Robbert Dijkgraaf is de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het is dus niet nodig om de stoel van Dennis Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs te vullen want we hebben nog een minister.

In de week voor het aftreden van Dennis Wiersma las ik Blikwisselingen van Robbert Dijkgraaf. Het is een boek uit 2008, vol overpeinzingen van een onberispelijk hoogleraar die op dat moment naast president van de Koninklijke Academie van Wetenschappen vooral ook vader is van drie jonge kinderen. Vanuit die ongeruste vaderogen beschrijft hij onbevangen en vaak met boerenverstand de toestand van het Onderwijs. Hij parodieert Charles Dickens’ A Christmas carol met in de rol van Scrooge minister Hiëronymus Krent, Rijksminister van Kruidenierszaken! (p. 147) en is duidelijk niet bezig met het idee ooit minister te worden.

Wel beschrijft hij hoe hij op juist dat Ministerie, vanuit de hoge Hoftoren, kijkt naar Den Haag aan zijn voeten (p. 186) en zegt allemaal goede dingen, zeg maar dingen die Dennis Wiersma ook zegt; zo pleit hij voor virtuoos kunnen rekenen (p.130), fileert hij genadeloos de Cito-toets die inmiddels doorstroomtoets heet (p.155), pleit hij voor het verplicht verdiepen van de kennis van leraren (p. 189), benadrukt hij het belang van het niveau van Nederlands, rekenen en Engels, (p. 213), beschrijft hij accuraat de onmetelijke ellende van de eindexamens (p. 216-220), erkent hij dat ons systeem faalt en dat de “mogelijke oplossingen zich slecht verhouden tot de politieke waan van de dag.” (p. 206). Zijn oordeel is genadeloos, hij noemt Onderwijs zelfs het favoriete afvoerputje van de politiek: “Politiek en maatschappij verlangen dat in de klas wordt rechtgezet wat thuis, op straat of op het werk, is scheefgegroeid.” (p. 206)

“Wie bewaakt de bottom line van het onderwijs?” (p. 219) vraagt Robbert Dijkgraaf zich af. Ik stel voor dat hij het dan toch maar zelf gaat doen, hij weet wat er moet gebeuren en toevallig werkt hij daar toch al. Nu nog zorgen dat hij op Primair en Voortgezet Onderwijs met rust gelaten wordt door de allesverzengende lobby’s die alles bij het oude willen laten; ‘de stalen ring van belangenbehartigers rond het parlementaire proces’[1] zoals Professor de Rooy zei.

Laat de stoel van Wiersma maar leeg en geef de taak aan Dijkgraaf. Hij weet hoe groot de opdracht is, immers hij vergelijkt het met het besturen van een mammoettanker: “Daar kun je ook heel vrolijk aan het roer draaien zonder dat er iets lijkt te gebeuren. Pas veel later gaat de steven draaien, maar wel onherroepelijk. Ondertussen komen er allerlei loodsen aan boord, de allang weer weg zijn als de uiteindelijke consequenties van hun stuurmanskunst zichtbaar zijn geworden. Ik benijd de kapitein en de bemanning van het schip van OCW daarom niet om hun positie. Want als het schip eenmaal verkeerd gedraaid is, duurt het lang, heel erg lang, om weer op koers te komen, zelfs als in de verte een ijsberg opdoemt.”
(p. 189-190)

[1] https://tjipcast.nl/onderwijs/een-geschiedenis-van-het-onderwijs-in-nederland-tjipcast-078-met-piet-de-rooy/ (vanaf 33.30)

Charlotte Goulmy is lerares Frans en Voortrekker van Stichting Beroepseer