Nauwelijks ruimte voor inspraak leraren bij herziening onderwijsbevoegdheden

Volgens de Algemene Onderwijsbond (AOb) wordt de commissie die zich gaat buigen over een nieuw stelsel van onderwijsbevoegdheden sterk gestuurd door het ministerie. Er is nauwelijks ruimte voor inspraak van leraren. Dat zegt Eugenie Stolk, voorzitter van de AOb  in een interview door Rob Voorwinden op de site van AOb: “De herziening van het stelsel van bevoegdheden zou het vak weer aantrekkelijk moeten maken. Zorg dan dat leraren er vanaf de start bij betrokken zijn”.

De commissie Onderwijsbevoegdheid ging van start in februari 2020. In juli komt er een tussenrapportage en de eindrapportage met advies aan de ministers staat gepland voor december 2020. De commissie bestaat uit acht mensen: leraren, lerarenopleiders, schoolleiders en wetenschappers.¹⁾

Opdracht van de commissie is ruimte te maken voor meer gespecialiseerde of juist breder georiënteerde bevoegdheden. De regelgeving over bevoegdheden is momenteel complex en op onderdelen rigide waardoor leraren, potentiële leraren, scholen en lerarenopleidingen knelpunten ervaren in het huidige bevoegdhedenstelsel.
Om het beroep aantrekkelijker te maken willen de ministers van Onderwijs meer ruimte voor circulaire carrières en mobiliteit. Dit vraagt om bevoegdheden en lerarenopleidingen waarin structureel ruimte is voor loopbaanontwikkeling binnen, tussen en naar verschillende onderwijssectoren.

Hoewel er enkele leraren in de commissie zitten, ontbreekt er volgens de AOb structurele inspraak vanuit de beroepsgroep van leraren, bijvoorbeeld via de vakbonden.

De kern van ons vak

Eugenie Stolk: “De commissie gaat adviseren aan welke leerlingen in welke schoolsoorten je welke lessen mag geven. Dat raakt de kern van ons vak. Wettelijk gezien gaat de beroepsgroep van leraren hierover. Dat de minister buiten de beroepsgroep om een commissie instelt, klopt dus niet”.
Dat die inspraak niet geregeld is, is de eerste fout, schrijf de bond in een brief aan de Tweede Kamer. Verder heeft de AOb een probleem met de opdracht die de commissie heeft meegekregen.
Stolk: “Het is zonneklaar dat de commissie het advies van de Onderwijsraad, Ruim baan voor leraren, moet gaan uitwerken. Dat advies wordt ook in de éérste zin van de website van de commissie genoemd”.²⁾

In dat advies stelt de Onderwijsraad dat er sprake is van één brede pedagogisch-didactische basis die voor alle leraren gelijk is. Bovenop die basis kunnen leraren een bevoegdheid halen voor een combinatie van onderwijssectoren en vakgebieden. Hierdoor zijn er veel verschillende soorten van compacte bevoegdheden, die je als leraar makkelijker zou kunnen stapelen.

Weinig trek in drastische wijziging

Uit een AOb-enquête³⁾ bleek echter al dat docenten weinig trek hebben in een dergelijke drastische wijziging van het stelsel van bevoegdheden. “De Onderwijsraad denkt dat leraren met hun voorstel een aantrekkelijker beroep krijgen en breder inzetbaar zijn. Leraren denken daar anders over” zegt AOb-beleidsmedewerker Marieke Jansma: “Het is onduidelijk of verandering van het bevoegdhedenstelsel het beroep aantrekkelijker maakt, zeker als de mening van leraren niet is meegenomen in de beslissing. Leraren geven aan dat het beroep aantrekkelijker wordt door minder lesuren, een beter salaris, door beter management in het mbo en – heel belangrijk – een lagere werkdruk”.

Betrek de leraren erbij, benadrukt Stolk tot slot: “Er gaat nu weer een stel experts praten over de basis van het vak van leraar. Daar hebben leraren zelf ook heel nuttige dingen over te zeggen. Neem ze eens serieus”.

Lees het hele artikel ‘Leraren buitenspel bij herziening van onderwijsbevoegdheden’, door Rob Voorwinden, AOb, 4 maart 2020: www.aob.nl

Commissie Onderwijsbevoegdheden: https://www.onderwijsbevoegdheden.com/ (website is opgeheven). Zie: https://duo.nl/particulier/onderwijsbevoegdheid/onderwijsbevoegdheid-bepalen.jsp

Ministerie OCW wil nieuw bevoegdhedenstelsel voor hele onderwijs. Werken moet aantrekkelijker in onderwijs, Blogs Beroepseer, 3 juli 2019: https://beroepseer.nl

Noten
¹⁾ In november 2018 kwam de Onderwijsraad met het advies Ruim baan voor leraren over bevoegdheden in het po, vo en mbo. De ministers hebben in reactie daarop aangekondigd dat er een nieuw bevoegdhedenstelsel wordt ontworpen. De Commissie Onderwijsbevoegdheden heeft de opdracht gekregen dit verder uit te werken.
​Het stelsel van bevoegdheden en lerarenopleidingen waarborgt de kwaliteit van onderwijs en dat moet zo blijven, maar kan waar mogelijk nog beter worden. Tegelijkertijd kan het stelsel anders worden ingericht zodat het aantrekkelijker wordt om te (blijven) werken in het onderwijs en leraren beter kunnen inspelen op de individuele behoeften van leerlingen.

²⁾ Ruim baan voor leraren – Een nieuw perspectief op het leraarschap, Onderwijsraad, 7 november 2018: https://beroepseer.nl

³⁾ Leraren zien wijzigingen in bevoegdheden niet zitten, door Karen Hagen, AOb, 29 maart 2019: www.aob.nl/nieuws/leraren-zien-wijzigingen-in-bevoegdheden-niet-zitten/

Foto bovenaan is van Emma Ws4s