Huis voor Klokkenluiders wordt autoriteit voor integriteit en klokkenluiden. Een toekomstvisie

Het plan is het Huis voor Klokkenluiders te maken tot een autoriteit voor integriteit en klokkenluiden. Een autoriteit waar op gezaghebbende wijze, met kennis van zaken en grote betrokkenheid melders van misstanden worden geholpen. Op die manier draagt het Huis bij aan het voorkomen, signaleren, oppakken en oplossen van misstanden in werkrelaties en wordt de integriteit in de Nederlandse samenleving bevorderd.

De ambities van het Huis voor Klokkenluiders staan beschreven in het 28 pagina’s tellende document: Van Huis voor Klokkenluiders naar een autoriteit voor Integriteit en Klokkenluiden: Toekomstvisie.

Namens het bestuur en de directie van het Huis voor Klokkenluiders schrijft bestuursvoorzitter Wilbert Tomesen:

“Deze visie op de toekomstige koers en werkwijze van het Huis is gestoeld op onze eigen ervaringen en mede ontwikkeld aan de hand van vele interne en externe gesprekken.
In ons streven voelen wij ons gesterkt door de brief aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over het Huis van 1 oktober 2019, van de Nationale ombudsman, dhr. R. van Zutphen, waarin deze wijst op het belang van herbezinning door het Huis en door de wetgever op de positionering, rol en werkwijze van het Huis.

Met deze beschouwing willen wij bovendien bijdragen aan de realisatie van wetgeving die nodig is voor de implementatie van de Europese Richtlijn inzake de bescherming van personen die inbreuken op het Unierecht melden. Bij die implementatie worden ook de uitkomsten van de thans lopende evaluatie van de Wet Huis voor klokkenluiders betrokken.

Wat betreft de implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn maakt het Huis zich er sterk voor dat Nederland niet alleen voldoet aan minimale verplichtingen, maar voorop blijft lopen op het gebied van integriteit en klokkenluiden.

Onze benadering

Een effectieve aanpak van klokkenluidenproblematiek vraagt om een Huis dat een brede selectie aan instrumenten en mogelijkheden tot zijn beschikking heeft en die inzet om niet alleen op individueel niveau een meer gelijk speelveld tussen melder en organisatie te creëren, maar ook op organisatie- en samenlevingsniveau een antwoord te bieden op de uitdagingen van een integere samenleving en de problematiek van klokkenluiden.

Drie uitgangspunten:

1) een heldere rol en positie van het Huis in advisering en onderzoek,

2) vroegtijdig en op maat gekozen optreden door het Huis en

3) het Huis als centraal kennisinstituut ten behoeve van het Nederlands integriteitssysteem met betrekking tot werkrelaties.

Volgens de EU-klokkenluidersrichtlijn kunnen meerdere instanties wordt aangewezen als ‘bevoegde autoriteit’ voor het ontvangen en onderzoeken van meldingen van inbreuken op het Unierecht. Bestuur en directie van het Huis pleiten ervoor dat het Huis naast ‘bevoegde autoriteit’ ten aanzien van inbreuken op Unierecht en voor onderzoeken naar aanleiding van vermoedens van misstanden, ook wordt aangewezen als kennis- en expertisecentrum.

Door het Huis voor Klokkenluiders aan te wijzen als de centrale autoriteit die de functies van bevoegde autoriteit en informatiecentrum combineert en daarnaast onderzoeken kan uitvoeren, ontstaat een herkenbaar loket waar melders kunnen worden beschermd en werkgevers terecht kunnen met vragen en dilemma’s in verband met integriteit en klokkenluiden.

Tijd om vooruit te kijken

Inmiddels bestaat het Huis ruim drieënhalf jaar. Over het verleden is veel te zeggen en ook al gezegd. Hieruit zijn lessen getrokken. Met de implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn en de wetsevaluatie in het verschiet, is het nu tijd om vooruit te kijken en te bouwen aan een nieuwe toekomst.

Bestuur en directie van het Huis voor Klokkenluiders dragen daar met dit visiedocument graag aan bij”.

Inhoudsopgave

Toekomstvisie  3
Inleiding  4
Waarom een Huis voor klokkenluiders  6
Klokkenluidersproblematiek  op drie niveaus  7
Een nieuwe koers voor het Huis voor Klokkenluiders  9
Een heldere rol en positie van het Huis in advisering en onderzoek  10
Vroegtijdig en op maat gekozen optreden door het Huis  16
Het Huis als dé centrale autoriteit integriteit en klokkenluiden   18
Tot slot 23

Bijlage 1: Geraadpleegde personen  24
Bijlage 2: Enkele taken die volgen uit de EU-klokkenluidersrichtlijn  25
Bijlage 3: Relevante internationale richtlijnen en adviezen  27

Een van de geraadpleegde personen voor het visiedocument is Thijs Jansen, directeur van Stichting Beroepseer.

Downloaden Van Huis voor Klokkenluiders naar een autoriteit voor  Integriteit en Klokkenluiden: Toekomstvisie, door bestuur en directie van het Huis voor Klokkenluiders, februari 2020: https://beroepseer.nl

Huis voor Klokkenluiders: www.huisvoorklokkenluiders.nl