Er hangt een mooie uitspraak van Hoge Raad in de lucht over vrijheid van meningsuiting docenten

Paula van Manen twittert opgelucht dat er supergoed nieuws is in de ‘rechtszaak boek’: “Als dit advies wordt gevolgd door de Hoge Raad, kan mijn ontslag niet in stand blijven. Lange leve de vrijheid van meningsuiting. JUIST ook in het onderwijs!”
Paula van Manen (1968) is docent, orthopedagoog en onderwijskundige.

Het Advies van advocaat-generaal parket bij de Hoge Raad R.H.de Bock is verschenen op 11 maart 2022 en gaat over de ontslagzaak van Paula van Manen. Volgens De Bock kan het ontslag van de ROC-docente n.a.v. het publiceren van een kritisch boek niet in stand blijven, omdat geen afweging is gemaakt tussen de vrijheid van meningsuiting van de docente en de belangen van de school.

In het in 2019 gepubliceerde boek Wanneer krijgen we weer les?  schrijft Van Manen over haar ervaringen opgedaan op de school waar ze werkt. Op een luchtige en vlotte manier beschrijft zij de overstap die haar beroepsopleiding maakte naar een nieuw onderwijsconcept met gepersonaliseerd onderwijs. Ze noemt niet de naam van de school. Het is haar uitsluitend te doen om de dagelijkse praktijk van een docent die te maken krijgt met ineffectieve onderwijsvernieuwingen.

Het is nu wachten op arrest van de Hoge Raad

Paula van Manen moest op 2 december 2019, niet lang na het verschijnen van haar boek, haar werkzaamheden als docent tijdelijk neerleggen. Ze werd voor maanden geschorst. Een gang naar de kantonrechter volgde, alsmede een hoger beroep. De zitting voor het Gerechtshof vond plaats op 3 maart 2021; de uitspraak volgde op 19 april.
Die luidde – anders dan de kantonrechter – “dat de docent ook recht heeft op een billijke vergoeding omdat het ROC ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Het ROC heeft na de beroering die na het verschijnen van het boek ontstond, te prematuur naar de forse maatregel van schorsing van de docent gegrepen [ … ] Omdat ook de docent verwijten kunnen worden gemaakt, en het te verwachten was dat de arbeidsovereenkomst hoe dan ook zou zijn geëindigd (maar pas op een later moment) is het hof uitgekomen op een billijke vergoeding van € 40.000,- .”

Kortom, de vraag is: Kan een onderwijsinstelling een docent die een boek heeft geschreven pardoes ontslaan omdat de inhoud ervan de instelling niet bevalt?
Het wachten in deze zaak is nu op het arrest van de Hoge Raad. Immers, een juridisch advies (ook ‘conclusie’ genoemd) is nog geen beslissing van de Hoge Raad en vormt niet het slot van de procedure. De Hoge Raad neemt uiteindelijk zelf de beslissing, en die kan afwijken van het advies van de advocaat-generaal.

Van Manen schrijft alvast wel op haar website dat zij en haar advocaten – Wouter Pors en Evelyn Tjon-En-Fa – bij geen gelijk naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg gaan. “Dit hof neemt de schending van de vrijheid van meningsuiting hoog op“, aldus Wouter Pors. “Het Europese Hof is altijd al van mening geweest dat journalisten, schrijvers en ook docenten hun werk moeten kunnen blijven doen”.

Het arrest van de Hoge Raad vindt plaats op 7 oktober 2022, twee dagen na de Dag van de Leraar.

Uitspraken, de Rechtspraak, 11 maart 2021: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:PHR:2022:231&showbutton=true&keyword=21/03062
en
Data Overheid: https://linkeddata.overheid.nl/front/portal/document-viewer?ext-id=ECLI:NL:PHR:2022:231

Brief van BON met vijf vragen aan Raad van Toezicht ROC Nijmegen i.v.m. de Zaak-Paula van Manen, Blogs Beroepseer, 10 mei 2021: https://beroepseer.nl

Gepersonaliseerd onderwijs: www.gepersonaliseerdonderwijs.nl/

Paula van Manen: www.paulavanmanen.nl/

U P D A T E  I I

Hof Den Bosch: Ontbinding arbeidsovereenkomst docente Paula van Manen was ongeoorloofde inbreuk op haar vrijheid van meningsuiting, Blogs Beroepseer, 9 november 2023: https://beroepseer.nl

 U P D A T E  I

Expo ‘Lastpakken voor de klas’ wordt heropend door Paula van Manen in Theo Thijssen Museum, Blogs Beroepseer, 10 november 2022: https://beroepseer.nl

Webinar over arrest Hoge Raad inzake Paula van Manen en de vrijheid van meningsuiting van docenten, Video/Podcast Beroepseer, 17 oktober 2022: https://beroepseer.nl

Hoge Raad: beoordeling ontslag ROC-docente die kritisch boek publiceerde moet opnieuw, Hoge Raad, 7 oktober 2022: https://www.hogeraad.nl/actueel/nieuwsoverzicht/2022/oktober/hoge-raad-beoordeling-ontslag-roc-docente-kritisch-boek-publiceerde/

De eerste, hoognodige ‘stapjes’ op weg naar een ander onderwijsstelsel, door Aleid Truijens, De Volkskrant, 10 oktober 2022: www.volkskrant.nl

Afbeelding helemaal bovenaan: Grote zittingzaal van Hoge Raad der Nederlanden, gevestigd aan het Korte Voorhout in Den Haag. Ontwerp  Kaan Architecten.