De neiging van zorginstellingen om zelf bewindvoerders en mentoren aan te stellen is misbruik maken van de wet
Het kan zomaar gebeuren. Een zorginstelling verbiedt het contact tussen kind en ouders, of tussen tante en nicht. De instelling heeft namelijk via de rechter familieleden als curator of bewindvoerder of mentor laten ontslaan. Deze gang van zaken is het gevolg van een wetswijziging in 2014 die bepaalt dat niet alleen, zoals voorheen, familieleden om aanstelling of ontslag van een bewindvoerder, mentor of curator mogen vragen, maar ook zorginstellingen. Deze hebben sinds 2014 de mogelijkheid om vanwege ‘gewichtige redenen’ ontslag van een bewindvoerder of mentor aan te vragen.
In 2018 is de wet geëvalueerd. Daaruit bleek dat een op de vijf professionele bewindvoerders en mentoren negatief zijn over deze toegenomen macht van zorginstellingen. De professionals vrezen dat instellingen op oneigenlijke gronden om ontslag van de bewindvoerder of mentor vragen, bijvoorbeeld ‘vanwege onenigheid in de familie of financiële overwegingen’.
Een verzoek is alleen mogelijk als degene van wie je mentor of bewindvoerder wilt worden, daadwerkelijk handelingsonbekwaam is. Wie stelt zoiets vast? Meestal is dat een combinatie van hulpverleners: de (huis)arts, een casemanager dementie of een gedragsdeskundige. Het kan ook een notaris, advocaat of rechter zijn.
Instellingen misbruiken wet
Eind 2019 publiceerden het televisieprogramma De Monitor, dagblad Trouw en platform voor onderzoeksjournalistiek Investico de resultaten van een enquête onder leden van de BPBI – Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders – en het LOBCM – Landelijk Overleg van Bewindvoerders, Curatoren en Mentoren.
Karlijn Kuijpers en Tim Staal besteedden er aandacht aan in twee artikelen, Zorginstellingen misbruiken nieuwe wet om families buitenspel te zetten en Vijandige overname: onder bewind in de zorg op platform Investico, dat onder de titel Die man ként onze zoon helemaal niet verscheen in weekblad De Groene Amsterdammer (4 december 2019).
Naast de enquête onder de leden van BPBI en LOBCM, waarop 432 professionele bewindvoerders en mentoren hadden gereageerd, spraken zij met zo’n tien families die het bewind, het mentorschap of de curatele verloren na tussenkomst van een zorginstelling en onderzochten ze hun zaken aan de hand van correspondentie, rechterlijke uitspraken en medische dossiers. Ook spraken zij met rechters, advocaten, brancheverenigingen en wetenschappers.
In het Investico-artikel komt Mieke van den Broek aan het woord. Zij vertelt over haar ervaringen met haar tante Lucie die in een Brabants verpleegtehuis verbleef. Als er onenigheid ontstaat tussen Van den Broek en het verpleeghuis, gaat het mis. De instelling diende bij de rechter een verzoek tot bewindvoering in. Dat was opmerkelijk. Het uitgangspunt van de wet is juist dat een instelling dat alleen kan doen als er geen familie beschikbaar is. Van den Broek verloor de rechtszaken hierover. Het gerechtshof leunt bij zijn beslissing volledig op verklaringen van de bewindvoerder en de instelling.
Mieke van den Broek heeft vanaf 2012 strijd gevoerd met de instelling over behandeling, medicijngebruik, geld en bezoek. Haar tante overleed in januari 2021. Volgens Van den Broek zijn er strafbare feiten gepleegd en hebben kwaadwilligen vrij spel. Toezichthouders kijken weg.
In het maartnummer 2023 van Ons magazine, ledenblad van belangenvereniging van senioren KBO-Brabant, vertelt Van den Broek wederom over haar ervaringen met haar tante en “hoe verschrikkelijk het is om de regie over een dierbaar familielid over te moeten dragen aan mensen die die persoon niet eens kennen. Dat hoor ik ook van lotgenoten waar ik veel contact mee heb. Daarom blijf ik strijden voor rechtvaardigheid”.
Niet-kritische rechters
Uit de wetsevaluatie kwam naar voren dat veertig procent van de professionele mentoren en bewindvoerders vindt dat rechters ‘niet kritisch’ kijken naar verzoeken die door zorginstellingen worden ingediend. “Als de instelling zegt dat de familiebewindvoerder of -mentor niet in het belang van de betrokkene handelt, dan neemt de rechter dat al snel aan”, zegt gezondheidsjurist Olga Floris. Advocaat Saskia Fonds, die onderbewindgestelden en hun families bijstaat, vindt dat rechters te makkelijk meegaan in verzoeken van zorginstellingen. “Ik merk dat mijn cliënten steeds vaker pas worden gehoord nadat het besluit al genomen is. Verzoeken worden soms als spoedeisend behandeld terwijl dat helemaal niet nodig is”.
Naar aanleiding van de wetsevaluatie is op 11 oktober 2021 besloten tot wijziging van het Besluit kwaliteitseisen curatoren, beschermingsbewindvoerders en mentoren, geldend vanaf januari 2022*).
De conclusie van Karlijn Kuipers en Wim Staal
“Zorginstellingen staat het water aan de lippen: ze kunnen niet de kwaliteit van zorg leveren waar cliënten recht op hebben. Maar wanneer ouders, mentoren of bewindvoerders daar kritiek op hebben, grijpen diezelfde instellingen uit onmacht en onkunde naar een extreem machtsmiddel, in de hoop alles tot bedaren te brengen en problemen af te dekken. Zij dringen om oneigenlijke redenen diep door in de kern van het leven van hun cliënten: ze mengen zich in hun vrije keuzes, en drijven een wig tussen zorgbehoevenden en hun familieleden. Bewindvoerders en mentoren die zwichten voor de druk van zorginstellingen verloochenen hun taak om de meest kwetsbaren in de samenleving te beschermen. Zij vormen een gevaar voor hen die bescherming juist het hardst nodig hebben”.
Lees het hele artikel en de enquêteresultaten: Vijandige overname: onder bewind in de zorg (geannoteerde verhaal), door Karlijn Kuijpers en Tim Staal, Investico, 4 december 2019: www.platform-investico.nl
Zorginstellingen misbruiken nieuwe wet om families buitenspel te zetten, door Karlijn Kuipers en Tim Staal, Investico, 30 november 2019: www.platform-investico.nl
Ruzie over zorg en geld, door Mirjam Streefkerk, Ons magazine, maart 2023: www.onsmagazine.nl
Wegwijs bij vertegenwoordiging voor en door familie: www.goedvertegenwoordigd.nl
Wat zijn de eisen voor een curator, bewindvoerder en mentor? Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl
Wat kan ik doen als (ik vermoed dat) mijn bewindvoerder, curator of mentor onbetrouwbaar is? Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl
Curatele, bewind en mentorschap, De Rechtspraak: www.rechtspraak.nl
Noot
*) Wet wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap. Besluit van 11 oktober 2021 tot wijziging van het Besluit kwaliteitseisen curatoren, beschermingsbewindvoerders en mentoren naar aanleiding van de evaluatie van de Wet wijziging curatele, beschermingsbewind en mentorschap, Wetten Overheid: https://wetten.overheid.nl/BWBR0045699/2022-01-01
U P D A T E
Petitie: Verplicht de Inspectie tot onafhankelijk onderzoek bij calamiteit in verpleeghuis. De petitie is ingediend door nabestaanden, lotgenoten en medestanders. Sluitingsdatum 1 oktober 2023. Zie: https://verbeterinspectie.petities.nl
Milly mocht maar anderhalf uur per dag bij haar stervende moeder zijn, door De Gelderlander, 27 juni 2023: www.gld.nl/nieuws/7959588/milly-mocht-maar-anderhalf-uur-per-dag-bij-haar-stervende-moeder-zijn
Foto bovenaan is van Aline Dassel
‘ Dit zijn de professionals, die moet u vertrouwen’
Dat is wat de kantonrechter sommeerde aan een volwassen kind die opkwam voor diens ouder opdat de professioneel aangestelde mentor en bewindvoerder van mening waren dat de demente ouder niet meer terug kon naar zijn eigen woning, terwijl er een volledig onderbouwd rapport voorhanden was, zowel financieel als zorgtechnisch inclusief verklaringen van zorgprofessionals die dagelijks met de ouder te maken hadden gehad, die was dat dit wél degelijk kon, en dat dat ook de diepe wens van hun cliënt was en een enorme verbetering in de kwaliteit van leven zou gaan betekenen.
In eerste instantie had dezelfde rechter al de wens van de ouder afgewezen van het hebben van bewindvoering en mentorschap uit eigen netwerk. In een verklaring wilde deze een ‘bekend en vertrouwd persoon’. Ondanks dat er zich 5 mensen uit dit netwerk bereid hadden verklaard dit met liefde te willen doen en ook relevante ervaring hadden, koos de kantonrechter voor ‘Professioneel bewind’.
De ‘professionele’ bewindvoerder en mentor hebben zich vanaf dag 1 geschaard achter 1 kind van de ouder, die zich de woning van de ouder had toe-eigenend door aantoonbaar te handelen tegen de wil, wens en gedachtengoed van die ouder – om zo het ouderlijk huis in handen te krijgen. Alle bewijzen waren op voorhand aangeleverd.
De mentor en bewindvoerder hebben er alles aan gedaan om het belang van het kind te behartigen ten koste van het belang, wil wens en gedachtengoed van hun cliënt. Dit bewuste kind is nu de eigenaar geworden van deze woning, voor slechts een fractie van de daadwerkelijke marktwaarde.
Tegen wie moest deze ouder u eigenlijk beschermd worden? Tegen het bewind zelf?
Alles is deze ouder afgenomen door deze ‘professionals’. Deze had nog jaren met gewaarborgde zorg op de eigen vertrouwde plek en omgeving kunnen wonen. De rechter stelt zich op het punt ‘dit zijn de professionals dus die moeten we vertrouwen’ – en neemt alles voor zoete koek in wat zij verklaren. Ondanks dat er klip en klaar bewijs is dat hun beslissingen niet voldoende gefundeerd zijn of juist onderbouwd weerlegd kunnen worden.
Er zijn (te)verregaande maatregelen genomen oprecht bezorgde familie via rechtswege monddood te maken, onder het mom van ‘in het belang van cliënt‘ en ‘ter bescherming van deze kwetsbare persoon’, maar in werkelijkheid in hun belang c.q. zodat hun eigen onterechte beslissingen niet aan het licht komen – allesbehalve in het belang van client.
Dit met alle onomkeerbare onrechtvaardige gevolgen van dien, waarvan iemand die mij zeer dierbaar is nu zwaar de dupe van is geworden.
De ouder is nu gedwongen te wonen buiten zijn vertrouwde omgeving in een zorginstelling, moet daartussen mensen met een veel zwaarder ziektebeeld wonen, waar geen enkele connectie mee heeft. Ver weg van zijn eigen netwerk. De ouder vereenzaamd versneld en krijgt niet de juiste prikkels die wel beschikbaar waren op zijn eigen plek.
Er moet veel meer controle en toezicht komen zodat dergelijke situaties nooit meer kunnen voorkomen!
Voor mij is het onbegrijpelijk dat de bewind en mentoren bekostigd worden door ons als maatschappij. Deze ook continu bij de gemeenten aankloppen voor bijzondere bijstand. De instellingen zich God en rechter in een voelen. Gemeenten ga deze juridische vertegenwoordigers eens de duimschroeven aandraaien. Want zij maken bewust misbruik van gemeenschapsgelden. trekken trajecten onnoemelijk lang. Bij cliënten doen ze zich voor als weldoeners. Zijn niet vies om naasten samen met behandelaren en hulpverleners direct en indirect te mishandelen. Daarbij zou je verwachten dat een familievertrouwenspersoon dit niet ok zou vinden maar zij spelen hierin ook hun loftrompet. Deze wetgeving moet per direct gewijzigd worden want het betreft zeer grote groepen van de bevolking. Dit scheelt behoorlijk wat cliënten in de wachttijden. Heel wat zorggeld kan bespaard worden. Daarbij heel veel directe en indirecte zorgkosten betreffende cliënten en familie, naasten. Wat dacht u wat er te besparen valt bij de gemeenten op kosten van bewind en mentorschap en daar bij een heel groot gedeelte van de bijzondere bijstand voor juridische kosten en om het bewind met hun advocaten die niet meer de mond opengehouden hoeven te worden. Hierbij zeg ik niet dat ze dit allemaal doen maar wel diegenen die zo geweldig bevriend zijn met de medewerkers in de organisaties. Wat dacht u van de directeur die regelmatig pitches houd en diegene die de beste pitsch houdt die kan dus juridisch vertegenwoordiger van alle cliënten worden! Rechtbanken ik dacht dat u toch de rolluiken open had maar moet constateren dat deze mee bewegen met de ketenpartners.
Pas op: begeleidende instellingen/organisaties mogen zomaar bewindvoerders en mentoren ontslaan via de rechter. Daar wordt bijna altijd door de rechter gehoor aan gegeven. De enigste mogelijkheid om dat te voorkomen is een professionele onafhankelijke bewindvoerder en mentor te zoeken die precies aansluit op jouw situatie en het belang van de cliënt voorop stelt en NIET DIE VAN DE INSTELLING !
Pas ook op met behandelende organisaties/ instellingen, die mogen bewindvoerders en mentoren niet laten ontslaan, maar dat weerhoudt hen niet dat ook onafhankelijke mentoren/ bewindvoerders zijn ontslagen door de rechter via slinkse manieren en daar is zelfs manipulatie en fraude géén enkel probleem. Het kan zelfs zover gaan dat de advocaat, ingehuurd door een behandelende zorginstelling, zonder opdracht van de eigenlijke cliënt heeft gehandeld en dat de rechter daarin is meegegaan: gevolg is dat de instelling frauderende mentoren en bewindvoerder heeft aangesteld via de rechter. Precies zoals de instelling het wil hebben en géén inmenging meer/ de vinger aan de pols is weg / indicaties worden niet meer gevolgd/ verwaarlozing en geestelijke mishandeling van de cliënt en dit is niet meer terug te draaien!
Nav de media aandacht in 2019, hebben er gesprekken plaats gevonden met de Raad voor de Rechtspraak en het Landelijk kwaliteitsbureau CBM in Den Bosch.
Er werd beterschap beloofd en de schrijnende gevallen verdienden onderzoek. We hebben er nooit meer iets van gehoord en ik zie ook geen verbetering.
Rechtspraak faalt omdat de rechters kritiekloos afgaan op de beweringen van de zorginstellingen. Belangenafweging weegt blijkbaar meer richting zorginstelling.
Het systeem van het familierecht brengt ongekend leed toe aan burgers.
Verandering is hard nodig maar rechtspraak staat vanwege het slechte beheer van het Ministerie van J&V onder enorme druk.
De toeslagen-affaire, heeft laten zien dat de regering & rechterlijke macht graag hun oren richten naar grote instanties en daarbij zelf (wellicht door tijdsdruk of onderbetaling) geen onderzoek doet naar de doelmatigheid en de rechtmatigheid van het klaagschrift van individuen.
Naast dat de rechters niet bekend zijn met de dagelijkse zorgpraktijk kan je als individu alléén een rechtszaak starten met persoonlijk belang.
Deze rechter liep zelf vast in procedures familierecht: ‘Geen incident’ – https://nos.nl/l/2380173
Kwaadwilligen krijgen idd vrij spel. Toen mijn moeder in het ggze terecht kwam in 2011, werd door de instelling voorgesteld om Argus (daarna heette het Reeling) aan te stellen als bewindvoerder. Allereerst dacht ik dat het ter bescherming van mijn moeder was, maar al gauw kreeg ik het gevoel dat een van de vijf dochters die aangesteld was als eerste Contact persoon ook te nauw samenwekte met de bewindvoerder. Pas na mijn moeder’s overlijden in 2010 bleek dat die zus gretig gebruik had gemaakt van moeder’s pasje waar, door de bewindvoerder, regelmatig €750 aan leefgeld per maand op gestort werd. Mijn moeder’s vermogen is daardoor naar het minimale dat er per wet moet overblijven, geslonken. In de wet staat nl dat er €30 duizend moet overblijven van een vermogen, zodat er daarna geen “schenkingen” gedaan mogen worden. Natuurlijk deed ik aangifte bij de politie. Pas bij de derde poging werd de aangifte door politie aangenomen, om vervolgens door het OM afgewezen te worden voor onderzoek onder het mom dat het om een civiele zaak ging. Onzin natuurlijk. Het stelen van een kwetsbare oudere kan nooit aangeduid worden als een civiele zaak. Deze onrechtvaardigheid moet aangepakt worden. Ouderen moeten niet onbeschermd blijven van financiele uitbuiting achter de schermen van bewindvoerder en kantonrechter.
Dit zijn bekende geldwolven, corrupte bende. Ze zijn in het leven geroepen om sommige familieleden uit elkaar te trekken. Verdeel en heers. Grotendeels draait het om geld. De ouderen beroven van hun inkomsten. Niets meer en niets minder. Familieleden hebben niets te zeggen. Het is gewoon triest voor woorden. De vraag is wanneer komt er een einde aan deze corruptie? De tijd zal het leren!
Ik zal het kort houden om niet te veel te schrijven wat anderen al hebben gedaan. Beperkend tot de fase na het overlijden zien we dat het bewind formeel eindigt maar in de praktijk blijft de situatie hetzelfde. Geen informatie naar de erfgenamen, verduistering van de nalatenschap (door de politie zo omschreven), lastercampagnes tegen de familie door mentor en bewindvoerder. De afdeling Familierecht van de Rechtbank vindt het allemaal wel goed, terwijl notarissen, advocaten, politie en juristen zich openlijk afvragen waar deze rechters mee bezig zijn?
Als ervaringsdeskundige, en voormalig clientenraadslid, durf ik de stelling aan dat als een verpleeghuis een aanvraag bij de rechtbank doet om een (andere) bewindvoerder of mentor te benoemen voor een bewoner, is dat zelden in het belang van de betrokkene (de bewoner) maar meestal in het belang van het verpleeghuis zelf.
De kans dat er een malafide bewindvoerder en/of een ja-knikkende mentor wordt aangesteld is verontrustend groot, omdat niemand controleert of zij hun werk goed doen. Wegens tijdgebrek van de rechters blijven dossiers maandenlang op een stapel liggen of worden onbehandeld gearchiveerd.
Een klacht indienen bij de rechtbank helpt niet. Zelfs gegronde klachten incl bewijsstukken worden terzijde geschoven omdat er te weinig tijd is en/of te weinig rechters zijn.
Verpleeghuizen, bewindvoerders en mentoren weten dat ook!
Als liefhebbende zoon/dochter/familie/mantelzorger heb je geen schijn van kans tegenover het machtsmisbruik.
Wij zijn ook als ouders uit het familie bewind/mentor gezet.De argumenten dat er een verstoorde relatie en of verschil van visie is.Niet gekeken wordt of de visie van de instelling wel passend is voor de cliënt.
Als ouders kan je eigen kind het beste en in de loop van de tijd bespeur je dat er onvoldoende gehoor wordt gegeven en kom je te dichtbij en je slaat steeds de spijker op z’n kop en de persoonlijke begeleiding krijgt dit op z’n. Bordje en het eens is met de familie mentor/bewind helaas moet de begeleiding zich houden aan de beleidsplan/visie van de organisatie.Tijdens de rechtzetting zit de directie en een maatschappelijke werker hun visie te geven maar een dialoog met familie bewind aan te gaan is ver te zoeken.Tevens de begeleiding hierin mee gaat i.p.v de belangen behartigen v/d cliënt.Als je geen “JA KNIKKER BEN” dan doen ze er alles aan om ouders uit het bewind/mentor te ontslaan.
De rechter onvoldoende verdiept in het Dossier en de verweer de uitspraak vervolgens ontslag bewind mentor cliënt dit absoluut niet wenst.Dit de nodige gevolgen met zich mee brengt en de verstandhouding tussen organisatie en ouders zullen zich alleen maar verscherpen door boosheid en onmacht en de cliënt zich ageert van de aangestelde mentor/bewind en begeleiding en verzet zich van de zorg.
Gevolgen je kind nog verder zien afglijden .
Dit bekruipt je machteloosheid en je bent emotioneel gebroken.Hier heeft de instelling geen belang bij en de cliënt /kind hier de dupe van wordt.En dan neem je de weg om in hoger beroep te gaan.
Het is diep te betreuren dat rechter(s) zo makkelijk mee gaan in ontslag verzoeken van de instellingen maar hebben geen enkele idee welke gevolgen dit heeft.
De zorginstelling m.b.t verzoek ontslag familie bewind is lopende bandwerk bij de rechtbank..Dan kom je in een proces om je onrecht aan te vechten o.a om in hoger beroep te gaan en de aangestelde mentor en bewind die onvoldoende op de hoogte zijn en het nodige op hun bordje krijgen en in de hoop dat zij de nodige zorg kunnen oplossen..
Ouders opgelet als je bewind en mentor bent en je kind is vrijwillig opgenomen en de meerendeel v/d cliënten staan onder een onafhankelijke mentor en bewindvoerder dan steken zij meer de energie erin om ouders te ontslaan om het plaatje compleet te maken om van lastige ouders af te komen en een beleid hebben om zo beperkt mogelijk de zorg te bespreken met de mentor/bewind.
Dit voor de cliënt met een l.v.b grote veranderingen met zich meebrengt en de belangen van de instelling en of hun visie een grote rol spelen en hun eigen gang kunnen gaan.Ouders in een machteloze positie staan en je kind verder zien afglijden met de nodige nadelige gevolgen en schade en tevens de cliënt geen vertrouwen meer heeft in de zorg .Met als gevolg het ageren van de afspraken en zwerft wanhopig over straat en de kwetsbaarheid van de cliënt komt in het geding en komt met verkeerde personen in aanraking in en in zijn omgeving zoals op de instelling in aanraking in het gebruik van middelen en het verkopen van zijn materiële spullen bij de nodige asielzoekers en er op geen enkele wijze wordt ingegrepen en wachten tot er pas gevaar aan de order is zoals je als verslaafde of fysiek met geweld in aanraking of met de politie o.a in een strafrecht beland.Dan wordt er pas ingegrepen.Zolang er een klimaat heerst in een instelling met het gebruik van middelen en de mogelijkheid krijgt om op alle manieren aan geld te komen en hier de nodige slachtoffers zijn en ga je niet mee gaan met hun visie of je hebt een andere mening dan knikkeren ze je eruit!
Ouders er maar op toe zien hoe je kind verder in de Goot beland de machteloosheid bekruipt je en de teleurstelling in de zorg neemt toe met de nodige emotionele schade de cliënt en ouders zijn de gedupeerden.Dan verwachte zij dat je de zorg opzij moet zetten en de nieuwe aangestelde mentor/bewind dit op te lossen en ouders,ouders voor je kind moet zijn hoe naïef dit ook mag zijn.
Daarom moet dit zeker onder de aandacht gebracht worden.
Mooi artikel. Ik ben blij dat hier aandacht voor is. Maar wat gaat er nu gebeuren met de slachtoffers, wordt dit rechtgezet of blijven die ontslagen allemaal staan?