Sinds de val van Kabinet-Rutte IV op 7 juli 2023, maakten achttien Kamerleden bekend dat ze na de komende Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023 niet meer willen terugkeren in de Tweede Kamer. BNR Nieuwsradio heeft uitgerekend dat op de dag dat de nieuwe Tweede Kamer wordt geïnstalleerd – op 6 december – de anciënniteit van deze Kamerleden – het aantal dagen dat ze in de Tweede Kamer zitten bij elkaar opgeteld – 38.037 dagen is, oftewel meer dan 104 jaar aan ervaring. Dat getal kan nog oplopen als meer Kamerleden hun vertrek aankondigen, of Kamerleden die wél door willen gaan, niet worden gekozen bij de verkiezingen.

Daarbovenop komen nog eens dertig oud-Kamerleden die het eerder al voor gezien hielden, waarvan negentien iets anders gingen doen en elf die doorschoven naar het kabinet, zegt politiek verslaggever Mats Akkerman.van BNR Nieuwsradio: “Sommigen gingen naar de Eerste Kamer of werden burgemeester. Als je al die data bij elkaar optelt, kom je op 159 jaar aan ervaring. Opgeteld bij de 104 jaar die recent vertrokken, kom je op meer dan 250 jaar die gaat vertrekken. Dat kan zomaar oplopen naar meer dan 300 jaar ervaring die gaat verdwijnen”,

Parlementair geheugen

De trend is al veel langer gaande dat Kamerleden veel korter blijven. Vroeger was een Kamerlidmaatschap acht tot twaalf jaar veel gebruikelijker. Deze ontwikkeling heeft ook te maken met grote verschuivingen bij verkiezingen, zegt hoogleraar parlementaire geschiedenis Bert van den Braak van het Parlementair Documentatie Centrum. En dat is best zorgelijk: ervaren Kamerleden hebben doorgaans meer gezag én ze beschikken over een groter parlementair geheugen.

Soms komen er nieuwe Kamerleden die de ambtelijke wereld al goed kennen, maar er kunnen ook veel buitenstaanders komen die niet weten hoe het allemaal werkt. Van den Braak ziet deze trend vooral de laatste twintig jaar. “We zien ook veel meer dan in de jaren ’70 grote wisselingen in de grootte van de fracties. Dat kwam in het verleden niet of nauwelijks voor. Er moet wel een soort balans zijn tussen ervaring en nieuwe mensen. En die balans is eigenlijk zoek”.

Verlies aan ervaring nog stuk groter

Het verlies aan ervaring sinds de vorige verkiezingen van 2021 is nog een stuk groter. Sinds maart 2021 vertrokken er al dertig van de 150 Tweede Kamerleden vroegtijdig. Elf van hen traden toe tot het kabinet-Rutte IV en werden minister of staatssecretaris. Een deel van hen heeft al aangekondigd de politiek te verlaten.
Het gaat dan bijvoorbeeld om premier Mark Rutte (VVD) zelf, die naast de langstzittende premier ook bij elkaar opgeteld meer dan acht jaar Kamerlid is geweest, en vicepremier Carola Schouten (ChristenUnie), die zes jaar in de Kamer zat voordat ze minister werd.

Lees het hele artikel, en luister naar de hele uitzending van BNR Radio Ruim 250 jaar ervaring verloren na komende verkiezingen, 3 augustus 2023: www.bnr.nl

BNR Radio maakt deze zomer een reeks podcasts over versplintering in de politiek.
De eerste aflevering gaat over De kracht van versplintering, 21 juli 2023: www.bnr.nl
Tweede aflevering, Debatteren tot diep in de nacht, 28 juli 2023: www.bnr.nl
Derde aflevering, Met wie ga jij een biertje drinken? 6 augustus 2023: www.bnr.nl

Afbeelding bovenaan: Interieur van tijdelijke Tweede Kamer – aan de Bezuidenhoutseweg 67 – in Den Haag