Wel of geen ZZP’er? Belastingdienst handhaaft op schijnzelfstandigheid vanaf 2025

Het zorgt nu al voor veel onrust, terwijl de maatregel pas ingaat per 1 januari 2025: de waarschuwing dat er streng gecontroleerd gaat worden op ‘schijnzelfstandigheid’. Een maatregel die met name voor de 1,8 miljoen zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) grote consequenties kan hebben.
Max Meldpunt bericht dat ook de ruim 200.000 zzp’ers in de zorg hiermee te maken krijgen: “De maatregel is bedoeld om het aantal zzp’ers, die minder belasting en premies betalen, omlaag te krijgen. Vakbonden en zorgorganisaties staan te juichen, zij willen graag alle zorgmedewerkers in loondienst. De zzp’ers zelf dreigen de zorg uit te gaan als de maatregel doorgaat, waardoor het tekort aan zorgmedewerkers nog groter wordt. Want de cijfers liegen er niet om: in 2031 zal het tekort aan zorgpersoneel naar verwachting oplopen naar 135.000 werknemers. Dit blijkt uit onderzoek van ABF Research in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)”.

BV of maatschap

Zorgvisie – online platform voor beleid en management in de zorg – meldt dat zzp’ers die willen voorkomen dat ze gezien worden als schijnzelfstandige, bezig zijn met het oprichten van een besloten vennootschap (bv) of een maatschap. Ze worden daarbij geholpen door consultants en adviesbureaus. En dat is niet altijd gunstig voor de zzp’er. De kop boven het artikel in Zorgvisie luidt: Consultants pushen kansloze bv-constructies bij paniekerige zzp’ers.

Al in 2016 was er sprake van de misvatting dat een bv-constructie hét middel was tegen voorkoming van ‘schijnzelfstandigheid’.
ZZP Nederland heeft in die tijd onderzoek gedaan naar de gevolgen van de wet DBA –  deregulering beoordeling arbeidsrelaties – voor zzp’ers. Toen bleek al dat meer dan een derde van de responderende zzp’ers op de enquête was benaderd door bemiddelaars. De wet bepaalt dat werkgever en werknemer gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor afspraken over en de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. Deze wet – ingegaan per mei 2016 – bracht evenwel niet de de beloofde rust en duidelijkheid en zou worden aangepast. Vanwege de onzekerheid werd bekend gemaakt dat de Belastingdienst niet zou gaan controleren op een juiste bepaling van de arbeidsrelatie. Meerdere zzp-organisaties, waaronder de Vereniging Zelfstandigen Nederland – VZN, hadden al gewaarschuwd dat veel zzp’ers niet meer in de zorg wilden werken als zij gedwongen in vaste dienst moesten.

In oktober 2024 is er in de Tweede Kamer besloten dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 de controle op de juistheid van de ’bepaling van de arbeidsrelatie intensiever gaat uitvoeren. De Belastingdienst op haar website: “Vanaf 1 januari 2025 hanteren we weer de normale regels. We geven geen aanwijzingen meer. We kunnen dus direct correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes opleggen”.

Veelgehoorde misvattingen

Het online service platform ZZP-er in de zorg meldt dat er veel zorgorganisaties in angst en onzekerheid verkeren en worstelen met de zzp-inzet vanaf 2025: “Om zorgmedewerkers te overtuigen te kiezen voor een dienstverband, worden soms uitspraken gedaan die niet kloppen. Dit maakt zzp’ers soms onnodig ongerust”. Op de site van het platform staat een lijst van veelgehoorde misvattingen over de handhaving op schijnzelfstandigheid, gevolgd door een beschrijving van de veranderingen en de gevolgen daarvan voor zowel organisatie als medewerkers. Deze zijn:

• ‘Vanaf 1 januari is zzp in de zorg niet meer mogelijk’
• ‘De Belastingdienst ziet zorg zzp’ers 100% als schijnzelfstandig’
• ‘Als zzp’er in de zorg kun je niet werken zonder gezag’
• ‘Je doet ingebed werk, dús je werkt in dienstverband’
• ‘Zorgorganisaties moeten stoppen met zzp’ers’
• ‘De risico’s voor schijnzelfstandigheid liggen bij de zzp’er’

Opvallende ‘argumenten’

Het blijkt dat zzp’ers benaderd worden door een zorgorganisatie om (weer) in loondienst te komen. Aangevoerd worden argumenten, beweringen en beloften om dat te doen. Maar ze blijken te worden benaderd met halve waarheden, pertinente onjuistheden en morele chantage, aldus SoloPartners, brancheorganisatie voor zzp’ers in de zorg. Een aantal zorgorganisaties maakt het daarbij wel erg bont. SoloPartners zet de opvallendste ‘argumenten’ op een rij:

• ‘Wij mogen van de Belastingdienst niet meer met zzp’ers werken’
• ‘Als zzp’er loop je het risico op naheffingen en boetes’
• ‘De zzp’er verliest de status als zelfstandige’
• ‘Als zzp’er loop je reputatieschade’
• ‘Als zzp’er moet je meer kosten maken’
• ‘In loondienst krijg je een goede balans tussen werk en privé’
• ‘Je krijgt ruimte om jezelf te ontwikkelen’
• ‘Je krijgt een goede werksfeer’
• ‘Jij dupeert de cliënt als je niet in loondienst komt”’

FNV blij met handhaving Belastingdienst

Volgens vakbond FNV, aldus Max Meldpunt,  is het goed dat de Belastingdienst strenger gaat controleren op ‘schijnzelfstandigheid’. De bond meent dat het aantal zzp’ers tot een ongekend aantal is gegroeid, wat tot een verschraling van de zorg heeft geleid. “We horen heel vaak dat bijvoorbeeld bewoners in de verpleeghuizen zich beklagen over dat er iedere keer andere medewerkers komen. Ze kennen deze nieuwe medewerkers niet en vaak zien ze die na 1 of 2 keer ook nooit meer terug. Deze bewoners zien veel liever de ‘vaste’ gezichten waarmee ze vertrouwd zijn”, aldus FNV Zorg en Welzijn bestuurder Bert de Haas.

Ook vindt de vakbond dat de beloning van de grote groep zzp’ers veel teveel geld kost. “We kunnen dat geld dan beter besteden aan meer loon voor iedereen in plaats van alleen voor een selecte groep.” De vakbond strijdt daarom voor een beter salaris voor de gehele gezondheidszorg, evenals meer zeggenschap van de medewerkers in loondienst over het werkrooster.

Niet meer in loondienst

René Dongelmans, voorzitter van de Vereniging van Zelfstandige Ondernemers in de Zorg (VZOZ),  ziet een grote groep zzp’ers de zorg verlaten als zij straks verplicht worden om (weer) in loondienst te gaan. Dongelmans tegen Max Meldpunt: “De meeste mensen in de zorg hebben bewust gekozen om – vaak vanuit loondienst – zzp’er te worden. Zij kennen de risico’s van niet verzekerd zijn tijdens ziekte en het ontbreken van vakantietoeslagen. Ook hebben zij een bewuste keuze gemaakt met het gegeven dat ze als zzp’er geen automatisch pensioen opbouwen. Dit moeten zij allemaal zelf regelen of aparte verzekeringen voor afsluiten. Maar dit is een bewuste keuze. Een keuze ingegeven voor meer salaris en meer vrijheid. En de schatting is dat driekwart van deze bewuste zzp’ers een terugkeer in de zorg in loondienst niet zien zitten”.

Referenties

Voorkom Schijnzelfstandigheid ZZP in 2025. Overheid ZZP: https://overheidzzp.nl/voorkom-schijnzelfstandigheid-zzp-in-2025/

Grote onrust in de zorg om handhaving Belastingdienst op schijnzelfstandigheid zzp’ers, Max Meldpunt, 20 september 2024: www.maxmeldpunt.nl

Consultants pushen kansloze bv-constructies bij paniekerige zzp’ers, door Suzanne Bremmers, Zorgvisie, 12 november 2024: www.zorgvisie.nl

Hé zorg-zzp’er, laat jij je in loondienst ‘lokken’, SoloPartners, 8 november 2024: www.solopartners.nl

Zzp’ers in de zorg: wat verandert er in 2025? V&VN, 13 november 2024: www.venvn.nl

Belastingdienst voert Kamermotie niet uit: onduidelijkheid over schijnzelfstandigheid blijft, platform ZZP-er in de zorg, 4 november 2024: www.zzp-erindezorg.nl

6 misvattingen over schijnzelfstandigheid: wat verandert er echt in 2025? platform ZZP-er in de zorg, 28 oktober 2024: www.zzp-erindezorg.nl

Wet DBA, FNV Zelfstandigen: https://fnvzzp.nl/themas/wet-dba

De meeste branche- en beroepsorganisaties bieden op de website informatie over de Wet DBA en het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Zoals bijvoorbeeld ook platform Accountant:
Het einde van zzp’ers in de accountancy? door Marjan Heemskerk, Accountant, 8 oktober 2024: www.accountant.nl

Podcast Einde van de ZZP? Gevolgen van de wet DBA. Busy Season Talks, 30 september 2024. Duur 38 min. https://open.spotify.com/episode/1MiTffLesoxLCVEAk0PQnn

Belastingdienst: www.belastingdienst.nl
Belastingzaken als zzp’er: www.rijksoverheid.nl

Onrust onder zzp’ers over aanpak schijnzelfstandigheid, Universiteit Leiden, 10 september 2024: www.universiteitleiden.nl

“Geen boete, maar wel torenhoge kosten bij schijnzelfstandigheid”, door Henk Geurtsen, Flex Nieuws, 8 september 2024: www.flexnieuws.nl