Het verhaal van het CAF-team: Onterecht beschuldigd, genegeerd en in de steek gelaten

De brief eindigt met een oproep van voorzitter Albert van der Smissen van NCF: “Breng de waarheid over het CAF-team naar buiten!”. Op 19 juli 2023 schreef NCF, de vakbond van ambtenaren van het Ministerie van Financiën, een brief aan de top van de Belastingdienst, de media en de politiek. De brief bevat het verhaal van het CAF-team dat zich als zondebok voelt gebruikt voor de Toeslagenaffaire.

Er zijn bij de Toeslagenaffaire zaken misgegaan bij de Belastingdienst. Allerlei schakels in het systeem faalden. Maar er ging ook heel veel mis buiten de Belastingdienst. Daar wordt helaas veel minder aandacht aan geschonken. De ministeries en de politiek slagen erin om hun rol grotendeels buiten de aandacht te houden, terwijl uitvoeringsorganisaties kritisch bekeken worden en in het volle licht van de schijnwerpers staan. Het team medewerkers dat – onterecht – de schuld in de schoenen geschoven krijgt is het CAF-team.

Het CAF-team

In 2013 werd met spoed het Combiteam Aanpak Facilitators (CAF-team) opgericht. Het team had niet tot doel misbruik van toeslagen door individuele burgers aan te pakken. Het CAF-team kreeg de opdracht om door facilitators georganiseerde grootschalige fraude en misbruik te signaleren en aan te pakken. Dit ging dan bijvoorbeeld om gastouderbureaus die met persoonsgegevens van, soms ook onwetende, ouders fraudeerden met kinderopvangtoeslagen of om belastingadviseurs die namens meerdere burgers fraude pleegden met de aangifte inkomstenbelasting.

Het CAF-team was binnen de organisatie van de Belastingdienst of directie Toeslagen niet bevoegd toezicht te houden op individuele burgers of hen sancties op te leggen. Het CAF-team was geen onderdeel van de directie Toeslagen. Het team bestond grotendeels uit medewerkers van de FIOD, Belastingdienst of Toeslagen die gedetacheerd werden aan CAF. Het team bestond uit zo’n dertig medewerkers die vaak slechts parttime werkten. Deze kleine groep zou volgens de media en de politiek ongeveer de hele Toeslagenaffaire veroorzaakt hebben. Dat de Toeslagenaffaire begon bij het CAF-team is een wijdverbreid misverstand. Het gevolg was dat het team jarenlang het middelpunt van onderzoeken zou vormen. De Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) bijvoorbeeld heeft zich volledig blindgestaard op de rol van het CAF-team.

De oorzaak van het misverstand

De onterechte beschuldiging van het CAF-team is ontstaan door een gebrek aan onderscheidingsvermogen. Voor 2013 was er sprake van te weinig toezicht en controle op toeslagen. Dat veranderde in 2013 toen er op grotere schaal toezicht kwam naar aanleiding van de zogenaamde Bulgarenfraude^*). Vanaf die datum werden ouders geconfronteerd met de zogenaamde ‘alles-of-niets-aanpak’ die de wet had voorgeschreven. Hierbij hanteerde Toeslagen soms een werkwijze die achteraf erg ongelukkig uitpakte voor het CAF-team. Toeslagen gebruikte namelijk eigen CAF-codes en dat gebruik van CAF-codes door Toeslagen is de oorzaak van het misverstand met als gevolg de talloze onderzoeken naar het CAF-team die tot op de dag van vandaag doorlopen, ondanks de conclusie van het onafhankelijke onderzoek van KPMG. Daarin staat dat het CAF-team geen enkele bevoegdheid had om bij individuele burgers toeslagen stop te zetten of terug te vorderen. Tevens blijkt dat het CAF-team niet stiekem de verantwoordelijkheid had om bij de directie Toeslagen beslissingen over individuele ouders te nemen.

Feit is dat de directie Toeslagen bij het opleggen van terugvorderingen eigen CAF-codes gebruikte, zonder dat het CAF-team hierbij betrokken was. Deze onderzoeken met CAF-codes vielen volledig onder de verantwoordelijkheid van de directie Toeslagen.

Aangiften

Het CAF-team is inmiddels opgeheven. Het is het enige team bij de Belastingdienst waarbij dit naar aanleiding van de Toeslagenaffaire is gebeurd. Een reden is nooit officieel gegeven maar het lijkt erop alsof de Belastingdienst de aanstichters van de Toeslagenaffaire gevonden en aangepakt heeft. De leden van het CAF-team zijn zo in de beeldvorming de schuldigen van de Toeslagenaffaire geworden. In de Tweede Kamer bijvoorbeeld is gevraagd de ‘CAF-cowboys’ te vervolgen. Het Ministerie van Financiën heeft zelfs aangifte tegen het eigen personeel gedaan in mei 2020 “vanwege mogelijke misdrijven in de toeslagenaffaire”. Het CAF-team is expliciet in de aangifte genoemd, naast het Managementteam Fraude en de Directie Toeslagen.

In februari 2022 heeft vakbond NCF aangifte gedaan tegen het programma BOOS (BNNVARA) na een oproep van presentator Tim Hofman om namen van ambtenaren te delen die verantwoordelijk zouden zijn voor de Toeslagenaffaire. Presentator Tim Hofmann van BOOS riep via sociale media klokkenluiders op zich te melden als zij namen van ambtenaren kennen die zich niet aan de regels hebben gehouden bij de fiscus. “Wij willen weten: wie waren dat? Welke ambtenaren werken daar nu nog? Welke ambtenaren zijn ontslagen of gestraft, zoals de Belastingdienst ooit de ouders strafte?”
De ambtelijke top reageerde onmiddellijk op de oproep, op het Intranet van de Belastingdienst. Men maakte zich grote zorgen over de oproep tot een zoektocht naar individuele ambtenaren. Voorzitter Albert van der Smissen van vakbond NCF, met zesduizend leden de grootste vakbond binnen de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën, was evenwel niet erg te spreken over de reactie. De ambtelijke top heeft alleen intern, en niet in het openbaar stelling genomen.

De schade is enorm

De schade die is aangericht bij de medewerkers van het voormalige CAF-team is enorm. De ambtenaren hebben de afgelopen jaren veel over zich heen gekregen. Ze werden aangezien voor de hoofdschuldigen van een drama. Ze zijn bedreigd, achtervolgd door de media, er is strafrechtelijk onderzoek naar ze gedaan en ze worden tot op de dag van vandaag geconfronteerd met intensieve, slepende onderzoeken.

Een van de ergste dingen in het leven is valselijk beschuldigd worden. Valse getuigenis afleggen wordt sinds jaar en dag in alle culturen beschouwd als een hoofdzonde. Een aan diggelen geslagen reputatie blijkt nauwelijks te herstellen, ook niet als achteraf blijkt dat betrokkenen van alle blaam zijn gezuiverd. Er is een gezegde dat luidt: “Reputatie is een glas. Als het eenmaal is gebroken, kun je het niet meer in elkaar zetten”.
Het is hoogtijd voor rehabilitatie van de ambtenaren van het voormalige CAF-team. “Breng de waarheid over het CAF-team naar buiten!”

Lees hier het complete verhaal van het CAF-team, 19 juli 2023: https://beroepseer.nl/

Lees hier de Ledenbrief Onterecht beschuldigd, genegeerd en in de steek gelaten, juli 2023: https://beroepseer.nl

NCF: https://ncf.nl/

Eindverslag onderzoek kinderopvangtoeslag gepresenteerd: ‘Ongekend onrecht’, Blogs Beroepseer, 18 december 2020: https://beroepseer.nl/blogs/eindverslag-onderzoek-kinderopvangtoeslag-gepresenteerd-ongekend-onrecht/

Noot
^*) De Bulgarenfraude was een fraude met toeslagen in Nederland begin jaren 2010 door een Bulgaarse bende. Deze bende moedigde Bulgaren aan zich in te schrijven op een Nederlands adres en onterecht met terugwerkende kracht toeslagen aan te vragen.

Reactie en standpunt van VHMF

Het bestuur van de Vereniging van Hogere ambtenaren bij het Ministerie van Financiën (VHMF) verwijst graag naar de brief die onze collega’s van de NCF waarin het verhaal van de medewerkers van het CAF-team wordt gedaan.
Het bestuur van de VHMF herkent zich hierin, mede op basis van de gesprekken die wij met onze leden hebben gevoerd. Voor een toekomst van de Belastingdienst is het nodig dat er zo spoedig mogelijk een punt gezet wordt. Waarbij alle medewerkers recht wordt gedaan. Daartoe roepen we de dienstleiding op. https://vhmf.nl/index.php?view=article&id=201:nieuwsbrief-20230723&catid=19