Goed Werk Gereedschap

In 2023 heeft ruim 90% van alle medewerkers van de gemeente Midden-Groningen deelgenomen aan een van de 51 dagtrainingen Eigenaarschap en Bondgenootschap onder begeleiding van Stichting Beroepseer. Dit programma richt zich op het versterken van ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap over het eigen werk en het bevorderen van samenwerking met inwoners, de gemeenteraad, het college en collega’s. Met de training Eigenaarschap en Bondgenootschap koos de gemeente Midden-Groningen voor een uniek en baanbrekend project in Nederland. Er is geen gemeente die bijna alle medewerkers heeft getraind in deze onderwerpen. Van ambtenaren actief in de groenvoorziening tot aan de directieleden, iedereen deed mee. Door met de gehele organisatie op deze thema’s te reflecteren en inzichten te vertalen naar de dagelijkse werkpraktijk, toonde de gemeente lef en de bereidheid actief te werken aan verbetering. Daarnaast is met deze training een gezamenlijk begrippenkader gecreëerd om het professionele gesprek met elkaar te kunnen voeren, en dat vooral te blijven doen. Aanbevelingen om ambtelijk vakmanschap structureel aandacht te blijven geven Naast de individuele opbrengsten voor deelnemers, is er door Stichting Beroepseer een eindrapport opgesteld met de belangrijkste inzichten uit het programma. De gemeente Midden-Groningen heeft een compacte publieksversie van het rapport gemaakt^*). De aanbevelingen uit het rapport geven de gemeente houvast om ambtelijk vakmanschap samen met de begrippen eigenaarschap en bondgenootschap een vaste en centrale plaats te geven binnen de gemeentelijke organisatie en de ontwikkeling van ambtelijk personeel. Hieronder volgt een overzicht van de aanbevelingen, geprioriteerd door een deel van de medewerkers van de gemeente zelf:

1. Constructief dualisme

• Actief inzetten op de versterking van constructief dualisme tussen college, gemeenteraad en de ambtelijke organisatie.
• Heldere afspraken maken over het samenspel en een spelregeldocument opstellen om rolduidelijkheid te vorderen.

2. Zet in op betrouwbaarheid en realisme

• Inzetten op betrouwbaarheid en realisme om het vertrouwen van inwoners te behouden. Zo voorkom je dat een onrealistisch verwachtingspatroon richting de lokale samenleving wordt gewekt.
• Intern en extern realistisch zijn over doelstellingen en open communicatie stimuleren. Zo ontstaat begrip voor elkaars positie.

3. Waarborg de aandacht voor de thematiek

• Blijvende aandacht voor ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap top-down en bottom-up stimuleren.
• Interne structuren creëren voor continue aandacht, bijvoorbeeld het inwerkprogramma van nieuwe medewerkers, periodiek overleg, inspiratiesessies en beoordelingsgesprekken.

4. Blijf de ontmoeting en kruisbestuiving tussen medewerkers faciliteren en stimuleren

• Deelnemers noemden de ontmoeting met collega’s die ze nog niet kenden als een van de grootste pluspunten van de training.
• Veel en nieuwe collega’s ontmoeten, waar je in je werk niet direct mee in aanraking komt, versterkt het gevoel van bondgenootschap, het gevoel als organisatie het verschil te maken voor de inwoner.

5. Klankbordgroep in positie

• De klankbordgroep een centrale rol geven in de follow up en het waarborgen van het project.
• Faciliteer de klankbordgroep met tijd, ruimte en geld om hun rol effectief te vervullen.

6. Neem afscheid van het woord ‘klant’

• Het woord klant miskent de relatie tussen overheid en burger. Daarom adviseren wij te onderzoeken waar het woord ‘klant’ nog wordt gebruikt en meer aandacht te geven aan ambtelijk vakmanschap en beginselen van behoorlijk bestuur.

7. Experimenteren met bondgenootschap

• Actief experimenteren met bondgenootschap richting inwoners. Projecten in de buitenruimte lijken zich hier goed voor te lenen.
• Experimenten met bondgenootschap tussen college, gemeenteraad en ambtelijke organisaties aanmoedigen.

8. Laat het management een voortrekkersrol aannemen

• Management spelt een voortrekkersrol in het blijvend aandacht geven aan de opbrengsten van de trainingen.
• Zichtbaarheid op de werkvloer vergroten, kwetsbaarheid durven tonen en een cultuur van psychologische veiligheid waarborgen.

9. Versterken lerend vermogen

• Verbindingen leggen tussen vervolgacties en evaluaties van teamplannen en projecten.
• Invoeren van een uitvoerbaarheidstoets en signalen van de werkvloer serieus nemen in beleidsvorming. Dit helpt ook om intern tot realistische doelstellingen te komen

10. Scharreltijd voor medewerkers

• Reserveren van 5% scharreltijd voor medewerkers die ze kunnen besteden aan reflectie, opleidingen, creatieve projecten en het leren kennen van collega’s.

 Wat gebeurt er nu al en welke vervolgstappen worden er genomen? De gemeente Midden-Groningen blijft ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap structureel aandacht geven. De inzichten uit en opbrengsten van het project moeten immers een structurele plek in de organisatie krijgen om blijvend effect te sorteren. Om de resultaten van het programma te verankeren zijn de volgende stappen gezet:

• Een klankbordgroep denkt mee over het waarborgen van de opbrengsten en het implementeren van de aanbevelingen in de organisatie.
• Het belang van bondgenootschap en eigenaarschap heeft een centrale plek gekregen in het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers.
• Er is een profiel van de professional opgesteld waarin ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap zijn verankerd. Dit profiel gaat de basis vormen voor een ontwikkel- en gesprekscyclus binnen de gemeente.
• In het opleidingsaanbod voor medewerkers wordt aandacht besteed aan leren geven en ontvangen van feedback
• Teams worden actief ondersteund om ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap specifiek te maken voor de eigen werkpraktijk.
• De gemeente heeft een bondige publieksversie gemaakt van de eindrapportage van Stichting Beroepseer zodat medewerkers de resultaten eenvoudig tot zich kunnen nemen.^*)

Stichting Beroepseer blijft voorlopig betrokken bij het waarborgen van de resultaten. Begin 2024 is bijvoorbeeld door de Stichting een bijeenkomst begeleid waarin directie en teamleiders stilstonden bij de vraag hoe zij als leidinggevenden ambtelijk vakmanschap kunnen stimuleren. Tijdens de bijeenkomst was er aandacht voor voorbeeldgedrag, het stimuleren van een lerende organisatie en het als bondgenoten samen optrekken met als doel het goede te doen voor de inwoners van Midden-Groningen. In het najaar van 2024 wordt er een bijeenkomst georganiseerd waarin het college van B&W en de gemeenteraad reflecteren op wat eigenaarschap en bondgenootschap voor hun rol, positie en verantwoordelijkheden betekenen. Het college en de raad gaan dan in gesprek met ambtenaren over de opbrengsten van het programma Eigenaarschap en Bondgenootschap. Zo bouwen we gezamenlijk aan een gemeenschap waarin ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap centraal staan, en streven we naar een zo goed mogelijke gemeente voor de inwoners van Midden-Groningen. Meer weten over de training Eigenaarschap & Bondgenootschap? Zou de training ook van meerwaarde kunnen zijn voor jouw gemeente? Neem dan contact op met Maurits Hoenders. Via m.hoenders@beroepseer.nl  De training Eigenaarschap & Bondgenootschap is onderdeel van het leeraanbod van de Academie voor Ambtelijk Vakmanschap van Stichting Beroepseer. Klik hier voor meer informatie. ^*) Downloaden Samenvatting Rapport Eigenaarschap en Bondgenootschap, gemeente Midden-Groningen, juli 2024 : https://beroepseer.nl

Onder de titel Hallo Hannah is een serie podcasts te beluisteren over dilemma’s waarvoor ambtenaren komen te staan. Over hun morele vragen, politieke en ambtelijke macht, transparantie en tegenspraak. In de eerste aflevering van 22 maart 2023 vertellen rijksambtenaren over de inhoud van hun werk. Wat maakt het boeiend, mooi en lastig? Luister naar verhalen over momenten waarop zij aarzelden over een opdracht, of een opdracht niet wilden uitvoeren, omdat deze niet strookte met de grondwet, of niet zinnig leek. Los van de vraag wie er gelijk had, roept dit vragen op over wat het werk van ambtenaren kenmerkt: de politiek formuleert de opdracht, en ambtenaren voeren die zo goed mogelijk uit, terwijl een ambtenaar ook de opdracht heeft zich in te zetten voor de samenleving waarbij ‘bewusteloze gehoorzaamheid’ volgens de eigen integriteitscode niet is toegestaan. De podcast laat deze spanning horen en wil aanzetten tot reflectie daarop. De vijfde aflevering  van 15 juli 2024 gaat over tegenspraak. Hoe het is om ‘nee’ te zeggen wanneer je gevraagd wordt iets te doen in je werk dat een burg te ver is? Mag of moet je als ambtenaar bijvoorbeeld liegen als de politiek dat van je vraagt? Of mag je dan werk weigeren? Moet je je blijven uitspreken wanneer er een misstand dreigt te ontstaan, ook wanneer mensen zeggen dat je het maar moet loslaten? Hannah Arendt (1906-1975) was een Duits-Amerikaanse Joodse filosofe en politiek denker. Ze werd bekend door haar analyse van een totalitaire samenleving en haar verslag van het Eichmann-proces in het boek Eichmann in Jeruzalem: de banaliteit van het kwaad (1965). De serie is gemaakt door Firma MES in opdracht van het Hannah Arendt Podium, onderdeel van het Rijksbrede programma Dialoog & Ethiek dat is opgericht in 2021 en als doel heeft het bereiken van een toegenomen besef van rijksambtenaren voor ethische vraagstukken en de relevantie daarvan voor het eigen, ambtelijk functioneren en een investering in het ambtelijk vakmanschap. Meer info over de podcastserie Hallo Hannah op: https://www.grenzeloossamenwerken.nl/dialoog-en-ethiek/hannah-arendt-podium/podcast-hallo-hannah De serie is te beluisteren op Spotify: https://open.spotify.com/show/5MypbP0uyWIZcnEtLuKSnN Aflevering 5: De tegenspraak (15 juli 2024) Aflevering 4: De lijn (27 mei 2024) Aflevering 3: Transparantie (23 april 2024) Aflevering 2: Eigen grenzen ( 20 juni 2023) Aflevering 1: Morele vragen ( 22 maart 2023 Firma MES over Podcast Hallo Hannah: https://firmames.nl/projecten/hallo-hannah/ Hieronder de trailer van de serie Hallo Hannah

De vierde macht on tour

Op 28 september 2024 vindt in Theater aan het Spui in Den Haag de première plaats van De vierde macht on tour: een pijnlijk absurdistische confrontatie tussen drie ambtenaren en een burgergroep op basis van gedegen research. Try-out voorstellingen zijn er op 25, 26 en 27 september 2024. Een eerdere versie van De vierde macht was te zien in het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en volledig uitverkocht. Deze ‘on tour’ versie is aangepast voor de theaters en nieuw van vorm en inhoud. Meer info op Firma MES: https://firmames.nl/projecten/de-vierde-macht-on-tour/   Foto bovenaan is gemaakt door Harry Cunningham @harry.digital

Wie wil meedoen aan het Nederlands Kampioenschap debatteren voor studenten van het middelbaar beroepsonderwijs kan zich inschrijven vanaf juli 2024. Het NK Debatteren MBO wordt sinds 2007 georganiseerd door het Nederlands Debat Instituut. Studenten van alle opleidingen en alle niveaus kunnen meedoen. Bij debatteren kunnen studenten burgerschapsvaardigheden als kritisch denken en argumenteren oefenen. Ze vergroten hun spreek- en luistervaardigheden. Commentaar van een docent Nederlands: “Debatteren leert ze zich goed te verplaatsen in de mening van iemand anders”. Oefenen Het Nederlands Debatinstituut biedt komend schooljaar een gratis voorbereidende toernooitraining aan. Een debattrainer oefent dan een dagdeel met studenten. Op basis van deze training kan eventueel een team geselecteerd worden. Het toernooi Het Nederlandse Kampioenschap Debatteren mbo bestaat uit drie debatrondes; twee rondes met een stelling die is voorbereid en een ronde over een improvisatiestelling die vlak van tevoren bekend wordt gemaakt. De beste twee teams van de debatrondes kwalificeren zich voor het finaledebat aan het einde van de toernooidag. De winnaar van het finaledebat mag zich een jaar lang Nederlands kampioen noemen. De debatvorm die wordt gebruikt – Freeze & Go – bestaat uit een openingsspeech, een open debat en een afsluitende eindspeech. Geschikt voor zowel beginnende, als gevorderde debaters. Tijdens het toernooi beoordeelt de jury de teams op argumentatie, presentatie en teamwork. Datum en locatie tournooi Het toernooi vindt plaats op vrijdagmiddag 14 maart 2025. Locatie wordt nog bekend gemaakt. De voor te bereiden stellingen worden ongeveer zes weken voor het toernooi bekendgemaakt. NK Debatteren MBO Het NK Debatteren mbo is dé plek voor mbo-studenten om te laten zien hoe overtuigend zij kunnen spreken. De sfeer is goed, het enthousiasme groot en de drempel laag. Of je nou veel of weinig ervaring met debatteren hebt: iedereen is welkom. En juist het wedstrijdelement van de dag geeft studenten dat extra zetje om nog beter hun best te doen. Meer informatie en aanmelden op Schooldebatteren: https://schooldebatteren.nl/toernooien/nk-debatteren-mbo/ Brochure NK Debatteren mbo: https://schooldebatteren.nl/wp-content/uploads/2024/01/Brochure-NK-Debatteren-mbo-2023-2024.pdf

Inschrijving Nederlands Kampioenschap Debatteren geopend, MBO Today, 9 juli 2024: https://mbo-today.nl/inschrijving-nederlands-kampioenschap-debatteren-geopend/

Afbeelding bovenaan is van JDMJ ALL ART

Een groep (voormalige) patiënten en ggz-professionals verenigd in Stichting Recht op GGZ klaagt de Staat en de zorgverzekeraars aan vanwege de almaar oplopende wachtlijsten in de ggz. Het initiatief wordt ondersteund door Landelijk Platform Psychische Gezondheid MIND. De wachtlijsten zijn de afgelopen vijftien jaar verdrievoudigd. Inmiddels staan bijna 100.000 volwassenen op de wachtlijst voor de ggz, waarvan 55.000 langer dan de aanvaardbare 3,5 maanden. De laatste groep wacht voor het overgrote deel op specialistische ggz-behandeling en is er dus ernstig aan toe. De zorgverzekeraars handelen volgens de Stichting in strijd met hun wettelijke zorgplicht, en de rijksoverheid stelt te weinig geld beschikbaar. “Soms horen behandelaars al in mei van de werkgever dat zij de rest van het jaar geen nieuwe patiënten meer mogen aannemen omdat het plafond in zicht is” aldus Manon Kleiweg, penningmeester van de Stichting. “U bent te klein” ’s Middags 30 mei 2024 voerde de Stichting actie bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in Den Haag. Zangeres, toneelmaker en verpleegkundige Bieke Jongejan startte de actie met een eigen geschreven lied en las ervaringen voor van mensen die wachten op een behandeling. Bij de Stichting stromen schrijnende verhalen binnen. Van patiënten, naasten, psychologen en psychiaters die niet eens een contract krijgen (“U bent te klein”), van moedeloze huisartsen en bezorgde bedrijfsartsen: “We zien werknemers in anderhalf jaar op de wachtlijst het ravijn van de arbeidsongeschiktheid intuimelen”. Martin Buijsen, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit. merkte op in een interview op NOS Nieuws dat “een rechtszaak tegen de Staat en zorgverzekeraars vanwege de ggz-wachtlijsten zeker niet kansloos is. De zorgplicht van zorgverzekeraars wordt echt beschouwd als een resultaatverplichting tegenover de verzekerde. Daar kunnen verzekeraars alleen onderuit als het praktisch onmogelijk is om die zorgplicht waar te maken. Zij moeten overmacht kunnen aantonen. Dat lijkt me hier heel lastig”. Stichting Recht op GGZ Stichting Recht op GGZ is opgericht in Utrecht op 24 januari 2024, met als doel zich in te zetten voor toegankelijke specialistische geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De Stichting streeft ernaar dat er géén hoogspecialistisch aanbod meer gesloten wordt waar een wachtlijst voor bestaat en dat genoemd wordt in de Kwaliteitsstandaarden van het register van het Zorginstituut als zorg die beschikbaar moet zijn voor patiënten met een psychische aandoening. Om de doelen te bereiken blijft de Stichting de verschillende verantwoordelijke partijen actief benaderen: leden van de Tweede en Eerste Kamer, de minister en het ministerie van VWS, zorgverzekeraars, toezichthouder de Nederlandse Zorgautoriteit en werkgeversvereniging De Nederlandse GGZ. Steun voor de rechtszaak De rechtszaak die Stichting Recht op GGZ gaat voeren tegen de Staat en een of meer zorgverzekeraars wordt aangemerkt als een zogenoemde algemeen belang procedure, of collectieve actie. Omdat de Stichting moet aantonen dat zij representatief is om dit belang te vertegenwoordigen, heeft zij de steun van mensen uit de maatschappij nodig. Belangstellenden kunnen steun verlenen door een formulier in te vullen. Degenen die hun verhaal willen vertellen, bijvoorbeeld over de persoonlijk ondervonden negatieve gevolgen van de ggz-wachtlijsten, kunnen dat aangeven op het formulier. De Stichting neemt dan contact op voor een kort interview. Ga naar: www.rechtopggz.nl/contact Patiënten en zorgverleners dagen Staat en verzekeraars om lange wachtlijsten ggz, door Bas de Vries, NOS, 30 mei 2024: https://nos.nl/form.nl Stichting Recht op GGZ bereidt rechtszaak voor om lange wachtlijsten, Mind Platform, 30 mei 2024: https://mindplatform.nl Voorgestelde Wet Bevorderen Zorgcontractering hindert patiënt in zoektocht naar ggz, Mind Platform, 3 juli 2024: https://mindplatform.nl/ Stichting Recht op GGZ: https://www.rechtopggz.nl/