Wat gaat er mis bij de instantie die toezicht moet houden op ons voedsel? Journalist Marcel van Silfhout deed het afgelopen jaar onderzoek naar de oorzaak van de gebrekkige controle op ons voedsel door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en schreef er een boek over: Uitgebeend – Hoe veilig is ons voesel nog? Hij deed het onderzoek op verzoek van de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) die onder voorzitterschap staat van mr. Pieter van Vollenhoven.

De auteur ging op pad om de voedselketen met eigen ogen te bekijken, bijvoorbeeld door mee te lopen met de slachtlijn van VION, de grootste varkensslachter van Nederland en interviewde meer dan honderd betrokkenen, van voormalige voedselinspecteurs en slachthuisdirecteuren tot gedupeerde boeren, oud-ministers en oud-staatssecretarissen, onder wie de oud-ministers van Landbouw Cees Veerman en Laurens-Jan Brinkhorst.

Het boek is een ontluisterend portret van ons voedsel. In Nederland raken ieder jaar meer dan 60.000 mensen besmet met salmonella. Op driekwart van ons kippenvlees is de resistente ESBL-bacterie aangetroffen. Het aantal incidenten met ziekmakend eten neemt toe, terwijl de controle van de Nederlandse Voesel- en Warenautoreit afneemt.
Maar, het is makkelijk om de vele voedselschandalen aan de incompetentie van de NVWA te wijten. Forse bezuinigingen, opeenvolgende reorganisaties en politiek machtsspel hebben de inspectiedienst ernstig verzwakt in de afgelopen tien jaar. De mankracht ging van 3700 naar 2175 fte’s. Geînterviewden in het boek hebben het over een inspectiedienst die is ‘uitgebeend’, ‘wegverdund’ en ‘kapotbezuinigd.’
De Keuringsdienst van Waren, zoals de dienst tot 2003 heette, werd overgeheveld van het Ministerie van Volksgezondheid naar het Ministerie van Landbouw. Afdelingen werden gefuseerd. De laatste fusie dateert uit 2007 toen de Algemene Inspectie Dienst (AID), de Plantenziektenkundigedienst (PD) en de Voedsel Waren Autoriteit (VWA) werden samengevoegd.

Volgens Alex Brenninkmeijer, lid van de Europese Rekenkamer en voormalig Nationale Ombudsman biedt het boek veel voer aan een essentiële discussie. In een Nawoord van Pieter van Vollenhove schrijft hij dat het boek de noodzaak bewijst van een goede balans tussen de verantwoordelijkheid van de overheid voor veilig voedsel en de rol van de sector hierin. Het is nu onduidelijk wat wij aan de bedrijven zelf kunnen overlaten.

Het eerste exemplaar van het boek, uitgegeven bij Oostenwind, wordt 13 maart 2014 in Utrecht uitgereikt aan Arie Slob, fractievoorzitter van de ChristenUnie, die een toelichting zal geven op het belang van het boek en het komende rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over het overheidstoezicht in de Nederlandse slachthuizen en vleesverwerkende industrie. Dit rapport verschijnt eind maart/begin april 2014.

U P D A T E