Er is voor mensen met een beperking, wonend in de EU, enige vooruitgang te bespeuren op sociaal gebied en op gebied van werkgelegenheid. Zowel arbeidsparticipatie als het aantal mensen dat deelneemt aan de maatschappij is toegenomen. Wel is het zo dat deze mensen in de EU nog steeds behoren tot de meest achtergestelde groep en hebben zij meer kans op geestelijke gezondheidsproblemen. Ook voltooit een lager percentage studenten een opleiding in het hoger onderwijs.

Voor het opstellen van de nieuwe beleidsnota over arbeidsparticipatie en sociale omstandigheden van mensen met een beperking is gebruikt gemaakt van de gegevens van de European Quality of Life Surveys van 2011 en 2016. De belangrijkste onderwerpen zijn: werkgelegenheid, onderwijs en scholing, maatschappelijke deelname, sociale bescherming en gezondheidszorg. Het ziet ernaar uit dat de werkgelegenheidspercentages voor mensen met een beperking zijn toegenomen van 41% naar 50% tussen 2011 en 2016. Deze stijging in arbeidsparticipatie was groter dan van de mensen zonder beperking; bij de laatste is een stijging te zien van 66% naar 70% in dezelfde periode.

Deelnemen aan de samenleving

Er valt ook verbetering te constateren op het gebied van sociale integratie. Er zijn minder mensen met een beperking die buitengesloten worden in 2016 dan in 2011. We zien dat er meer mensen met een beperking actief meedoen in de samenleving dan voorheen. In feite bestaat er niet langer een kloof tussen mensen met en mensen zonder een beperking wat maatschappelijke participatie betreft. Maar, geestelijk welzijn blijft wel een zorg. Mensen met een beperking lopen een aanzienlijk grotere kans op depressiviteit dan de rest van de bevolking: 46% van mensen met een beperking tegen 16% zonder.

De beleidsnota werpt ook licht op de teruggang aangaande tertiair onderwijs. In 2016 raakten mensen met een beperking ten opzichte van 2011 meer achterop dan mensen zonder een beperking in het voltooien van een opleiding. Dat is vooral zorgwekkend gelet op het feit dat het verschil in werkgelegenheid voor mensen met een beperking met een hogere opleiding aanzienlijk kleiner is dan voor mensen met een lagere opleiding. Degenen met een beperking met een lager onderwijsniveau zijn vooral in het nadeel. Slechts 26% met een beperking met een voltooide basisschoolopleiding heeft een baan. Dit cijfer stijgt naar 46% voor degenen met een middelbare schoolopleiding en 72% voor degenen met een voltooide opleiding in het hoger onderwijs.

Een gezamenlijke aanpak

Over het algemeen zijn de verbeteringen voor mensen met een beperking wat betreft werkgelegenheid en maatschappelijke omstandigheden positief te noemen, vooral voor mensen met werk die participeren in de samenleving. Maar er is nog belangrijk werk te doen om de kloof tussen mensen met en zonder een beperking te dichten wat betreft werkgelegenheid en kwaliteit van leven. Een gezamenlijke aanpak is nodig, vooral wat betreft toegang tot tertiair onderwijs, het verschaffen van voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg en het stimuleren van kansen op werk voor laag opgeleide mensen met een beperking.
Het streven is naar omstandigheden waarin het hebben van een beperking niet langer een bepalende factor is voor de kwaliteit van leven in Europa.^*)

Download hier Eurofound (2018), The social and employment situation of people with disabilities, Daphne Ahrendt and Robert Anderson, Publications Office of the European Union, Luxembourg. www.eurofound.europa.eu

Some improvements in the lives of people with disabilities but disadvantage remains, Eurofound, 3 december 2018: www.eurofound.europa.eu

^*) Met het aanvaarden van de European Disability strategy 2010 – 2020  stimuleert de Europese Unie sociale inclusie en volledige participatie van mensen met een beperking. Een evaluatie van de eerste vijf jaar toont enige vooruitgang, vooral op het gebied van toegankelijkheid. Maar kijken we naar het gemiddelde, dan blijven mensen met een beperking in het nadeel op diverse gebieden. Download hier European Disability strategy 2010-2020 – A Renewed commitment to a barrier-free Europe: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0636:FIN:en:PDF