Goed Werk Gereedschap

“Alles is onmogelijk als je het maar wil!”

Diverse oorzaken leidden ertoe dat Kwakkelland ernstig in de versukkeling is geraakt, in belangrijke mate veroorzaakt door politiek onbenul dat onder andere de infantilisering van de overheid tot gevolg had. Politiek werd het strijdtoneel van onmacht en onkunde waarbij het parlement het theater vormde voor ongein en onfatsoen. In deze bubbel van treurnis kon het gebeuren dat essentiële nutsvoorzieningen voor burgers werden verkwanseld aan commerciële marktpartijen. Burgers werden er niet beter van wegens slechtere service en hogere prijzen. Welkom in de werkplaats van de afbraak! Er kwam daarom een instituut ‘Burger&Markt’ om burgers tegen de zegeningen van de markt te beschermen. Dit lukte nauwelijks. Ook werd een omvangrijk perceptiecircus opgetuigd van toetsers (auditors en certificeerders) om marktpartijen van een goedkeuringsvinkje te voorzien. IJzeren bureaucratische wet Ook dit stelde niets voor, want toetsen verbetert de kwaliteit van een product of dienst niet. Het zijn voorbeelden van een ijzeren bureaucratische wet: meer marktvrijheid leidt tot meer bureaucratie om de vrijheid te beteugelen of te bezegelen. Politiek geharrewar en onbenul zorgde er eveneens voor dat ook het onderwijs ruim in de versukkeling werd gedrongen. Scholen en universiteiten degradeerden tot lesfabrieken waarbij onderwijsgeld verknoeid werd aan managementongein. Kritische beoordeling van kennis en kunde had afgedaan, dit temeer om het door de tijdgeest gedreven verwijt van het creëren van een ‘onveilige situatie’ voor de leerling of student te vermijden. Zo kon vrijwel iedereen probleemloos de ‘opleiding’ doorlopen en werd aan de door management gedefinieerde ‘output targets’ voldaan. Middelmatigheid werd een deugd Middelmatigheid werd een deugd die breed werd gepropageerd en gepraktiseerd. Ook anderszins bleek men aan inhoudelijke kennis en kunde in Kwakkelland geen waarde te hechten. De directeur van de nog overgebleven Rijksdienst voor Energiebeleid was eertijds eigenaar van een keten van brillenzaken. Gebaseerd op een uitspraak van een bekend politicus had de eigenaar de pakkende slogan bedacht “een bril gemaakt met precisie geeft je weer visie”. Geen wonder dat hij gevraagd werd voor een bestuursfunctie. Om de schijn van deskundigheid op te houden werd het hoofd niettemin aangesproken met de titel Hoofdingenieur-directeur. Allemaal geen probleem natuurlijk, want managen werd gezien als een generieke bezigheid. Bovendien is het karakter van financiële targets overal hetzelfde, zo stond op de achterflap van een boekje over modern management. Allengs nam de inhoudelijke kennis en kunde bij de overheid sterk af en nam de versukkeling verder toe, hetgeen o.a. bleek uit beleidsfalen zoals manifest in de reeds jaren bestaande kloof tussen de formulering van beleidsintenties en hun realisatie, alsook uit het feit dat de versukkelaars zich juridisch en bureaucratisch “in de hoek hadden geschilderd”. Regels uit het verleden verhinderden het oplossen van huidige problemen. Veel zaken bleken ook onderling inconsistent. Zo belemmerden regels omtrent privacy de bestrijding van criminaliteit en hinderden belastingregels de bestrijding van armoede. Sociale verandering bleek lastig want er was altijd wel een regel waaruit bleek dat iets niet kon. Het motto in Kwakkelland was dan ook: “Alles is onmogelijk als je het maar wil!” Regeerkunde In een poging het tij te keren ging een parlementaire onderzoekscommissie, bestaande uit personen uit het hierboven geschetste metier, aan het werk. Het eindadvies legde de nadruk op het thema ‘regeerkunde’. Wat dit precies inhield wist de commissie zelf ook niet maar de opleiding ter zake werd niettemin krachtig ter hand genomen. Aldus kwamen zeer veel regeerkundigen per hoofd van de bevolking beschikbaar, die, hoe kan het anders, ook hun weg vonden binnen de overheid. Om de versukkeling en het beleidsfalen tegen te gaan werd regeerkundig werk verricht. Terwijl de ellende voortetterde werd als medicijn overheidsbreed de ‘ambtelijke besturingsdriehoek’ ingevoerd en beschouwde men het streven naar meer vertrouwen tussen het parlement, departementen en uitvoeringsorganisaties als een probaat middel voor beleidsucces. Voor complexe beleidsintenties had men aanvullend besturingsgereedschap: krachtige aansturing, planning, besluitvorming, budgetten, verantwoordelijkheden, (prestatie)contracten, resultaatverplichtingen, controle en sancties. Helaas ging de versukkeling onverdroten verder. Maar met een groot leger aan communicatiemedewerkers werd toch nog een gunstig beeld geschetst. Het gaat om ontwerpkunde Een verloren ziel schreef tegen beter weten in een pamflet op een digitaal platform over de regeerkundige onmacht. Kernboodschap: beleidsintenties realiseren vindt plaats in een ontwerpproces dat de transitie behelst van hetgeen gewenst of vereist is (wat) naar de uiteindelijke vormgeving (hoe). Het gaat niet om regeerkunde maar over ontwerpkunde, zeker ook in een sociale context. Dit is het domein van inhoudelijke kennis en kunde. Besturing maakt een inherent en integraal deel uit van dit domein. Personen zonder inhoudelijke kennis en kunde hebben hier niets te zoeken. Deze weigering van toegang betreft geen botte onvriendelijkheid maar een welwillende observatie omtrent een principiële onmacht, zoals een persoon die geen muziekinstrument bespeelt niets te zoeken heeft bij de fanfare. Met dank voor de belangstelling. De Parabel van Kwakkelland vormt het slothoofdstuk van het essay Sociale verandering en de bestuurlijke (bestuurskundige) onmacht, door Dr. Ir. Jan Hoogervorst: https://beroepseer.nl Dr. Ir. Jan Hoogervorst studeerde elektrotechniek aan de Technische Universiteit Delft en promoveerde in de Arbeids- en Organisatiepsychologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij werkte vele jaren bij KLM in diverse (executive) managementfuncties, was organisatieadviseur bij Sogeti en deeltijd professor aan de Universiteit van Antwerpen Management School met als aandachtsgebied organisatiekunde als ontwerpwetenschap. Daarbij gaat het om het productief verenigen van de belangrijke inzichten van de sociale wetenschappen met de inzichten van de ingenieurswetenschappen.

We hoorden een zucht van verlichting. De noodwet is van tafel, de rechtsstaat is gered. Vervolgens worden de  voorbereidingen ter hand genomen van de maatregelen waar de noodwet voor bedoeld was, en die grotendeels ook al in het hoofdlijnenakkoord stonden. Zoals:  vluchtelingen krijgen nog maar voor een beperkte duur (3 jaar) een vergunning, de Spreidingswet wordt ingetrokken, de verplichting voor gemeenten om statushouders te huisvesten vervalt. Voor ieder redelijk en rationeel mens is het helder wat het effect van deze maatregelen zal zijn. De integratie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving zal worden bemoeilijkt. Beeld je de situatie in van een gezin dat hier voor oorlogsgeweld naar toe is gevlucht en dat iedere paar jaar weer door de beoordelingsmolen moet of ze nog mogen blijven. Nog afgezien van de humanitaire kant van de zaak en  los van de extra werklast voor de IND, Is dit wel in het belang van de Nederlandse samenleving?  Ja, wel als je ervan uitgaat dat het noodzakelijk is om vreemdelingen te weren omdat anders de zuiverheid van onze raciale en culturele identiteit zou worden aangetast. Net nu de Spreidingswet zijn eerste positieve effecten laat zien zal die worden ingetrokken. De druk op de grote, duurdere en slechtere opvangvoorzieningen zal daardoor toenemen en ook de sociale spanningen die daarmee gepaard gaan. Een groot aantal lokale en provinciale bestuurders verzekert ons dat de maatregelen die nu worden ingezet de crisis in de opvang zullen vergroten. Dat is irrationeel beleid, tenzij je de extreem rechtse Verelendung-strategie hanteert die  erop rekent dat overlast rondom vreemdelingen helpt om de onverdraagzaamheid en de radicale (stembus) stemming te vergroten. Rechtsstatelijk smalspoor Nu volgen deze maatregelen de normale rechtsstatelijke weg: advisering Raad van State, beoordeling door beide Kamers, enz. Het NSC (Nieuw Sociaal Contract) dat zich ziet als waakhond voor de rechtsstaat binnen de regeringscoalitie, steunt de maatregelen, sterker nog: is in deze coalitie medeverantwoordelijk voor het initiëren ervan. De NSC heeft kennelijk een smal–procedurele opvatting van wat rechtsstatelijk is. Onze rechtsstaat omvat toch wel meer dan alleen de staatsrechtelijke procedures? Maken algemene juridische en humanitaire beginselen van medemenselijkheid, rechtvaardigheid, evenredigheid niet ook deel uit van onze rechtsstatelijke orde? Die rechtsstaat verdraagt diversiteit, sterker: waardeert en omarmt diversiteit. De algemene rechtsbeginselen die aan het rechtsstatelijk functioneren inhoud geven zijn immers  gericht op het overbruggen van verschillen. Of het nu gaat om verschillen in (particuliere) belangen, om verschillende in culturele en religieuze identiteiten of om de politieke ideologieën en opvattingen met betrekking tot wat de overheid te doen staat op diverse terreinen. Dat klinkt zo zwaar als het is, het stelt hoge eisen aan zowel het burgerschap als aan het bestuur. In de VS werkt dat bijna niet meer en worden de politieke verschillen als onoverbrugbare identiteiten beleefd door de burgers en vaak ook zo gepresenteerd in de campagnes. Dat maakt goed en rechtsstatelijk bestuur haast onmogelijk, wie er ook straks als president gekozen wordt. Echter, met ideologieën die verborgen of openlijk uit zijn op het versterken van de zuiverheid in de ‘eigen’ raciale of culturele identiteit en die een begrip van het ‘eigen volk’ hanteren dat uitsluiting van andere identiteiten vooronderstelt, is binnen de kaders van de rechtsstaat geen compromis denkbaar. Daarin te lang meegaan kan uiteindelijk leiden tot een moedwillig onbehoorlijk bestuur waarbij de toeslagenaffaire en het drama rond de gaswinning slechts kleine ongelukkige ontsporingen lijken. Deze blog is deel 11 in de serie over een rechtsstatelijk onderwerp. Deel 10: Een NEE is dringend nodig tegen het rechtsstatelijk vandalisme: https://beroepseer.nl/blogs/een-nee-is-dringend-nodig-tegen-het-rechtsstatelijk-vandalisme/ Deel 9: De rechtsstaat een utopie? https://beroepseer.nl/blogs/de-rechtsstaat-een-utopie/ Deel 8: Eenheid: een riskant recept voor de rechtsstaat. https://beroepseer.nl/blogs/eenheid-een-riskant-recept-voor-de-rechtsstaat/ Deel 7: De rechtsstaat: een papieren tijger? https://beroepseer.nl/blogs/de-rechtsstaat-een-papieren-tijger/ Deel 6: Rechtsstatelijke sluiproutes en spookrijden: https://beroepseer.nl/blogs/overheid/rechtsstatelijke-sluiproutes-en-spookrijden/ Deel 5: Een formatie die deformeert: https://beroepseer.nl/blogs/een-formatie-die-deformeert/ Deel 4: Wij en zij in de rechtsstaat: https://beroepseer.nl/blogs/wij-en-zij-in-de-rechtsstaat/ Deel 3: De ambtenaar in tijden van rechtsstatelijk vandalisme: https://beroepseer.nl/blogs/overheid/de-ambtenaar-in-tijden-van-rechtsstatelijk-vandalisme/ Deel 2: Ambtelijke tegenspraak past niet op een spandoek: https://beroepseer.nl/blogs/ambtelijke-tegenspraak-past-niet-op-een-spandoek/ Deel 1: Rechtsstaat: leren leven met onbehagen: https://beroepseer.nl/blogs/rechtsstaat-leren-leven-met-onbehagen/   Voorbij boos en achteloos. Rechtsstatelijk besef als kompas voor overheid en burger, door Hans Wilmink: https://beroepseer.nl  

RTV Noord meldt dat honderden werkloze mensen uit de Groningse gemeente Pekela de afgelopen jaren aan een baan zijn geholpen. Marco Grimmon schrijft dat de gemeente Pekela dat voor elkaar heeft gekregen door persoonlijke huisbezoeken en in enkele gevallen door het weggeven van een gratis fiets of scooter. In 2021 was 4,0% van de beroepsbevolking van Pekela werkloos. Pekela telt in totaal ongeveer twaalfduizend inwoners. In 2015 lag het werkloosheidspercentage nog op 8,5%. Met een percentage van 4% zit Pekela in de middenmoot van de Groninger gemeenten. Door de nieuwe, persoonlijke werkwijze heeft de gemeente een bedrag van 2,5 miljoen euro bespaard. Maar dat is niet alles. Ook de inwoners profiteren van deze werkwijze, aldus wethouder Ellen van Klaveren. Het is in de eerst plaats winst voor de inwoners. Zij bloeien op omdat ze er weer toe doen. Maak het persoonlijk Hans de Vroome werkt sinds 1990 voor de gemeente Pekela en is adviseur Sociaal Domein en leidinggevende voor het team Werk en Inkomen. “Wij zaten met Veendam in de gezamenlijke organisatie De Kompanjie. In mijn ogen ging er intern te veel aandacht naar die gemeente. En we zouden herindelen met Veendam en Stadskanaal, dus daar lag de focus op. De mensen in de bijstand waren een blinde vlek geworden. Wij hebben hen jarenlang niet gesproken. Acht van de tien hadden het gevoel: “Ik hoor er niet meer bij, laat mij maar. Werken is voor anderen, niet voor mij”. Toen De Kompanjie en de herindeling klapten, kreeg De Vroome een missie. “Wij hebben alle Pekelders met een bijstandsuitkering in kaart gebracht en opgezocht. Wij sturen geen brieven, niks daarvan. Je stapt op de fiets en je gaat naar je inwoners toe. Dat verwacht ik ook van mijn collega’s, ook al zit je hele dagen achter een computer. Maak het persoonlijk, dáár gaat het mij om. Het heeft tijd nodig, maar dit maakt het verschil”. Lees het hele verhaal van Marco Grimmon: Honderden Pekelders uit de bijstand, gemeente bespaart miljoenen, RTV Noord, 28 oktober 2024: www.rtvnoord.nl/politiek/1229808/honderden-pekelders-uit-de-bijstand-gemeente-bespaart-miljoenen   Foto bovenaan is van Markus Winkler

De bezuinigingen op het onderwijs worden door minister Bruins ‘problematisch’ genoemd. In onderwijsland is er sprake van een catastrofe.  Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft bekend gemaakt in een Kamerbrief van 24 oktober 2024 op welke subsidies de komende jaren bezuinigd gaat worden. Afgerond gaat het om 342 miljoen euro op subsidies voor onderwijs en wetenschap. In het Hoofdlijnenakkoord staat dat alle ministeries samen een miljard euro moeten bezuinigen op subsidies. Omdat het ministerie van OCW veel werkt met subsidies, komt een relatief groot deel van de bezuiniging voor rekening van dit departement. Op Prinsjesdag was al bekendgemaakt dat op het ministerie van OCW in totaal ruim 360 miljoen euro zou worden bezuinigd op subsidies, maar waarop precies was nog niet bekend. Op cultuursubsidies wordt ruim 10 miljoen euro bezuinigd. Minister Bruins en staatssecretaris Paul noemen het ‘pijnlijk’ om deze keuzes te moeten maken: “Op onderdelen leiden de maatregelen tot minder ondersteuning voor leerlingen en studenten. Maar scherpe keuzes zijn onvermijdelijk”. Het bezuinigingsvoorstel van het kabinet moet nog wel goedgekeurd worden door de Tweede Kamer en Eerste Kamer. Het is dus mogelijk dat de bezuinigingsplannen op onderdelen worden gewijzigd. Op 30 oktober 2024 heeft de vaste commissie voor OCW in de Tweede Kamer een lijst met 145 vragen opgesteld over de onderwijsbezuinigingen van het kabinet. Reacties in de media direct na bekendmaking bezuinigingen “‘De bezuinigingen op het hbo stapelen zich op’. Ze dreigen in het hbo het hardst aan te komen. In het hbo worden studenten direct opgeleid voor de praktijk. Daar vindt praktijkgericht onderzoek plaats dat direct invloed heeft op de innovatiekracht van Nederland. De bezuinigingen komen op de bezuinigingen die al gaande zijn. Er is al krimp in het hbo; praktijkgericht onderzoek krijgt al relatief veel minder geld dan het wo omdat de langstudeerdersboete 1e generatiestudenten het meest gaat treffen en zij zitten vooral in het hbo. Het hbo speelt een belangrijke rol in regionale innovatie, en dat staat nu zwaar onder druk.” “Het mes gaat o.m. in promotiebeurzen voor leraren, ondersteuning van thuiszitters, bewegingsonderwijs, ondersteuning van medezeggenschap, en begeleiding van leerlingen bij de doorstroom van vmbo naar havo en mbo. De bezuinigingen op onderwijssubsidies lopen op van 131 miljoen in 2026 naar 342 miljoen structureel vanaf 2029. Voor het funderend onderwijs (inclusief doorstroom naar vervolgonderwijs) gaat het om zo’n 234 miljoen euro, mbo 49 miljoen en hoger onderwijs en onderzoek 59 miljoen. Dat laatste komt bovenop de al bekende bezuinigingen van een miljard euro per jaar in die sector”. “Banen verdwijnen, jonge collega’s hebben minder doorgroeimogelijkheden en de werkdruk wordt hoger”. “Het begint langzaam duidelijk te worden dat de schade voor de Nederlandse wetenschap en het Nederlandse hoger onderwijs ongekend groot zal zijn. Met name studenten en jonge onderzoekers worden hard getroffen. Dergelijke bezuinigingen zullen de gehele samenleving raken. Nederland Kennisland wordt zo Nederland Kannieland”. Uit de commentaren op de bezuinigingen klinkt wanhoop: – Door destructieve bezuinigingen is ‘Bij ons leer je de wereld kennen’ een holle kreet. – Met één pennenstreek worden unieke talenstudies bij het grofvuil gezet. – Kabinet sloopt hoger onderwijs. – Dit is een drama voor het land, rampzalig. Daarom zeggen al die bedrijven vanochtend: u maakt het land kapot. Brandbrief De Universiteit van Amsterdam vraagt zich af: Bezuinigingen op het hoger onderwijs. En nu? en wijst naar een Brandbrief met een waarschuwing van 24 grote bedrijven – waaronder VNO-NCW, Ziggo en Arcadis – en 15 nationale start-ups en scale-ups. Ze schrijven op 23 oktober 2024 dat Nederland op lange termijn kapot gaat vanwege de forse bezuinigingen: “Nederland is een kenniseconomie en het kabinet heeft de ambitie tot de top-5 van concurrerende landen te behoren. De laatste jaren zien we echter dat we op het gebied van innovatie steeds verder achterop raken ten opzichte van andere landen. (..) Onderwijs en onderzoek vormen de ruggengraat van een innovatieve en concurrerende economie, zoals tal van wetenschappelijke studies hebben aangetoond”. Gebrek aan democratische structuren wordt steeds zichtbaarder Het Leids universitair weekblad MARE kopte op 24 oktober 2024: “Eeuwenlang opgebouwde kennis kun je maar één keer in de vernieling helpen”, gevolgd door de onderkop: “Nederlandse universiteiten zien zich geconfronteerd met de ernstigste crisis sinds WOII”. De auteur van het artikel, hoogleraar Remco Breuker schrijft: “De universiteit zou moeten zeggen: tot hier en niet verder. De enige kans die we als academische gemeenschap realistisch gezien hebben is solidariteit naar Den Haag toe. Deze boodschap lijkt niet besteed aan al onze bestuurders. Sommige universiteiten hebben de vlucht naar voren genomen en zijn al begonnen zware bezuinigingen te implementeren (ja, er waren al tekorten maar er wordt nu te veel bezuinigd) voordat het nog maar duidelijk is wat de precieze financiële consequenties ervan zijn voor elke universiteit. Tekenend voor de huidige situatie is dat op teveel Nederlandse universiteiten medewerkers geen idee hebben wat er achter de schermen bij hun bestuurders precies gaande is. Decanen bepalen wat er gebeurt in overleg met hun college van bestuur. De werkvloer staat erbij en kijkt ernaar… en vraagt zich af hoe lang hun banen nog bestaan. Het gebrek aan democratische structuren aan de universiteit wordt steeds zichtbaarder en dat brengt grote schade toe aan het vertrouwen van de academische gemeenschap in haar bestuurders”. Geesteswetenschappen Redacteur Sebastiaan van Loosbroek schrijft, ook op 24 oktober 2024, in MARE: “Verbijstering bij studenten, docenten en alumni over bezuinigingen: Wat wil de universiteit zijn? Studenten en docenten zijn ontgoocheld over het ingrijpende bezuinigingsplan van de faculteit Geesteswetenschappen om studies te schrappen of samen te voegen. Zijn we een commercieel bedrijf of een kenniscentrum? Uit plannen van het faculteitsbestuur blijkt namelijk dat de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Leiden ‘flink op de schop’ gaat”. Op 28 oktober 2024 bericht dagblad Trouw dat de Universiteit van Utrecht zes studierichtingen schrapt. Het gaat om de studies Duits, Frans, islam en Arabisch, Italiaans, Keltisch en Religiewetenschappen. Vanaf het studiejaar 2026-2027 worden geen nieuwe studenten aangenomen en in 2030 stoppen de opleidingen. In hetzelfde stuk staat dat ook de Universiteit Leiden zich gedwongen voelt om flink te snijden in de gespecialiseerde opleidingen. Als de voorlopige plannen doorgaan, dan zullen in Leiden onder meer specialisaties als Turks, Hebreeuws en Arabisch verdwijnen. Datzelfde geldt voor bacheloropleidingen als African Studies en Latin-American Studies. Verder worden er specialisaties samengevoegd: zo vormen Chinastudies, Japanstudies en Koreastudies samen het nieuwe Aziëstudies. Tobiah Palm roept in een ander artikel in Trouw uit: “Waar moeten de diplomaten van de toekomst hun kennis van de Arabische culturen vandaan gaan toveren? Straks hebben we een dode collectie”. De studie Arabisch in Leiden dateert van vierhonderd jaar geleden. Sija van den Beukel, redacteur van Folia, online universiteitsblad van de Universiteit van Amsterdam, schrijft dat bij geesteswetenschappen de nieuwe internationaliseringswet erin zal hakken: “Met de aanscherping van de Wet internationalisering in balans (WIB), komen bijna alle Engelstalige bachelors in de Randstad in gevaar. De Faculteit der Geesteswetenschappen ziet een donkere toekomst voor zich. Het beperken van internationale studenten is desastreus”.

Protestmars in Utrecht op 14 november 2024

Op donderdag 14 november 2024 organiseren medewerkers en studenten van universiteiten en hogescholen alsmede de vakbonden een protestmars tegen de bezuinigingsplannen in het onderwijs van het kabinet. De actie vindt plaats in Utrecht, tussen 13.00 en 15.00 uur. Deelnemers verzamelen zich in het Moreelsepark en lopen naar het Domplein. Langzaam wordt duidelijk dat de schade voor de Nederlandse wetenschap en het Nederlandse hoger onderwijs ongekend groot zal zijn. Met name studenten en jonge onderzoekers worden hard getroffen. Dergelijke bezuinigingen zullen de gehele samenleving raken. Nederland Kennisland wordt zo Nederland Kannieland. Ga voor meer info over de protestmars naar: WO in Actie: https://woinactie.blogspot.com AOb: www.aob.nl FNV: www.fnv.nl Downloaden poster: https://beroepseer.nl/ Referenties Kamerbrief over de bezuinigingen: Invulling van het OCW-aandeel in de rijksbrede subsidietaakstelling, Tweede Kamer, 24 oktober 2024: www.tweedekamer.nl Downloaden brief: https://beroepseer.nl Bezuinigingen op hbo stapelen zich op, Vereniging Hogescholen, 24 oktober 2024: www.vereniginghogescholen.nl Bedrijven in Nederland uiten zorgen over bezuinigingen op onderwijs, onderzoek en innovatie, Universiteiten van Nederland 23 oktober 2024: www.universiteitenvannederland.nl Downloaden open brief en ondertekenaars bedrijven aan kabinet: https://beroepseer.nl Eeuwenlang opgebouwde kennis kun je maar één keer in de vernieling helpen, door Remco Breuker, Mare, 24 oktober 2024: www.mareonline.nl 36 hogescholen delen brief met 460.000 studenten: ‘Maak bezwaar!’, Vereniging Hogescholen, 16 oktober 2024: www.vereniginghogescholen.nl Stand: Op 30 oktober 2024 hebben 24.532 mensen een bezwaarschrift ingediend Verbijstering bij studenten, docenten en alumni over bezuinigingen: ‘Wat wil de universiteit zijn?’, door Sebastiaan van Loosbroek, Mare, 24 oktober 2024: www.mareonline.nl Universiteit Utrecht schrapt zes studierichtingen, Trouw, 28 oktober 2024: www.trouw.nl Bij geesteswetenschappen zal de nieuwe internationaliseringswet erin hakken, door Sija van den Beukel, Folia, 23 oktober 2024: www.folia.nl Ministerie bezuinigt op subsidies voor cultuur, onderzoek en gymnastiekles, NOS, 24 oktober 2024: https://nos.nl Bezuinigingen op het hoger onderwijs. En nu? Universiteit van Amsterdam: www.uva.nl Tweede Kamer kritisch over bezuinigingen – PO/VO, VOS ABB, 30 oktober 2024: www.vosabb.nl