Ruud Klarenbeek: ‘Wij regelen alles voor onze cliënten op individueel niveau’

In een interview met Pierre de Winter in het kwartaaltijdschrift Lucide zegt Ruud Klarenbeek dat de term maatschappelijk belang hem niet echt kan boeien: “Het leidt af van datgene waar wij hier mee bezig zijn. Klarenbeek is directeur van de JP van den Bent Stichting, een landelijke stichting die diverse vormen van ambulante begeleiding en 24-uurs hulp biedt aan mensen met een verstandelijke beperking.
De stichting heeft onder Klarenbeeks leiding een reputatie opgebouwd van radicale vernieuwer als het gaat om de organisatie van zorg. Steekwoorden: ‘ondersteuning’, ‘relatie’ en ‘we doen het gewoon’. Het heeft ‘de JP’ geen windeieren gelegd: in de afgelopen tien jaar is deze zorginstelling hard gegroeid en is het financieel resultaat verveertienvoudigd, dwars door alle bezuinigingsronden en decentralisaties heen.

Pierre de Winter: We hebben het over het maatschappelijk belang van de zorginstelling. Denkt u daar wel eens over na?
Ruud Klarenbeek: “Nou nee, eigenlijk niet. Want het leidt af. Wat wij doen hier is het ondersteunen van mensen bij leven. En we hebben’t liever niet over dergelijke grote thema’s”.

Bedoelt u dat het maatschappelijk belang wat u betreft niet bestaat?
“Nee, ik vind het het wel van belang, maar voor mij als bestuurder niet iets om me heel erg mee bezig te houden. Het is een gestold begrip, net als ‘organisatie’. En een organisatie is in mijn ogen niets anders dan een cumulatie van afspraken tussen mensen. Kenmerk van een afspraak is dat je je eraan houdt. Maar ook dat je hem moet veranderen als-ie niet blijkt te werken. Stel: wij gaan met z’n tweeën een boom planten. Jij graaft de kuil, ik houd de boom vast. Maar na even graven heb jij pijn in je rug en is het waarschijnlijk wijs om die afspraak te veranderen. Dat doen wij hier bij de JP heel vaak.
In de institutionele wereld gebeurt dat niet. Daar wordt aan alle bedachte afspraken vastgehouden en dan krijg je ‘grootheden’. En voor je het weet gebruik je daarbij de term ‘maatschappelijk belang’. ‘Het maatschappelijk belang vraagt erom verantwoording af te leggen, met een accountantsverklaring… In plaats van het klein te houden”.

Maar je kan maatschappelijke verantwoording toch niet afwijzen?
“Dat is maar net wat je ermee bedoelt. Natuurlijk moet je verantwoording afleggen over wat je doet. Maar dat doe je binnen de context van wat er gebeurt in de relatie tussen een persoon met een ondersteuningsvraag en onze medewerker. Wij leggen verantwoording af aan die persoon. Doen we ons werk daar goed, dan heb je de rest eigenlijk niet nodig”.

Dat is wel erg kort door de bocht…
“Misschien, maar zo zie ik het wel. Natuurlijk moeten wij ons met al die externe verantwoordingsstructuren bezighouden, maar ook daarin varen wij zoveel mogelijk onze eigen koers”.

De stichting gaat op een speciale manier om met regelgeving. Voorbeeld is het verplichte ARBO-preventieteam dat is omgevormd tot een collectief van alle medewerkers die hun eigen preventiemedewerker zijn. Op het programma staan verder nog het opheffen van de Ondernemingsraad (OR) en de Cliëntenraad.
Klarenbeek: “Het punt is: wij regelen alles voor onze cliënten op individueel niveau. En onze medewerkers hebben alle gereedschappen in handen om die ondersteuning te kunnen verschaffen. Zo gauw er sprake is van collectieve inspraak, dan krijg je vertegenwoordigende organen – namens jou en namens mij – en dan gaat het plotseling over macht”.

Klarenbeek houdt ook niet van beleidsplannen en begrotingen. In plaats daarvan werkt de stichting vraaggericht: “Overal waar vraag is naar onze manier van werken, proberen wij daaraan te voldoen. Bijna altijd kan dat, soms niet. Maar wij maken dus geen groeiplannen”.

Lees het hele interview met Ruud Klarenbeek:
‘Terug naar de kern, steeds weer’, door Pierre de Winter,
Lucide no 4, winter 2016: www.lucide.info
Thema van het nummer is ‘het publiek belang’.
(Tijdschrift bestaat niet meer; Ga voor archief naar Springer: https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40408-016-0059-1).

U P D A T E

Ruud Klarenbeek: ‘Blijf volstrekt grenzeloos denken, maar ga niet grenzeloos handelen’, Boom Management 25 januari 2018: https://boommanagement.nl