In het nieuwste nummer van MedZ, het vakblad voor de praktijkhoudende huisarts, staat een interview met Marc Pomp, zelfstandig gezondheidseconoom, voorheen econoom bij het CPB. Voor het boek Het alternatief voor de zorg schreef hij een hoofdstuk met aanbevelingen voor een beter zorgstelsel. Pomps stelling is dat het ideaalbeeld van patiënten die op basis van kwaliteitsinformatie hun zorgverleners en zorgverzekeraars kiezen, een farce is. Daarmee rammelt de hele aanname onder het zorgstelsel dat de ‘consument’ concurrentie op prijs en kwaliteit tussen verzekeraars kan waarborgen.

De goed geïnformeerde zorgconsument is een illusie

In het interview door Petra Pronk vertelt Pomp, die al vijftien jaar de Nederlandse gezondheidszorg bekijkt door een economische bril, dat hij het tijd vindt voor herbezinning. De hoge verwachtingen bij de introductie van het nieuwe zorgstelsel in 2006 zijn niet waargemaakt. Het idee was eenvoudig: voorzie mensen van goede informatie, en laat ze zelf een keuze maken voor de beste zorgverlener. Tien jaar na dato blijkt de goed geïnformeerde zorgconsument een illusie en verdwalen patiënten massaal in het oerwoud van de zorg door gebrek aan richtingaanwijzers: “Om een juiste keuze te kunnen maken in de zorg moeten mensen beschikken over informatie over prijs en kwaliteit. Als de kwaliteitsinformatie ontbreekt kan er alleen nog op prijs gekozen worden, en dan gaat het mis”.
Dat is precies wat er nu aan de hand is. In een brief aan de Tweede Kamer liet minister Schippers vorig jaar weten dat het veel moeilijker was om goede kwaliteitsinformatie te leveren voor de patiënt dan was verwacht.

Dat de burger op basis van openbare kwaliteitsinformatie de beste zorgaanbieder kan kiezen is niet uitgekomen. Er wordt veel geld en energie gestoken in het verzamelen van gegevens voor het optuigen van kwaliteitsbeleid, maar het gros van die informatie wordt niet gebruikt. De patiënt kan er niks mee. En dat komt omdat “zorgverleners allerlei dingen moeten registreren om de kwaliteit van hun zorg in kaart te brengen, maar de relevantie van die gegevens voor de patiënt blijkt bijzonder laag. Patiënten kijken niet naar zorginhoudelijke aspecten, maar naar dingen die ze zelf waar kunnen nemen zoals bejegening. Zorginhoudelijke kwaliteitsgegevens zijn bovendien te ingewikkeld voor deze doelgroep, omdat patiënten kampen met een kennisachterstand ten opzichte van de professionals”.

In tegenstelling tot wat algemeen wordt verondersteld, zegt Pomp dat de positie van de zorgverzekeraars minder riant is dan we denken: “Verzekeraars moeten het grootste deel van rekeningen sowieso betalen, ook als er geen contract is gesloten”.  En op het punt van vertrouwen zit de verzekeraar in een weinig benijdenswaardige positie.

Pomp doet aan het eind van het interview twee aanbevelingen voor een beter zorgstelsel: koester menselijk kapitaal en laat de strakke budgettaire kaders los.

Lees het hele interview met Marco Pomp: ‘Randvoorwaarden niet gerealiseerd’, door Petra Pronk in MedZ, derde jaargang no 1, 2016: https://issuu.com/medz

Marc Pomp schreef het hoofdstuk Benut het menselijk kapitaal in de zorg. Twee aanbevelingen voor een beter zorgstelsel voor het boek Het alternatief voor de zorg – Humaniteit boven bureaucratie, 2015. Zie: https://beroepseer.nl