Naast mijn passie voor het helpen van mensen om tot betere zorg te komen, ben ik ook fervent wielerliefhebber. Iedere wielerliefhebber zal in de winter het gevoel van verlangen naar de echte klassiekers herkennen. Gelukkig voor ons start het wielercircus in het vroege voorjaar. Helaas zullen ook dan de eerste verhalen rond de omstreden dopingcultuur in de wielerwereld weer hun intrede doen in de (sociale) media. De kritiek van buitenaf op die wereld en cultuur is de laatste decennia niet zuinig geweest. Het heeft de wielrennerij een tijdlang in een behoorlijke crisis gebracht en juist dat zou wel eens tot een kentering geleid kunnen hebben. Renners die ooit in dit wereldje gevangen zaten met allerlei belangen en voorheen zwegen, hebben de afgelopen jaren een boekje opengedaan. Sommigen over zichzelf en sommigen zelfs over de hele wereld die erachter schuilt. Dit werd hen door veel collega-renners bepaald niet in dank afgenomen. Daarbovenop kregen renners die naar buiten zijn getreden vaak juist een stortvloed van kritiek over zich heen in de media en van burgers die hun oordeel maar al te snel klaar hadden.

De vraag daarbij is of het beeld dat wij ons van die wielrenners hebben gevormd wel klopt? We zouden ons ook eens kunnen afvragen in welke context zij hebben gewerkt en in wat voor gesloten cultuur zij terecht kwamen? Is het niet zo dat vrijwel alle renners oorspronkelijk zijn gaan wielrennen vanuit liefde voor de sport en niet om naalden in hun armen te prikken? Zij kwamen van jongs af aan in een systeem terecht dat niet deugde. Veel van hen bleken onvoldoende opgewassen tegen allerlei (ook eigen) belangen gedurende de relatief korte carrière die wielrenners hebben.
Langzaamaan, uitzonderingen daargelaten, begint deze cultuur in de wielrennerij ten goede te veranderen, onder andere juist omdat verschillende renners moedig genoeg zijn geweest om openheid van zaken te geven.

Is de tijd al rijp voor een echte crisis in de zorg?

Tegelijkertijd bestaan in onze maatschappij sectoren als de gezondheidszorg waarin vele partijen en instituten betrokken zijn: zorgaanbieders, zorgverzekeraars, koepelorganisaties, patiëntenorganisaties en overheden. Veel mensen die bij dit soort organisaties werken, hebben dagelijks te maken met belangen die indruisen tegen de reden waarom zij oorspronkelijk zijn gaan werken in de zorg. Beter gezegd, velen krijgen te maken met belangen die indruisen tegen het enige belang dat echt voorop zou moeten staan in deze sector: het belang van patiënten, cliënten, verzekerden, burgers. Kortom, al degenen die de zorg uiteindelijk met elkaar betalen.

Het betreft nog slechts een onderstroom van mensen binnen de zorgsector die de moed weten op te brengen de gevestigde belangen te doorbreken. Het gebeurt helaas nog te vaak met gevaar voor eigen baan, inkomen, gezin, hypotheek, carrière, welzijn en reputatie. Net als bij die wielrenners die gevangen zaten in een systeem dat niet deugt. Sterker nog, in een manier van denken en handelen die niet deugt. Tot op heden bleef in de zorg een groot deel van de ijsberg nog verborgen onder water, met uitzondering van enkele toe te juichen initiatieven die het roer om willen gooien. In die zin denk ik dat de eertijds gesloten wielerwereld opener is geworden, en geleerd heeft van het verleden. Dat zou ook kunnen gebeuren met de zorgsector.

Ben je, in wat voor functie dan ook, werkzaam bij een van de partijen in de zorgsector en lukt het je niet om je uit gevangenschap in gevestigde belangen los te maken? Wees in dat geval hoe dan ook mild met oordelen over mensen in andere branches die zichzelf gevangen houden. En liever nog, span je vooral in om te veranderen wat indruist tegen het enige belang dat centraal zou moeten staan in de zorgsector.

Wielrenners die zichzelf gevangen houden en niets doen om dit te veranderen, benadelen vooral zichzelf, hun eigen ploeg en het wielerpeloton. Zij dienen, buiten het vermaken van de wielerliefhebber, weinig ander publiek belang. In de zorg ligt dat anders. Als partijen in de zorgsector zichzelf gevangen houden, hebben uiteindelijk andere mensen, namelijk zorgbehoevende burgers, daar het meeste last van. Dit maakt sectorbrede verandering in de zorg alleen maar urgenter. De wielrennerij begon pas te veranderen na een flinke crisis. Is de tijd al rijp voor een echte crisis in de zorg?

Luc Pluijmen

www.demenszien.nu