Follow the Money, het onafhankelijke multimediale platform voor onderzoeksjournalistiek, heeft in opdracht van de donateurs van crowdfundingplatform Yournalism.nl onderzoek gedaan naar de macht van zorgverzekeraars^*).
In een omgeving waarin zorgverzekeraars steeds meer sturingsmacht uitoefenen op het dagelijkse werk van artsen en therapeuten en zij zich vanwege mededingingsregels steeds moeilijker kunnen organiseren, blijft alleen de branchevereniging over als laatste bastion van inspraak.

Ogenschijnlijk dan. Want in de aanloop naar de behandeling van de nieuwe zorgwet van minister Edith Schippers van VWS afgelopen december in de Eerste Kamer, bleek dat de ‘mensen uit het veld’ bij wie ze steun had gezocht voor de hervormingen in de zorg in werkelijkheid voor een groot deel fel tegen die hervormingen waren. Met ieder nieuw protest en met iedere nieuwe petitie werd pijnlijk duidelijk dat de brancheverenigingen die eerder hun handtekening hadden gezet onder de zorgakkoorden van de minister, blijkbaar niet voor hun achterban hadden gesproken.

Om erachter te komen wat er aan de hand is met dit inspraakmodel en waar het misgaat, besloot Follow the money een enquête te houden onder huisartsen en hun positie op verschillende punten te vergelijken met die van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) – voor de politiek tot op heden de spreekbuis voor huisartsen in Nederland, met 11.000 leden. Niet ieder lid is huisarts, Nederland telt momenteel ruim 8800 huisartsen.

De resultaten zijn glashelder: driekwart van de huisartsen voelt zich niet vertegenwoordigd door de LHV. De helft van de respondenten zegt naar aanleiding van de discussie rond vrije artsenkeuze dat zijn of haar vertrouwen in de vereniging is afgenomen. Hun opvattingen over vrije artsenkeuze staan diametraal tegenover het standpunt dat de LHV vlak voor het sluiten van de zorgakkoorden innam.

In het opmerkingenveld van het enquêteformulier stroomde een veelheid aan extra commentaar op de branchevereniging binnen. Van ‘De LHV konkelt al jaren met VWS en Zorgverzekeraars Nederland’ tot ‘Slappe hap’ en ‘Reden voor opzegging van mijn lidmaatschap was dat ik vind dat de LHV erbij staat en kijkt hoe ons vak wordt uitgehold.’ De huisartsenvereniging lijkt kortom, verder van haar achterban verwijderd dan ooit.

Enquête

De enquête werd verspreid onder 1700 huisartsen, waarvan er 327 reageerden. Daarmee kunnen we statistisch significante uitspraken doen. Ofwel: de resultaten zijn representatief voor huisartsen in Nederland met een betrouwbaarheid van 90 procent. Doel van de vragenlijst was om helder te krijgen in hoeverre de positie van huisartsen strookt met die van de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV). De LHV telt 11.500 leden en wordt door de politiek erkend als overlegpartner. Zo verleende de huisartsenvereniging ook de steun die minister Schippers in 2013 zocht voor haar zorgakkoorden. Om haar inmiddels gesneuvelde zorgwet in de Kamer te kunnen verdedigen met de verzekerde steun van zoals ze het zelf noemde ‘de mensen in het veld.’

Maar hoe denken de mensen in het veld zelf eigenlijk over de voorstellen die minister Schippers deed om de vrije artsenkeuze in te perken? En is het beleid van de LHV op dit punt een goede reflectie geweest van hun zorgen en belangen?

Om daarover iets te kunnen zeggen eerst een terugblik op de totstandkoming van de zorgakkoorden.

Lees het hele artikel De beroepsvereniging is ziek, maar wil niet naar de dokter luisteren door Eelke van Ark, Follow the Money, 20 februari 2015: www.ftm.nl

^*) Zie De machtige arm van de zorgverzekeraar is nog niet op volle sterkte, door Eelke van Ark, Follow the Money, 21 februari 2015: www.ftm.nl