WRR gaat invloed onderzoeken van wereldwijde vergrijzing op economie en arbeidsmarkt van Nederland

In Nederland neemt de grijze druk – het aantal mensen van 65 jaar en ouder gedeeld door de beroepsbevolking – nog toe tot 2040 en stabiliseert daarna. Afgezien van migratie zal vanaf dat moment de bevolking waarschijnlijk gaan krimpen, waarbij de vorm van de piramide gelijk blijft. De grijze druk ligt daarbij in Nederland onder die in landen als Italië en Japan, momenteel nog boven die in Polen en China en ver boven die van India en Afrika. Polen en China gaan de komende decennia echter snel vergrijzen en zullen op of voorbij het Nederlandse niveau uitkomen vanaf halverwege deze eeuw.

De vergrijzing van landen waar Nederland nauwe economische banden mee heeft gaat onvermijdelijk gevolgen hebben voor wereldwijde handels-, migratie- en specialisatiepatronen. En dat heeft weer effect op de structuur van de Nederlandse economie en de arbeidsmarkt.

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is begonnen aan een nieuw adviestraject om de vergrijzende wereld in kaart te brengen en gaat de komende jaren de gevolgen van de vergrijzing bekijken voor de structuur van de Nederlandse economie, de arbeidsmarkt, het macrobeleid en de pensioenen. Het adviestraject Nederland in een vergrijzende wereld gaat onderzoeken welk beleid er nodig is om in te spelen op de risico’s en kansen, En wat kan de Nederlandse overheid doen?

Hollands Spoorbijeenkomst

In het najaar van 2022 organiseerde de WRR in het kader van het adviestraject de Hollands Spoorbijeenkomst Arbeidsmarkt, pensioenen en productmix in een vergrijzende wereld. Vergrijzende samenlevingen hebben een grotere behoefte aan (arbeidsintensieve) diensten, in het bijzonder zorg. Tegelijk zorgt diezelfde vergrijzing voor een toenemende schaarste aan arbeidskrachten. Landen die zoals Nederland grote pensioenvermogens hebben opgebouwd kunnen mogelijk meer dan landen die met een omslagstelsel hun economie toeleggen op de diensten en (industriële) producten importeren. En daarnaast zal vergrijzing in het buitenland ook rechtstreeks invloed hebben op de beschikbaarheid van arbeid en de vraag naar (Nederlandse) producten en daarmee op de specialisatiepatronen van onze economie. Deze verandering in ‘productmix’ van de economie kan op zijn beurt weer gevolgen hebben voor onderwijs, training, bijscholing en leven lang leren.

Yvonne Adema – programmaleider bij het Centraal Planbureau – gaf een inleiding over de factoren die de toekomstige productmix van Nederland bepalen. Marcel Timmer – hoogleraar Economische Groei en Ontwikkeling aan de Universiteit van Groningen – sprak vervolgens over internationale handels- en specialisatiepatronen in een vergrijzende wereld. Tot slot ging Eric Bartelsman – hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit – in op specialisatiepatronen van de Nederlandse economie en arbeidsmarkt, en in hoeverre beleid die kan en moet beïnvloeden.

Downloaden Verslag Arbeidsmarkt, pensioenen en productmix in een vergrijzende wereld, Debatreeks Hollands Spoor, WRR, 15 november 2022: www.wrr.nl
Hollands Spoor is een debatreeks van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en het Strategieberaad Rijksbreed. Tijdens deze bijeenkomsten spreken beleidsverantwoordelijken en bestuurders met wetenschappers en het bedrijfsleven over belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen en de implicaties daarvan voor het beleid.

WRR agendeert thema Nederland in een vergrijzende wereld, nieuwsbericht WRR, 26 januari 2023: www.wrr.nl