Wat is nodig voor een betere controlerende rol van het Parlement?

Hoe versterken we de controlefunctie van het Parlement? vraagt Simon Otjes zich af in zijn artikel op Stuk rood vlees. Otjes is universitair docent Nederlandse politiek bij de Universiteit Leiden en Onderzoeker bij het Documentatiecentrum Nederlandse politieke partijen van de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn onderzoek richt zich op de rol van politieke partijen in Nederland en Europa. De naam Stuk rood vlees is ontleend aan een uitspraak van Mark Rutte: “Je moet niet reageren op elk stuk rood vlees dat de arena wordt ingegooid”.
SRV biedt vanuit academisch onderzoek een tegenwicht tegen vluchtige meningen en ongefundeerde analyses.

Vijf concrete voorstellen

Otjes behandelt uitgebreid vijf concrete voorstellen voor een betere controlerende rol van de Kamer.

1. Meer Kamerleden
De Tweede Kamer is relatief klein in vergelijking met andere parlementen. Om het werk van een ministerie goed te volgen, zou een fractie ongeveer één Kamerlid per ministerie moeten hebben. In de huidige Kamer hebben maar vier fracties meer leden dan het aantal ministeries (12): VVD, D66, PVV en CDA.
Als de Tweede Kamer 259 leden zou hebben, dan zouden er nu acht fracties met 12 of meer Kamerleden zijn. Die kunnen de zware Kameragenda beter onderling verdelen.

2. Voltijds Eerste Kamer
De Senatoren promoveren van deeltijds- naar voltijdspolitici.
Als de Eerste Kamerleden meer tijd hebben, zou de Eerste Kamer meer diepgravend onderzoekswerk kunnen doen; zoals ze eerder hebben gedaan naar de privatisering van overheidsdiensten.

3. Meer medewerkers
Een Kamerlid moet het werk controleren van een minister die duizenden ambtenaren ter beschikking heeft (gemiddeld zo’n 10.000 per ministerie). En ook moet deze volgen hoe dat beleid 17 miljoen inwoners van dit land raakt. Meer medewerkers betekent meer mensen die het werk van de regering kunnen controleren.

4. Sterkere commissies
Als commissies meer rechten krijgen kunnen ze het werk van de regering beter controleren.

5. Langere zittingsduur
De Tweede Kamer is helaas steeds meer een duiventil waar Kamerleden snel weer uit weg vliegen. Er is een dalende zittingsduur van Kamerleden. En nog steeds is het zo dat veel Kamerleden tussentijds weggaan.
De vraag is wat je daaraan kan doen. De Britten hebben hier een extreme oplossing voor: het is gewoon niet mogelijk om ontslag te nemen als parlementariër. Een verbod op het tussentijds verlaten van de Kamer gaat misschien wat ver. Wat je wel zou kunnen doen is regels maken voor post-parlementaire carrières.

Otjes besluit met een paragraaf over cultuur en middelen: “Eigenlijk kan je al deze punten samenvatten in één punt: een goed functionerend democratisch stelsel kost geld. In Nederland hebben we, met ons miniparlement, onze deeltijdssenatoren en de beperkte fractie- en Kamerstaf, gekozen voor de budgetoptie. Als we de controlerende functie van het parlement willen versterken is volgens mij een cultuuromslag onvoldoende. Hier horen ook de middelen bij om echt vorm te geven aan die controlerende functie”.

Lees de hele blog van Simon Otjes: Hoe versterken we de controlefunctie van het parlement?, Stuk rood vlees, 9 april 2020: https://stukroodvlees.nl/hoe-versterken-we-de-controlefunctie-van-het-parlement/

Foto bovenaan: Plenaire zaal van Tweede Kamer