In het kader van de recente COVID-19 uitbraak en de daaropvolgende lockdownmaatregelen hebben wetenschappers van het onderzoekscentrum GOVTRUST een aantal vragen toegevoegd aan de Grote Coronastudie  van de Universiteit van Antwerpen. In de vragen van GOVTRUST werden zaken als vertrouwen in de overheid om de COVID-19-crisis aan te pakken en effectiviteit van de overheidsmaatregelen gemeten. De resultaten zijn samengevat in de korte onderzoeksnota Vertrouwen in het COVID-19 beleid.

In democratische regimes is het vertrouwen van de burger in het overheidsbeleid van groot belang voor een succesvolle implementatie van beleid. Er kan geen politieman op elke hoek van de straat staan om naleving af te dwingen. Ook een succesvol COVID-19 beleid staat of valt met de acceptatie van dat beleid door de burger. Daarom is het vertrouwen van de burger in dat beleid zo belangrijk.

In de korte onderzoeksnota over vertrouwen in de overheid tijdens de COVID-19 crisis tonen onderzoekers prof. dr. Koen Verhoest, prof. dr. Wouter van Dooren en Steven de Vadder in samenwerking met andere GOVTRUST leden resultaten over vertrouwen in de overheid uit twee edities van de Grote Coronasurvey van de Universiteit van Antwerpen van 7 en 28 april 2020. Deze resultaten geven onder meer inzicht in de risicoperceptie van Vlamingen, het vertrouwen in de overheid om op een goede manier de COVID-19 crisis aan te pakken, hoe betrouwbaar diverse informatiebronnen over COVID-19 worden gevonden en de mate waarin overheidsmaatregelen als restrictief en/of effectief worden gezien.

Conclusies

“We kunnen concluderen dat op 7 april de steun en het vertrouwen in de overheden groot was, met uitzondering van de Europese Unie, en het vertrouwen in de experten bijna absoluut. De burgers geloofden in de effectiviteit van de genomen maatregelen en vonden niet dat de overheid teveel beperkingen oplegde. In deze epidemiologische fase werd alles ingezet op het reduceren van het aantal besmettingen. Enkele weken (28 april) later zijn er enkele opvallende evoluties: het vertrouwen in verschillende overheidsniveaus is afgenomen, meer burgers vinden dat er te veel beperkingen worden opgelegd en het geloof in de effectiviteit van de economische en sociale maatregelen is beperkt.
We zitten nu ook in een nieuwe fase waarin de exit-strategie vorm krijgt. In deze fase zijn de keuzes onduidelijker en is er meer behoefte aan politiek debat. De politieke en maatschappelijke onduidelijkheid vertaalt zich in de cijfers.
Het hoge vertrouwen in de eerste fase van de crisis was allicht ook het resultaat van de duidelijke argumentatie van de beleidsbeslissingen. De cijfers tonen aan dat zelfs verregaande maatregelen door de bevolking worden geaccepteerd als ze goed worden uitgelegd.
De exit is complexer dan de ‘lockdown’. Naast virologische afwegingen, komen ook sociale en economische motieven in het vizier. Ook in de nieuwe fase zal het belangrijk zijn om in alle transparantie de burger te informeren over de stappen die gezet worden”.

Downloaden GOVTRUST COVID-19 onderzoeksnota: Vertrouwen in het COVID-19 beleid, GOVTRUST Centre of Excellence University of Antwerp, 5 mei 2020: https://beroepseer.nl

Grote Coronastudie: www.uantwerpen.be/nl/projecten/corona-studie