Volgens Margreet de Graaf was “voor mij de coronacrisis een omslag zonder weerga. Voor de crisis waren we in Friesland bezig met de volle breedte van publieke gezondheid. Preventie en vangnet, van geboorte tot aan de dood. Vanaf het moment dat het eerste geval van corona in Nederland een feit was, kwam alles voor mij en mijn GGD-collega’s ineens in een ander daglicht te staan. Van opereren in de schaduw naar midden in de spotlights. Veel overleggen met zowel landelijke als provinciale partners. De druk van pers en publiek. Spannende maanden”.

Margreet de Graaf is directeur Publieke Gezondheid bij Veiligheidsregio Fryslân en daarmee ook directeur van GGD. Ze is ook landelijk woordvoerder voor bron- en contactonderzoek.
Ze vertelt haar verhaal op de site van Thuis in het verpleeghuis – Waardigheid en trots op elke locatie. Daarop staan verhalen van sleutelfiguren van zorgorganisaties die, om de coronacrisis in de verpleeghuizen het hoofd te bieden, in de hoogste versnelling moesten schakelen.
Hoe was hun aanpak? Wat waren de valkuilen? De impact? Welke lessen zijn er te trekken?

Margreet de Graaf: De aanpak

“Onze aanpak was een combinatie van landelijk en regionaal. Aan de ene kant benaderden we het virus als een landelijke pandemie met het ministerie als gesprekspartner. In Friesland zelf was de dynamiek tegelijkertijd anders. We hadden en hebben als veiligheidsregio goed contact met het lokaal bestuur. Supermooi. Elke burgemeester zit dicht op de lokale cultuur. Onze inzet was het managen van de communicatie en van de onrust. De spanning er af halen. In het begin van de crisis was er elke dag contact met alle burgemeesters. Later werd dat elke week. En nu is de frequentie nog lager. Je beweegt mee”.

De valkuil

“In de spanning van het moment lijkt de aanpak van corona vooral een medisch-technisch verhaal. Besmettingen indammen, zorgen voor beschermend materiaal, testen. Dat kan een valkuil zijn, want juist corona gaat ook om het welzijn van mensen. Eenzaamheid, angst, misverstanden. Ik vind dat je daar evenzeer oog voor moet hebben. En dat kan trouwens in piepkleine dingen zitten. Dat je zo’n handgelpompje in het appartement van een verpleeghuisbewoner bij de deur zet en niet midden in de woonkamer, zodat de hele kamer ernaar gaat ruiken. Die keuze zegt iets over je benadering van het probleem”.

De impact

“De impact van het virus werkt lang door. De werkers in de zorg zijn moe. Bij GGD Fryslân noemen we de eerste fase van het virus de sprintfase. Hierna komt de marathonfase die wellicht dit najaar gaat spelen. Op dit moment zitten we in de transitiefase. Iedereen is op adem aan het komen. Het is afkicken van de overmaat aan adrenaline. Ik merk het ook bij mezelf: er zijn nieuwe irritaties. Over afspraken die boven op elkaar gestapeld zijn en slecht voorbereide bijeenkomsten. In de sprintfase deed je over dit soort dingen niet moeilijk. Nu kan het knap irritant zijn”.

De lessen

“Wat misschien wijs is, is om meer te investeren in warme bedden. Daar zijn we in Nederland niet zo van: geld investeren in reservecapaciteit. Ons bin zuunig. Geld is altijd weer het issue in Nederland.
We staan er om bekend dat we alles strak organiseren. Daardoor hebben we in Nederland het laagste aantal IC-bedden per 100.000 inwoners en precies genoeg bedden in de ouderenzorg. Maar bij een crisis zoals het coronavirus wreekt die zuinigheid zich. Misschien moeten we wat minder grootgrutters zijn. Extra capaciteit in ouderenbedden is verstandig”.

Lees het hele verhaal: Margreet de Graaf (GGD): ‘Na de sprintfase komt de marathonfase’, door Rob van Es, Waardigheid en trots, 21 juli 2020: www.waardigheidentrots.nl/praktijk/margreet-de-graaf-ggd-corona/#

Interviewserie sleutelfiguren

Van Uum (VWS): ‘Er ging een andere wereld voor ons open’, door Rob van Es, Waardigheid en trots, 15 juni 2020: www.waardigheidentrots.nl/praktijk/uum-vws-andere-wereld-corona/#

Achterberg: ‘Dit is waarvoor we het doen’, door Rob van Es, Waardigheid en trots, 6 juli 2020: www.waardigheidentrots.nl/praktijk/achterberg-academisch-netwerk-corona/#