Rapport WO in Actie: Inventarisatie omvang en gevolgen van structureel overwerk aan Nederlandse universiteiten

WO in Actie heeft in samenwerking met de vakbonden AOb sector WO&O en FNV afgelopen december 2019 een oproep onder universitaire medewerkers verspreid om melding te doen van structureel overwerk en de gevolgen hiervan voor hun privéleven en/of gezondheid.
Op deze oproep ontving WO in Actie in twee weken tijd 719 reacties van medewerkers van alle universiteiten en faculteiten. De reacties zijn aangeboden aan de inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW, voorheen de Arbeidsinspectie) het rapport: Inventarisatie omvang en gevolgen van structureel overwerk aan de Nederlandse universiteiten.

Verontrustende conclusies

Het onderzoek heeft tot verontrustende conclusies geleid.
Universitaire medewerkers die gehoor gaven aan de oproep werken structureel zo’n 36% van hun reguliere contractomvang extra (gemiddeld 12-15 uur per week). De belangrijkste oorzaak wordt gezocht in de hoeveelheid werk, dat groter is dan de tijd die ervoor beschikbaar is. Dit overwerk wordt in de regel niet uitbetaald. Bezuinigingen en toegenomen studenten-aantallen drukken het zwaarst op het universitaire onderwijs, maar ook prestatiedruk draagt bij aan het structurele overwerk in het universitaire onderzoek.
Het structurele overwerk leidt tot slaapgebrek, stress, psychische en fysieke klachten. Daarnaast worden ook negatieve effecten gemeld met betrekking tot het privéleven en de financiële situatie van de respondenten.
Ondanks dat er eind 2017 plannen van aanpak zijn opgesteld om de werkdruk te verminderen, lijkt de werkdruk de afgelopen twee jaar eerder toegenomen dan afgenomen. Dit bleek ook al uit een onderzoek van FNV en VAWO, Vakbond voor de Wetenschap (nu AOb sector WO&O), uit maart 2019.

Docenten (medewerkers met alleen een onderwijstaak) en hoogleraren werken het meest over: ruim 45% werkt bijna anderhalf keer zoveel als hun contract aangeeft. Universitaire (hoofd)docenten volgen met 35%. Medewerkers met een onderzoeks-aanstelling, zoals promovendi en postdocs, komen uit op ruim 30% structureel overwerk. Medewerkers met een ondersteunende functie (OBP) tot slot, op bijna 25%.

Structureel overwerken gebeurt in de avonden en weekenden en wordt in de regel niet uitbetaald. Niet-opgenomen verlofdagen komen aan het eind van het jaar vaak te vervallen.

Inhoudsopgave
Inleiding 5
Belangrijkste bevindingen  6
– Oorzaken van overwerk  8
– Gevolgen van overwerk  13
– Maatregelen tegen werkdruk  15

Conclusies en aanbevelingen  17
Drie bijlagen
– Vragenlijst en oproep  19
– Werkwijze analyses  20
– Voorbeelden van individuele meldingen  26

Klik hier voor downloaden Inventarisatie omvang en gevolgen van structureel overwerk aan de Nederlandse universiteiten, door Marijtje Jongsma Willemien Sanders en Claire Weeda, gezamenlijke uitgave van WO in Actie AOb, WO&O, FNV overheid, 2020: www.dropbox.com

De oproep van Wo in Actie om gevolgen van structureel overwerk te melden, is onderdeel van een reeks acties die de actiegroep tijden het academisch jaar ‘19-’20 organiseert in de sinds 2017 gevoerde strijd tegen de structurele onderfinanciering van het wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.
Wie zich als werknemer van een Nederlandse universiteit herkent in deze problematiek en nog geen melding heeft gedaan via WO in Actie kan zijn individuele melding indienen via: www.nlarbeidsinspectie.nl/melden

WO in Actie doet bij Arbeidsinspectie aangifte van overwerk, Blogs Beroepseer, 9 december 2019: https://beroepseer.nl

U P D A T E

Over het rapport van WOinActie – Inventarisatie omvang en gevolgen van structureel overwerk aan de Nederlandse universiteiten, Ministerie van VWS, Rijksoverheid, 21 februari 2020: www.rijksoverheid.nl