Het begint door te dringen wat de consequenties zijn van het Onderzoeksrapport Pilot cliëntprofielen wijkverpleging. Het rapport is op 13 oktober 2020 door minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid gestuurd naar de Tweede Kamer, vergezeld van een brief over de stand van zaken in de wijkverpleging, het NZa-advies Bekostiging wijkverpleging per 2022 en het wetsvoorstel bevorderen zorgcontractering. Eenzelfde brief is aan de Eerste Kamer gestuurd.

De brief besluit met de woorden: “De NZa heeft met de betrokken partijen de afgelopen jaren hard gewerkt om een advies voor een bekostigingsmodel op te stellen dat beter aansluit bij de inhoud van het vak en de ontwikkelingen in de wijkverpleging. Dit was een complexe opgave en ik wil dan ook complimenten geven aan de NZa en de betrokken partijen voor het behaalde resultaat. Met dit advies wordt een eerste stap naar bekostiging op basis van zorginhoud gezet. Er volgen nog meerdere stappen en ik heb er vertrouwen in dat partijen deze stappen met elkaar blijven zetten.Uiteraard blijf ik u hierover tijdig informeren”.
Het onderzoek is verricht door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Universiteit van Tilburg, de Universiteit van Maastricht m.m.v. vier zorgorganisaties: Cordaan, Envida, Meandergroep en Vierstroom.

De commentaren op het rapport op internet spreken voor zich. Een greep:

• We gaan de wijkverpleging eens lekker ingewikkeld maken moet de minister gedacht hebben. Kijk en huiver. Toppunt van bureaucratie. Hoe jaag je zorgprofessionals de zorg uit!
• Ik geloof dat ik dit weiger te snappen.
• Niet te geloven, wat een achter het bureau bedacht schema, geen enkel idee van hoe het op de werkvloer gaat. Onthutsend.
• Jaren 70 bedrijfskunde. Uit de vorige eeuw. Toen werd niet geloofd dat sturen op kwaliteit, menswaardigheid en duurzaamheid veel efficiënter is dan sturen op kostprijs per eenheid. Is inmiddels bewezen. De regering speelt fabrieksdirecteurtje volgens een totaal achterhaald model.
• Dit komt uit de ‘pilot cliëntprofielen wijkverpleging’, een rapport waarvan de eerste zinnen van de samenvatting je alle lust ontnemen om de rest te lezen. Case mix – classificatie – risicoselectie. Dat werk. Het gaat wel over mensen hè.
• De Haagsche bureaucratie zal nooit leren hoe je zorg zo kan inrichten en financieren dat het proces van cliënten met zorgprofessionals centraal staat en de zorgprofessional echt het vak kan uitoefenen dat hij/zij geleerd heeft. We gaan dit nu opnieuw voor de Jeugdzorg bedenken.
• Zo te zien gemaakt door iemand die nooit in de praktijk gewerkt heeft. Flowchartfundamentalisme is de vervanger van spreadsheetfundamentalisme, maar dan moet je het wel goed doen. Stop met mensen tot op de millimeter in hokjes te stoppen.
• Ziekmakende, geldverslindende, ambtelijke verzinsels. Overheidbreed zouden pragmatische specialisten de zorg, de belastingdienst en alle departementen moeten doorlichten. Het geld wat dán vrijkomt, door afslanken en afschalen van managementlagen en regelingen is ónvoorstelbaar.
• Zo stuur je een robot aan.
• Te veel beleidsambtenaren. Krijg je als de bestuurders (er) geen verstand (van) hebben.
• Het schema geeft het antwoord al, je hebt een groep N, daarvan weet je ook wat ruwweg de uren zijn die je voor zo een groep nodig hebt, daarmee weet je ook hoeveel FTE je ruwweg nodig hebt, individueel classificeren is dus zinloos en verspilling.
• Eens ! Zo jaag je vakbekwame proactieve verpleegkundige weg. Van dit soort ‘beslisbomen’ wordt de zorg niet beter of inzichtelijker. Kafkaiaanse situaties zijn ontstaan . Verpleegkunde is een kunde. Geïntegreerde kunde. Dat past niet in een A-4 tje.
• Ik voel na de toeslagenaffaire #belastingdienst nu n #indicatie-affaire aankomen in de thuiszorg.
• Excelsheetvakjes management… Wat doen we met die mensen die niet in een schemaatje passen?
• Met zo’n stroomschema hoef je ook niet meer geschoold of geaccrediteerd. Geen BIG register, gewoon alles en iedereen uitkleden letterlijk en figuurlijk
• Zeg alstublieft dat dit een hele slechte grap is.
• Weet iemand wat het de gemeenschap heeft gekost om dit schema te maken?

Aan de hand van cliëntkenmerken voorspellen hoeveel zorg cliënt in een bepaalde periode krijgt

Samenvatting van het rapport:  “Het ontwikkelen van cliëntprofielen in de wijkverpleging, ook wel case-mix groepen genoemd, is een voorwaarde voor meer innovatieve vormen van bekostiging, zoals vaste bedragen per cliëntprofiel per maand. Inzicht in de zorgvraag en een uniforme classificatie van cliënten is hierbij van belang om risicoselectie tegen te gaan. De verwachting is dat dit helpt om een meer inhoudelijk gesprek te voeren tussen zorgaanbieder en zorgverzekeraar, en dat cliëntkenmerken nodig zijn om inzicht te krijgen in zorguitkomsten op populatieniveau. De ontwikkeling van cliëntprofielen die zowel voldoende voorspellend als voldoende herkenbaar zijn, is geen eenvoudige opgave. Momenteel kennen we al een voorbeeld van cliëntprofielen in de wijkverpleging, namelijk de ZN-doelgroepen (ZN: Zorgverzekeraars Nederland). Deze zijn echter zeer beperkt voorspellend voor zorginzet op maandbasis. Ook blijkt uit eerder onderzoek dat het gebruik van kenmerken uit verpleegkundige classificatiesystemen (NANDA-I en Omaha System, hierna NANDA en Omaha resp.) voor cliëntprofielen nog een groot deel van de variatie in zorginzet onverklaard laa”t.

Uniform toepasbaar instrument

“Daarom is de NZa vanuit het Wetenschappelijk Programma Wijkverpleging (WPW), samen met de Universiteit Maastricht, begin 2019 een onderzoek bij vier grote zorgaanbieders gestart. Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van cliëntprofielen in de wijkverpleging op basis van een uniform toepasbaar instrument. De centrale vraag is: kunnen we op basis van een beperkt aantal cliëntkenmerken voorspellen hoeveel zorg een cliënt in een bepaalde periode krijgt? Om dit te onderzoeken is een vragenlijst (de case-mix vragenlijst) opgesteld met vragen over cliëntkenmerken die volgens eerder wetenschappelijk onderzoek voorspellend zijn voor wijkverpleegkundige zorginzet. De deelnemende zorgaanbieders hebben van juni 2019 t/m december 2019 deze extra cliëntkenmerken geregistreerd. Dit heeft geresulteerd in circa 5.500 vragenlijsten, ingevuld door 351 wijkverpleegkundigen. Dit rapport bevat de analyse en resultaten van dit onderzoek.

Cliëntprofielen met ‘voorspelkracht’

De belangrijkste uitkomst van het onderzoek is dat het mogelijk is om met een korte vragenlijst cliëntprofielen voor wijkverpleging op te stellen met vergelijkbare voorspelkracht ten opzichte van reeds bestaande case-mix modellen voor thuiszorg in andere landen. Dit heeft praktisch potentieel omdat het om een beperkte registratie gaat en onafhankelijk van de verpleegkundige classificatiesystemen gebruikt kan worden, waar een landelijke standaard nog ontbreekt.

De wijkverpleegkundigen die betrokken waren bij het onderzoek geven aan dat zij de inzichten uit de case-mix vragenlijst waardevol vinden, en dat het invullen slechts enkele minuten duurt. Uit dit onderzoek blijkt dat de case-mix vragenlijst met een beperkt aantal vragen een maximale voorspelkracht voor de wijkverpleegkundige zorginzet heeft van 25% (op basis van random forest). Dit is aanzienlijk meer dan de huidige cliëntprofielen in wijkverpleging, de ZN-doelgroepen. Deze kenmerken hebben een voorspelkracht van circa 10%. Op basis van de case-mix vragenlijst vinden we aan de hand van een beslisboom 10 cliëntprofielen met een voorspelkracht van 21%. De toeleiding naar deze cliëntprofielen is in onderstaande beslisboom weergegeven^*).

We zien dat net als in het Nieuw-Zeelandse model, het model vooral arbeidsintensieve elementen als hulp met wassen, hulp met kleden, etc. selecteert. Kenmerken uit de ZN-doelgroepen worden niet geselecteerd door het CART-algoritme. Wanneer we Omaha- of NANDA-kenmerken uit de anamnese of het zorgplan toevoegen, zien we slechts een beperkte toename in de voorspelkracht. De gevonden cliëntprofielen zijn enkel gebaseerd op de case-mix vragenlijst, wat het mogelijk maakt om los van systemen als Omaha en NANDA op uniforme wijze een cliënttypering te hanteren”.

Downloaden Onderzoeksrapport Pilot cliëntprofielen wijkverpleging – Ontwikkeling van cliëntprofielen in de wijkverpleging, Nederlandse Zorgautoriteit, 2020: www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/09/09/onderzoeksrapport-pilot-clientprofielen-wijkverpleging

^*) Afbeelding bovenaan – ‘Beslisboom cliëntprofielen’- staat op pagina 5 van het rapport