Notarissen op de bres voor eigen beroep

De Ledenraad, het hoogste orgaan binnen het Nederlandse Notariaat heeft op 11 april 2012 een nieuw bestuur benoemd voor de KNB, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie.
We rapporteerden eerder op deze site van Beroepseer^*) over de groep Notaris voor rechtszekerheid die zich keerde tegen de eigen beroepsvereniging KNB en op 16 februari 2012 een Manifest publiceerde: Rechtszekerheid Nederlandse samenleving op het spel!.

Sinds de publicatie van het Manifest is het roer drastisch omgegaan bij de KNB en zijn er nieuwe bestuursleden benoemd. Tegelijk met de benoeming van het nieuwe bestuur is het visiestuk Een nieuwe koers gepresenteerd. Daarin staan de bezwaren vermeld die de notarissen hebben tegen de nieuwe plannen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en wordt er een alternatieve visie met een eigen plan van aanpak ontvouwd.

Het begin van het visiestuk luidt als volgt:

“Dit stuk bevat een visie op het notariaat en een voorstel voor de nieuwe koers die het notariaat de komende jaren behoort in te zetten. Vijf concrete speerpunten worden geformuleerd waarop het nieuwe bestuur uitvoeringsmaatregelen kan baseren. Het geloofwaardig verwerpen van de notitie ‘In transitie’ dient gepaard te gaan met het formuleren van een alternatieve visie. Deze alternatieve visie wordt in dit stuk weergegeven.

Binnen de beroepsgroep is ernstige twijfel gerezen over de houding van de regering en de wetgever met betrekking tot de taak en functie van de notaris in de samenleving. Het lijkt erop dat de overheid de meerwaarde van de notaris casu quo de notariële akte niet meer ziet zitten en de zo zorgvuldig in de notariële praktijk uitgedokterde processen op subtiele doch besliste wijze ondermijnt.
Het plan van de minister van Veiligheid en Justitie om de oprichting van besloten vennootschappen zonder tussenkomst van de notaris mogelijk te maken, het jammerlijk afgebroken wetgevingsproces inzake de personenvennootschap, het onderuit halen van de echtscheidingsnotaris door de Eerste Kamer, het door voorstel van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontwikkelde beleid om in ‘eenvoudige’ gevallen geen verklaring van erfrecht meer te verlangen maar genoegen te nemen met een ingevuld formulier en het zonder inhoudelijke beargumentering door voornoemde minister voorbijgaan aan de bevindingen van de evaluatie van de Wet koop onroerende zaken; het zijn enkele voorbeelden waaruit duidelijk wordt dat niet rechtszekerheid en een ordentelijk functionerend rechtsverkeer voorop staan, maar vermindering van regeldruk en het heilige geloof in marktwerking als panacee voor goedkopere en betere dienstverlening.

Uit de hiervoor genoemde voorbeelden blijkt dat de overheid het takenpakket van de notaris lijkt te willen uitkleden en deels elders te willen neerleggen. Deze houding wordt ingegeven door economisch rechtsdenken: de notaris is kennelijk een belemmering in het vrije economische verkeer. Men meet hem slechts in termen van efficiency en past een kosten/baten analyse op zijn werk toe. Daarin wordt echter het veel verdergaande belang van de rechtszekerheid niet meegenomen. Ook zijn bijdrage in de sfeer van de preventieve rechtshulp wordt niet in aanmerking genomen. Dergelijke belangen zijn moeilijk meetbaar en daarom ook niet verdisconteerd in het economische model. Inefficiëntie moet echter tot
op zekere hoogte voor lief worden genomen, indien er andere belangen die geborgd moeten worden een rol spelen.

Onduidelijk is overigens waar deze trend door is ingegeven. Bij de evaluatie van de Wet op het notarisambt (verder: Wna) door de commissie Hammerstein is juist uitdrukkelijk en op goede gronden aangegeven dat de domeinmonopolies dienen te worden behouden (p. 9)”.

In het visiestuk staan ook voorstellen over de wijzen waarop het belang van een goed functionerend notariaat voor de rechtszekerheid onder de aandacht gebracht moet worden van het publiek. Dat klinkt heel mooi, goede voorlichting geven aan het publiek. Daar heeft het heel lang aan ontbroken.
Jammer alleen is dat er in dit visiestuk gebruikt gemaakt wordt van de term “de consument”, als er eigenlijk bedoeld wordt “de burger”. Het woord burger past beter bij het onderwerp recht, rechtszekerheid en rechtsstaat.
De burger die gebruikt maakt van de dienstverlening van de notaris en hem daarvoor wil honoreren of betalen, klinkt toch iets anders dan de consument die gaat shoppen bij het notariaat.

Visiestuk Notaris voor Rechtszekerheid: Een nieuwe koers: De notaris staat voor rechtszekerheid, kwaliteit en vertrouwen: http://www.notarisvoorrechtszekerheid.nl/wp-content/uploads/Visiestuk_Notaris_voor_Rechtszekerheid_310312.pdf (Visiestuk is niet meer beschikbaar. Site Notaris voor rechtszekerheid is opgeheven)

 ^*) Lees wat voorafging: Notaris voor rechtszekerheid verzet zich tegen eigen beroepsvereniging, Blogs Beroepseer, 28 februari 2012: https://beroepseer.nl