Hartger Wassink, organisatiepsycholoog in de onderwijssector, is bezig met een nieuwe aanpak om begrippen als eigenaarschap, verantwoordelijkheid, professionele ruimte en gedeeld leiderschap vorm te geven in het onderwijs. Op zijn blog De professionele dialoog – gewijd aan betekenis en verbinding in onderwijsorganisaties – zal hij de komende tijd zijn aanpak uiteenzetten in de serie Drie pijlers voor professionele ruimte.

Op Wassinks blog is alvast een introductie te lezen met de volgende onderwerpen:

• Inleiding: drie pijlers voor professionele ruimte
• Pijler 1: Doelen in termen van resultaten. De leerling centraal
• Pijler 2: Middelen afbakenen. Vertrouwen en ruimte geven
• Pijler 3: Verantwoording. Dialoog als sluitstuk en begin
• Verantwoording, dialoog en de vraag waarom?

Korte videofragmenten illustreren de pijlers. Kijk bijvoorbeeld naar de video van de Inleiding die een druk kruispunt laat zien in Saigon waarop fietsers, bromfietsers, motor- en scooterrijders, auto’s en bussen zonder verkeersborden of verkeersregelaars zelf regelen wie wanneer kan oversteken. Het is een fascinerend gezicht, ruim drie minuten durend, dat sterk doet denken aan de Shared Space filosofie van Hans Monderman die ruimte wilde maken voor sociaal verkeer door minder regels en borden. In 2003 deed Monderman een experiment op het Laweiplein in Drachten dat hij, nadat hij alle verkeersborden, -lichten en wegmarkeringen had laten weghalen, met zijn rug naar het verkeer toe overstak.

Wassink baseert zich vooral op policy governance: “Dit is een systeem voor effectief besturen, waarvan ik de principes vertaal naar het niveau van leidinggeven en samenwerken. Dit koppel ik aan concepten als gespreid leiderschap, Policy Governance en dialogische communicatie. Een verantwoording van bronnen volgt nog. Het voordeel van policy governance is, dat het uitgangspunten kent, die van toepassing zijn op alle niveaus in de organisatie, van de interactie van leerling en leraar, tot aan de samenwerking tussen toezichthouder en bestuurder. Zo ontstaat er een congruent, waardengebaseerd werkproces waarin iedereen naar vermogen zijn rol en verantwoordelijkheid kan nemen”.

Wassink hoopt op reacties uit de praktijk op zijn plannen.

Eigenaarschap en verantwoordelijkheid van leraren, De professionele dialoog, 25 april 2012: www.hartgerwassink.nl/2012/04/eigenaarschap-en-verantwoordelijkheid-van-leraren/ (Niet meer beschikbaar. Zie: https://professioneledialoog.nl/)

Professionele ruimte en gespreid leiderschap, door Frank Hulsbos, Inge Anderson, Joseph Kessels, Hartger Wassink, Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek LOOK Open Universiteit, 2012: https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/238811985/Hulsbos2012professionele.pdf