Het echte politiewerk in ontwikkeling

Wat gebeurt er momenteel op het gebied van de politie in het beleid van het Ministerie van Veiligheid en Justitie? Minister Opstelten is overduidelijk druk in de weer met nieuwe plannen, gelet op de berichten in de media.
Tijd voor een kort overzicht van gepresenteerde plannen en programma’s in de afgelopen maanden.

Er zijn twee hoofdthema’s te onderscheiden:
I  Vermindering administratieve lastendruk en meer ruimte voor vakmanschap, en II  Weerbaarheid politie.

I  Vermindering administratieve lastendruk en meer ruimte voor vakmanschap

Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie is bezig in hoog tempo de administratieve lastendruk van politieagenten te verminderen en meer ruimte te creëren voor vakmanschap.
In zijn toespraak tot de politie op de themadag Het nieuwe politiewerken van het Netwerk voor Innovatie en Kwaliteit (NIK) op 14 april 2011 in de Reehorst in Ede, zette hij uiteen wat zijn ministerie aan het doen is met het Aanvalsplan bureaucratie, dat hij de week daarvoor in de Tweede Kamer had toegelicht.

Het plan is vastgelegd in het actieprogramma “Minder regels, meer politie op straat” waarin drie ‘aanvalsfronten’ worden onderscheiden:

1. Opruimen overbodige en ergerlijke bureaucratie
2. Slimmer politiewerk
3. Meer vakmanschap

De administratieve lasten bij de politie zijn te hoog, waardoor politiemensen teveel tijd achter het bureau zitten. Daarom vermindert de Rijksoverheid samen met de politie en het Openbaar Ministerie (OM) de bureaucratie met 25%, zodat er meer tijd is voor het echte politiewerk op straat en voor opsporingsonderzoeken. De meeste aandacht moet uitgaan naar de aanpak van overlast en het oplossen van criminaliteit. Dit kan leiden tot meer werkplezier voor de agenten en tot meer veiligheid in de samenleving.

Slimmer werken wil zeggen dat politiewerk zo wordt georganiseerd dat agenten op straat minder belast worden met het administratieve werk. Dit werk wordt overgenomen door een backoffice. Het resultaat van deze manier van werken is aanzienlijk: de administratie voor de agenten op straat wordt gehalveerd. Uit onderzoek blijkt dat deze agenten in het korps Hollands Midden niet langer ruim 40 procent achter hun bureau hoeven door te brengen. Dit is verminderd naar net iets boven de 20 procent.

Wat vakmanschap betreft is het belangrijk dat politieagenten voldoende handelingsruimte hebben en met gezag kunnen optreden. Zij nemen in grote mate zelfstandig beslissingen, die aansluiten op de omstandigheden van een situatie. Denk hierbij aan de verschillen in aanpak van een verkeersongeval, een roofoverval of een situatie met huiselijk geweld.
Vakmanschap en zogenaamd maatwerk komen daarom centraal te staan. De politie neemt dit onder anderen mee in het onderwijs van de politie.

In Opsteltens toespraak op de NIK-themadag viel op dat hij bij het noemen van het derde onderdeel van de plannen – meer vakmanschap – sprak over “Sturing vanuit vertrouwen”.
Dat doet denken aan het in 2010 verschenen boek van Jaco van Hoorn Sturen op vertrouwen – goed leiding geven aan goed politiewerk.
Opstelten:
“Belangrijk is dat er een sfeer heerst waarin u en uw leidinggevenden vertrouwen hebben in het vakmanschap van de diender op straat. Op cijfers managen past daar niet bij. Als voorbeeld mogen de bonnenquota dienen die ik heb afgeschaft. Over dit onderwerp heb ik eind vorig jaar, op deze zelfde plek, voor een zaal met 500 wijkagenten ook al over gesproken.
Ik wil daar graag nog even op terugkomen.
Na afloop van dat congres kreeg ik namelijk twee interessante vragen: (1) zat het management dan fout met de cijfers en de quota? En (2) hoeven we dan helemaal niet meer te schrijven? Op beide vragen luidt het antwoord: nee! Bonnen schrijven is en blijft een kerntaak van de politie, maar u bent zeer wel in staat om zelf te bepalen waar dat nuttig en noodzakelijk is om de veiligheid te bevorderen. Het goed invullen van deze kerntaak is een onderdeel van uw vakmanschap”.

Op de NIK-themadag konden deelnemers meedoen aan een workshop met Jos de Blok, oprichter en directeur van de zelfstandige organisatie van wijkverpleegkundigen Buurtzorg Nederland.
Buurtzorg is voor steeds meer beroepsgroepen hèt lichtend voorbeeld van je werk doen zoals het oorspronkelijk bedoeld is, met vakmanschap, vrije handelingsruimte en zonder onnodige bureaucratie.

II  Vergroten en verbeteren van weerbaarheid politie

Een ander plan ter verbetering van de politie is het actieplan Versterking professionele weerbaarheid dat minister Opstelten in juni 2011 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Het plan begint met de woorden dat… “Politiemensen zich 24/7 loyaal tonen aan de uitvoering van de politietaak en boeken hierin mooie resultaten. Geweld en agressie tegen politieambtenaren nemen echter toe, het gezag van politiemensen wordt doorlopend bevochten en de frustratie binnen het vak over bureaucratie en de administratieve lastendruk is groot.
Het politievak is opgeschoven van een ‘stevig ambt’ naar een ‘hoog risicoberoep’.

Dit eist zijn tol: de druk op mensen is groot, het aantal psychosociale klachten onder politiemensen neemt toe, de inzetbaarheid neemt af. Dit vraagt om bijzondere aandacht voor de veerkracht van politiemensen en een organisatie die dit ondersteunt: bij een professionalisering van het vak hoort een doorlopend onderhoud van het fysieke, mentale en morele schild.
De plannen, die samen met de politievakbonden worden aangepakt richten zich dan ook op:

1 de versterking van de veerkracht van politieambtenaren
2 het vergroten van het vakmanschap van politieambtenaren
3 en het vergroten van de (operationele) inzetbaarheid bij de politie.

Al deze hierboven genoemde plannen en ontwikkelingen zijn onderdeel van de Nationale politie die per 1 januari 2012 aan de slag gaat.
De contouren van het nieuwe politiebestel beginnen zich duidelijk af te tekenen, zoals te lezen is in allerlei presentaties, folders en op websites. Bijvoorbeeld de folder Nationale politie: Minder bureaucratie, meer kwaliteit. Meer vakmanschap en daadkracht op straat. Daarin kunnen we lezen hoe de nationale politie in elkaar steekt. De volgende punten staan daarbij centraal:

Minder bureaucratie door:
• Vereenvoudigen van aangifte
• Meer snelheid in standaardzaken
• Minder formulieren invullen en protocollen volgen

Meer kwaliteit door:
• Een organisatie die functioneert als een eenheid
• Snel inspelen op de eisen van de maatschappij

Meer vakmanschap door:
• Politie dicht bij de burger
• Goed toegeruste en opgeleide politieagenten
• Meer ruimte voor politiewerk, minder bureauwerk

Meer daadkracht op straat door:
• Duidelijke aansturing door één minister en één landelijke
korpschef
• Duidelijke politie-inzet op basis van een lokaal vastgesteld
Veiligheidsplan

Referenties en links:

Op 14 april 2011 gaf Minister Opstelten een toespraak in Ede op de themadag van NIK – Netwerk voor Innovatie en Kwaliteit. Thema was Het nieuwe politiewerken; meer ruimte voor de praktijk, minder achter het bureau. Zie voor meer info over deze themadag bij Tweede Kamer: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2011D15874&did=2011D15874

Actieprogramma bureaucratie Minder regels, meer op straat: https://beroepseer.nl

Boek Sturen op vertrouwen – goed leiding geven aan goed politiewerk, door Jaco van Hoorn, sinds 2010 lid van de korpsleiding van de politie Hollands Midden. Van Hoorn is voortrekker van de Stichting Beroepseer. Klik hier voor meer info over het boek en klik hier voor info over Jaco van Hoorn.

Er is een meldpunt waar agenten zelf kunnen aangeven welke onnodige belemmeringen zij bij hun werk ondervinden en hoe deze opgelost kunnen worden: meldpunt@dgv.minvenj.nl
Het schijnt dat er elke dag wel tien ideeën binnenkomen op het meldpunt, en er zijn al veel goede ideeën gerealiseerd. Kijk voor meer informatie op de site van de Rijksoverheid.

Website van “Netwerk voor Innovatie en Kwaliteit – leren voor en door de politie” (NIK): http://www.nikthemadag.nl (website is opgeheven).

Op de website www.rijksoverheid.nl/nationalepolitie staat regelmatig nieuwe informatie over de vorming van de nationale politie en andere actuele politieonderwerpen. Webadres is veranderd in www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/politie
Downloaden van de folder De nationale politie: minder bureaucratie, meer kwaliteit. Meer vakmanschap en daadkracht op straat, waarin de voordelen vermeld staan van de nationale politie en hoe de organisatie wordt opgebouwd: https://beroepseer.nl

Klik hier voor het actieplan Versterking professionele weerbaarheid politie op de website van de Tweede Kamer: www.tweedekamer.nl

Zie ook de website van politievakbond ACP waarop de reactie van ACP op bijvoorbeeld het Actieplan Weerbaarheid politie: www.acp.nl (Reactie niet meer aanwezig op site van ACP)

U P D A T E

Rapport brengt belangrijkste belemmeringen bij Nationale Politie in kaart, 18 juli 2017: https://www.consultancy.nl/nieuws/14354/rapport-brengt-belangrijkste-belemmeringen-bij-nationale-politie-in-kaart

Eindrapportage Administratieve lastenvermindering Politie, Rijksoverheid, 27 juni 2016: beroepseer.nl