Pak wildgroei aan regelgeving en systeemdwang aan en vervang regels door principes of uitgangspunten

Hoofdredacteur Willem Mastenbroek van Managementsite die als motto op Twitter schrijft dat de wijsheid in het doen zit, heeft een artikel geschreven over De dolgedraaide ‘DOOMLOOP’ van regeldwang & bureaucratie. Vraag is: Wat doen we aan de teloorgang van de menselijke maat?
Mastenbroek haakt in op het voornemen van de Tweede Kamer een onderzoek in te stellen naar de problemen bij de uitvoeringsorganisaties van de overheid. Het besef is doorgedrongen dat de menselijke maat is zoekgeraakt tussen de bestuurlijke molochs en de burger. De Kamer noemde het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR), uitkeringsinstelling UWV en de Belastingdienst als schrijnende voorbeelden van hoe fout kan gaan. Een parlementair onderzoek is na een parlementaire enquête het zwaarste onderzoeksmiddel van het parlement.
De namen van de Kamer-commissie van het onderzoek zijn nog niet bekend, maar Mastenbroek schrijft dat zodra deze bekend zijn hij zijn artikel naar de commissie gaat mailen. Immers, je weet maar nooit: “Als deze commissie weer een nieuwe commissie, autoriteit of taskforce gaat aanbevelen, vrees ik het ergste”.

Het is goed bedoeld, aldus Mastenbroek, maar “een nieuwe commissie is wel een voorbeeld van een overheid die met de zoveelste commissie de bureaucratie blijft versterken. Dezelfde overheid die onbekommerd nieuwe regels, stelselwijzigingen en toezichthouders aandraagt. En pas als er grote problemen ontstaan, zich over de uitvoering bekommert. En hup, nog een commissie erbij. Net of we nog niet weten wat de problemen zijn. En waarom in maart 2021 aan de slag? ‘Ja, dan is het rapport klaar’. Kan het bureaucratischer!”

Wat is het probleem?

Mastenbroek:

“Om meteen maar het probleem bij de uitvoering te benoemen: Belastingdienst, UWV, leerkrachten, artsen, zorgverleners, politiemensen en talloze ander diensten klagen al tijden over de wildgroei aan regelgeving en systeemdwang. De uitvoerende professionals komen door de stapeling aan maatregelen en administratieve lasten niet meer aan hun werk toe, raken ontmoedigd, maken er een bende van en zoeken een andere baan. De cliënt is de dupe, raakt verdwaald in de regelgeving, rompslomp, wachtlijsten en betrokken instanties. De systeem-dwang in de uitvoering om mensen als een nummer te zien, je aan de regels te houden en iedereen gelijk te behandelen leidt tot onrecht en meedogenloosheid. Voor het professionele oordeel dat recht doet aan de intentie en bedoeling van de regelgeving is geen ruimte.
Inderdaad, de menselijke maat raakt zoek.

– De ‘DOOMLOOP’

Eerder in dit magazine noemden we dit verschijnsel de doomloop van dolgedraaide systeem-dwang en gekmakende regelzucht. “Er is een complex probleem dat men met regelgeving oplost, de complexiteit neemt toe in plaats van af, het probleem wordt groter. Men bedenkt nog enige regels; de complexiteit neemt verder toe. De druk blijft toenemen. IJverig worden nieuwe richtlijnen en systemen bedacht….”

Ziekenhuizen raken meer en meer in de greep van vercommercialiseerde inspectie- en kwaliteitseisen. Hierdoor ontstaan er organisaties-binnen-organisaties. Denk aan de auditafdelingen, inspectieteams en kwaliteitsmedewerkers. Onnodig en vaak met een verhuld commercieel oogmerk.

En zo gaat het maar door. “Procedures volgen is Big Business”.

Kunnen we deze ‘doomloop’ doorbreken? We zullen wel moeten als we willen dat onze uitvoerende diensten goed presteren. Maar hoe? Mastenbroek noemt in zijn artikel een aantal manieren hoe het kan en geeft suggesties en nuttige tips om regelzucht en bureaucratisering terug te dringen.

Een mooi advies is op de eigen werkplek een begin te maken:

Jaar in jaar uit over de regelzucht en de systeem-dwang klagen heeft geen zin. Men maakt elkaar lam en mismoedig. Wat kan men doen in eigen kring? Veel regels kunnen overboord. Het kan anders en sowieso eenvoudiger uitgaande van eigen professionaliteit en vakmanschap.

Lees verder in het artikel De dolgedraaide ‘DOOMLOOP’ van regeldwang & bureaucratie. Wat doen we aan de teloorgang van de menselijke maat? door Willem Mastenbroek, ManagementSite, 3 maart 2020: www.managementsite.nl/menselijke-maat-regeldwang-bureaucratie

ManagementSite is een platform voor het delen van kennis en ervaring en telt 95.000 abonnees en ruim 1300 auteurs.

U P D A T E

Artsen UWV weigeren eed af te leggen om extra regels, NOS Nieuws, 3 maart 2020: https://nos.nl