Invoering Wet normalisering rechtspositie ambtenaren is mega-operatie. Circa 100 wetten behoeven aanpassing
Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) streeft ernaar de initiatiefwet normalisering rechtspositie ambtenaren met ingang van 1 januari 2020 in werking te stellen. Daaronder valt ook alle invoerings en aanpassingswetgeving. Over de planning van de implementatie van het wetsvoorstel heeft Plasterk op 20 januari 2017 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd.
De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel op 8 november 2016 aangenomen. Op 23 december 2016 tekenden de Ambtenarencentrales in kort geding hoger beroep aan – ook wel turbo-spoedappel genoemd – tegen de Staat. Plasterk in de Kamerbrief daarover: “De Ambtenarencentrales stelden zich op het standpunt dat eerst door mij overleg met hen gevoerd zou moeten worden over het initiatiefvoorstel, voordat de regering tot bekrachtiging van het wetsvoorstel zou mogen overgaan. Deze vordering is door de voorzieningenrechter bij vonnis van 17 november 2016 afgewezen. Het Gerechtshof Den Haag heeft op 23 december 2016 het vonnis van de voorzieningenrechter bekrachtigd. Het Hof baseert dat (anders dan de rechtbank) ook op het toetsingsverbod van artikel 120 van de Grondwet, de onmogelijkheid van de rechter tot ingrijpen in het wetgevingsproces. Alle vorderingen van de Ambtenarencentrales zijn dus afgewezen. De Staat is volledig in het gelijk gesteld”.
De Ambtenarencentrales hebben acht weken de tijd om in cassatieberoep te gaan bij de Hoge Raad schrijft de minister. Maar hij voegt eraan toe dat dit bekrachtiging van het initiatiefvoorstel door de regering niet in de weg staat.
Een omvangrijke operatie van enkele jaren
Het traject tot implementatie van het wetsvoorstel is een omvangrijke operatie die enkele jaren duurt. Zo moet er veel invoerings- en aanpassingswetgeving tot stand worden gebracht voordat de initiatiefwet in werking kan treden. Daarnaast moeten overheidswerkgevers veel implementatie-activiteiten verrichten.
In de Kamerbrief kunnen we lezen dat in het voorjaar van 2018 de voorstellen voor alle invoerings- en aanpassingswetgeving voor advies naar de Raad van State kunnen worden gestuurd:
“Uitgaande van advisering door de Raad van State in het najaar van 2018 kunnen de wetsvoorstellen dan in het eerste kwartaal van 2019 aan de Tweede Kamer worden aangeboden. De planning is erop gericht dat de initiatiefwet normalisering rechtspositie ambtenaren, tezamen met alle invoerings- en aanpassingswetgeving, met ingang van 1 januari 2020 in werking treedt. Voorwaarde daarvoor is dat ook alle te nemen invoeringsmaatregelen, mede in overleg met de overheidsvakbonden, tot stand zijn gebracht”.
Het gaat om een systeemwijziging. Circa 100 wetten behoeven aanpassing
De minister wijst er nog eens op dat de invoering van de initiatiefwet een systeemwijziging betreft: van publiekrecht naar privaatrecht en die aanpassing vergt een grote hoeveelheid wetgeving.Omdat ook rijkswetten en wetten waarvoor een tweederde meerderheid vereist is, moeten worden aangepast, dienen meerdere wetgevingstrajecten te worden gevolgd. Dergelijke wetten kennen een andere totstandkomingsprocedure en vanwege de betrokkenheid van Aruba, Curaçao en Sint Maarten vergt de totstandkoming van rijkswetten meer tijd dan Nederlandse wetten in formele zin.
De totstandbrenging van de aanpassingswetgeving is een omvangrijke klus. Een voorlopige inventarisatie heeft uitgewezen dat in circa 100 wetten in formele zin aanpassingen moeten worden doorgevoerd. Daarnaast moet allerlei lagere regelgeving (algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen) worden aangepast. De aan te passen regelgeving betreft regelgeving van (bijna) alle departementen. Dat vergt afstemming en coördinatie. Hiervoor is een interdepartementale werkgroep ingesteld. Wetgeving moet worden gescreend op verwijzingen naar bepalingen in de Ambtenarenwet en onderliggende regelingen of naar andere relevante wetgeving. Zo zullen verwijzingen naar rechtspositieregelingen die zullen vervallen, moeten worden geschrapt of worden aangepast.
Ook moet terminologie worden aangepast. Er kan niet worden volstaan met een eenvoudige “zoek en vervang”- actie. Elke bepaling zal steeds in de bestaande en nieuwe context moeten worden bezien, omdat als gezegd sprake is van een omslag van een publiekrechtelijke regeling naar het privaatrecht. Soms zal een bepaling eenvoudigweg kunnen worden geschrapt, soms zal in de bepaling de terminologie moeten worden vervangen.
Lees de hele Kamerbrief van 20 januari 2017 van minister Plasterk, waarin ook wordt ingegaan op de uitgezonderde groepen, ambtenaren die een ambtelijke aanstelling behouden en die niet onder de nieuwe Ambtenarenwet vallen, overheidswerkgevers en de activiteiten die ze moeten verrichten, het sluiten van privaatrechtelijke cao’s, het aanpassen van administratieve processen en ICT bij overheidswerkgevers: www.rijksoverheid.nl
Meer lezen over implementatie initiatiefwetsvoorstel normalisering rechtspositie ambtenaren bij de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid: www.raadvoorhetoverheidspersoneelsbeleid.nl
In een tien minuten durende video van Capra Advocaten leggen Marion Kolijn en Luc Janssen uit wat er verandert door de wet normalisering rechtspositie ambtenaren.
Beiden zijn gespecialiseerd in het onderwerp. Luc Janssen kreeg op 6 mei 2014 de Jo Maes/Capra Prijs uitgereikt voor zijn scriptie Op weg naar een nieuwe ambtelijke status.
Video: www.youtube.com
Staat in gelijk gesteld in geschil over rechtspositie ambtenaren, de Rechtspraak, 23 december 2016: www.rechtspraak.nl
Zie ook Ontmoedigt Plasterk de ambtelijke dienst? door Hans Wilmink, Blogs Beroepseer, 23 december 2016: https://beroepseer.nl/blogs/ontmoedigt-plasterk-de-ambtelijke-dienst-2/
U P D A T E
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bereidt zich voor op de inwerkingtreding van de wet Normalisatie rechtspositie ambtenaren. Sinds 9 februari 2017 is er een planning op hoofdlijnen. De planning is onderverdeeld in drie onderwerpen, te weten:
1. Toekomst Cao Gemeenten
2. Afspraken met vakbonden
3. Voorbereiding gemeenten op normalisatie en implementatie
De VNG gaat deze planning in overleg met leden verder uitwerken.
Zie: https://vng.nl/wet-normalisering-rechtspositie-ambtenaren-wnra%20