Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 vertrokken er in totaal 141 wethouders. In de eerste helft van 2015 zijn er 33 wethouders na een politiek conflict of vertrouwensbreuk ten val gekomen. Een van de belangrijkste politieke factoren is integriteit. Verstoorde coalitieverhoudingen is een tweede belangrijke factor.

Dit blijkt uit het wethouder-onderzoek 2015 dat is uitgevoerd op verzoek van Binnenlands Bestuur door de Collegetafel. De cijfers wijzen op een voortzettende trend dat de wethouder in de huidige collegeperiode minder snel wordt weggestuurd dan na de raadsverkiezingen van 2002, 2006 en 2010.

Henk Bouwmans schrijft in Binnenlands Bestuur dat in de afgelopen zes maanden acht wethouders tijdelijk of definitief van het pluche gingen vanwege een echte of vermeende integriteitskwestie in Berkelland, Bloemendaal, Buren, Den Helder, Dronten en drie wethouders in Montfoort. Wethouders kwamen slechts sporadisch ten val vanwege andere bekende valfactoren als budgettaire fouten, zoals het financieel uit de hand lopen van een project, of een gebrekkige informatievoorziening.

Coalitiebreuk

Naast integriteit blijken verstoorde coalitieverhoudingen een tweede belangrijke politieke valfactor voor wethouders. Twintig wethouders gingen in de eerste helft van 2015 onderuit door een breuk in de coalitie in de gemeenten Baarn, Meerssen, Menterwolde, Oude IJsselstreek, Nijkerk, Oisterwijk, Voerendaal en Westvoorne. De aanleiding voor deze vertrouwensbreuken is divers, variërend van een gebrek aan onderling vertrouwen tot een gebrek van vertrouwen in een van de fracties en soms omdat die de overstap van voormalige oppositie- naar coalitiefractie niet weten te maken.

Geen politiek gevecht

De drie nieuwe gedecentraliseerde taken voor werk, zorg en participatie kostten geen enkele wethouder in de eerste zes maanden van 2015 de politieke kop. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat in diverse gemeenten coalitie- en oppositiepartijen hebben afgesproken dat uitvoering van de nieuwe taken voor de eigen inwoners belangrijker is dan politieke gevechten-op-leven-en-dood over een meer linkse of meer rechtse uitvoering van die nieuwe taken.

Lees het hele artikel Integriteit blijft belangrijke valfactor wethouders, door Henk Bouwmans, 23 juli 2015: www.binnenlandsbestuur.nl
Binnenlands Bestuur bestaat uit een tweewekelijks tijdschrift en een website met nieuws, opinie- en achtergrondartikelen, gericht op de hoger opgeleide ambtenaar en -bestuurder.