De Nieuwe Universiteit Utrecht die het Maagdenhuis in Amsterdam nu al een maand bezet houdt, kreeg van rector Bert van der Zwaan bij de viering van de Dies Natalis van de Universiteit van Utrecht een hart onder de riem toegestoken. De rector zei het ‘ongekend positief’ te vinden dat er nu zoveel gedebatteerd wordt over de koers van de universiteit. “We moeten dat zien als grote kans. Een kans om te komen tot grotere participatie van studenten en medewerkers dan afgelopen jaren, waarin het moeilijk was om voldoende mensen daarvoor te interesseren”.

Hij kon natuurlijk niet om het onderwerp heen: in zijn jaarlijkse academische speech ging rector Bert van der Zwaan donderdagmiddag 26 maart 2015 uitgebreid in op de opgeborrelde onvrede over rendementsdenken en het vermeende gebrek aan inspraak aan universiteiten, schrijft Ernst-Jan Hamel op de site van Dub, het onafhankelijk medium van de Universiteit Utrecht: “Niet de kritische studenten en docenten kregen er in zijn speech van langs, maar de politici in Den Haag. Van der Zwaan zei dat Den Haag de enorme toestroom van studenten niet adequaat financiert. En dat de alsmaar groeiende regelgeving leidt tot inperking van de vrijheid van docenten.

Van der Zwaan: ‘Het grote wantrouwen dat in Den Haag heerst jegens de prestaties van hogescholen en universiteiten heeft geleid tot een bijna Kafkaiaans stelsel van verantwoording, waardoor de druk van regelgeving de vrije professionele ruimte op alle niveaus van de universiteit ingesnoerd wordt’.

Den Haag heeft volgens Van der Zwaan een hoofdrol gespeeld in het ontstaan van de huidige onvrede. De rector verbaast zich daarom over de houding van politici, zei hij. ‘Waar ze zelf een belangrijk aandeel heeft, reageert de politiek nu geschrokken op de uitbarstingen van docenten en studenten en verwijst naar bestuurders: en dat is een bagatellisering en ontkenning van de kromgroei van het stelsel dat geregeerd wordt door regelgeving en onderfinanciering. Dat laatste weigeren de politici in Den Haag stelselmatig om op te lossen door keuzes te maken: hetzij meer geld erbij, hetzij een beperking op de instroom van studenten. Andere smaken zijn er echt niet meer! Maar tot deze keuze lijkt Den Haag niet in staat’.

Totaal andere manier van kwaliteitszorg van onderwijs

De rector kondigde aan dat CvB iets gaat doen aan de regeldruk die docenten in hun autonomie beperkt. Hij beloofde versimpeling van de regelgeving en deregulering tot ‘speerpunt van beleid’ te maken. Ook hintte hij op een ‘totaal andere manier’ van kwaliteitszorg van onderwijs, waaraan gewerkt wordt.

Van der Zwaan kondigde aan dat er binnenkort een vaste ruimte in de binnenstad wordt geopend. Een plek waar ‘voortdurend’ debat over de koers van de universiteit gevoerd kan worden, waar ‘de beste ideeën aan de muur hangen’. In de ruimte zouden studenten en docenten kunnen meepraten over het nieuwe strategische plan van de Universiteit Utrecht. De studenten van De Nieuwe Universiteit Utrecht hadden eerder gevraagd om een dergelijke openbare ruimte”.

Lees het hele artikel: Rector haalt in academische speech hard uit naar Den Haag, door Ernst-Jan Hamel, Dub, 26 maart 2015: www.dub.uu.nl