Manifest van Verontruste VU’ers
In Ad Valvas, het onafhankelijke weekblad van de Vrije Universiteit voor medewerkers en studenten, verscheen een manifest van verontruste VU’ers alsmede een oproep mee te doen met een manifestatie op 23 mei 2012 over de bezuinigingsplannen en de voorgenomen fusies tussen faculteiten.
Het manifest is getiteld: Dekoloniseer de VU. We zijn geen koekjesfabriek:
“Het VU-bestuur presenteert megabezuinigingen en marktdenken als onvermijdelijk, maar het zijn keuzes. Veronruste VU’ers betwijfelen de legitimiteit van het huidige college van bestuur.
Het college van bestuur rolt bezuinigingen van ongekende omvang uit over de VU. Werknemersorganisaties plaatsen kanttekeningen bij de noodzaak en uitwerking van de voorstellen die leiden tot drastische reorganisatie met onvoorspelbare gevolgen. In de afgelopen maanden is de toon van het VU-bestuur scherper geworden en ontvouwde het steeds verdergaande plannen. De miljoenen vliegen ons om de oren, maar ondertussen verschraalt het opleidingsaanbod en moeten in de bedrijfsvoering in hoog tempo tot wel vierhonderd arbeidsplaatsen verdwijnen.
Het lijkt wel alsof de VU wordt gekoloniseerd. De wetenschappelijke cultuur wordt geïnfiltreerd door de managementcultuur. De universiteit wordt geleid door bestuurders die geen hart lijken te hebben voor de universitaire sector, voor onderwijs en onderzoek. Zij herprofileren de universiteit als een economische entiteit, maken er een bedrijf van. Dat voelen we
in het personeelsbeleid, het beleid ten aanzien van wetenschap en onderwijs en ook in de dagelijkse uitvoering van onderzoek, onderwijs en ondersteuning daarvan.
Dit college wil de VU hervormen op een manier die regelrecht indruist tegen een lange traditie van goed werkgeverschap en het streven naar een excellente kwaliteit van onderwijs en onderzoek. Medewerkers en studenten hebben onvoldoende zeggenschap over de voorgestelde wijzigingen van hun werk- en studeeromgeving. Zo vervreemdt het bestuur zich van de praktijk van de universiteit.
De kolonisatie moet leiden tot een metamorfose van de universiteit. Van een kennisinstituut met een belangrijke sociale en maatschappelijke functie wordt de VU veranderd in een massaproductiebedrijf. Nieuwe functies hebben hun intrede gedaan, die vervuld worden door managers die van wetenschap geen benul hebben en zich gedragen als goedbetaalde slavendrijvers die zich focussen op kostenverlaging, productieverhoging en cijfermatige voorspelbaarheid. Zij voelen zich niet verbonden met de kerntaken van de universiteit, of met
studenten en medewerkers. Ze hebben ook geen inzicht in de omstandigheden waaronder ‘excellente’ wetenschap optimaal gedijt. Het geheel wordt vertaald in nieuwe concepten die we kennen uit de bedrijfscultuur.
Faculteiten kunnen op zulk drijfzand geen coherente, stabiele onderwijsagenda meer formuleren en uitvoeren. Onderwijsprogramma’s worden voortdurend omgegooid. Onderwijs
wordt grootschaliger en studies worden omgebouwd tot goed verkoopbare, platte Ikea-pakken, waarin keuzepakketten worden aangeboden met hapklare kennisbrokken. Studenten krijgen steeds minder begeleiding en beschikking over faciliteiten.
Onderzoek is alleen nog waardevol als het door fondsen en liever nog derde geldstroom bekostigd wordt en verschijnt in high-ranking tijdschriften. Kennisvalorisatie is het nieuwe doel. De nadruk op flexwerken, ‘flexibiliteit’ in managementjargon, en door beurzen gefinancierd onderzoek maakt langetermijnbeleid onmogelijk.
Tegelijk wordt het niet-wetenschappelijk personeel met ontslag bedreigd. Vaste aanstellingen verdwijnen in een gestaag tempo. Meer dan 50 procent van het academisch personeel is jonger dan 35 jaar. De flexschil – het aantal mensen op een tijdelijk contract – is op onze universiteit toegenomen tot meer dan 40 procent. Dit alles bedreigt de onderlinge cohesie, betrokkenheid en continuïteit op de VU.
De VU gaat gebukt onder een chaos van vernieuwingsbeleid dat ondoorzichtig tot stand komt, zonder bewijs dat het positieve resultaten zal hebben voor het onderwijs, onderzoek of onze ‘concurrentiepositie’. De bezuinigingen worden aangekondigd als een onvermijdelijke natuurramp, maar zijn in werkelijkheid beleidskeuzes van het bestuur. Het bestuur kiest ervoor te bezuinigen op personeel en tegelijkertijd miljoenen te investeren in prestigieuze gebouwen. Het kiest voor een marktmodel. Het kiest ervoor om kleine wetenschapsgebieden af te stoten en onderwijs op afstand te plaatsen. Met welk recht maakt het bestuur deze keuzes? Wij betwijfelen de legitimiteit van het huidige college van
bestuur. Het heeft de werkvloer volledig buitenspel gezet.
De universiteit is geen productiebedrijf en kan dat ook niet worden. Kennisontwikkeling en -verspreiding is iets anders dan het produceren van koekjes. Wetenschap is eerder te vergelijken met een koraalrif dat alleen levensvatbaar is in een organisch uitgebalanceerd netwerk van omstandigheden.
Wat we nodig hebben is een nieuwe bestuurscultuur. Een universiteit moet zeker ook kennis ontwikkelen om maatschappelijke problemen mee te helpen oplossen, maar dit betekent niet dat ze primair door economische motieven moet worden gedreven. In deze nieuwe cultuur krijgen wetenschap, onderzoek en onderwijs prioriteit. De werkvloer krijgt zeggenschap. Het leger aan intelligente, talentvolle universiteitsmedewerkers is bereid om daaraan in onderlinge verbondenheid vorm te geven.
Dit manifest is de uitkomst van een reeks open discussiebijeenkomsten van betrokken VU-medewerkers. Verontruste VU’ers komen tweewekelijks bijeen op donderdagmiddag. Wij roepen iedereen die de VU een warm hart toedraagt op zich aan te sluiten”.
Manifestatie
Op woensdag 23 mei 2012 is er een manifestatie voor VU-medewerkers over de bezuinigingen: om11.15 uur bij het Atrium (gebouw Medische Faculteit). Aansluitend is er de openbare overlegvergadering over de bezuinigingsplannen tussen de ondernemingsraad en het college van bestuur.
Wie zijn de verontruste VU’ers die een manifest naar Ad Valvas hebben gestuurd en het liefst anoniem willen blijven vanwege angst voor ontslag? De bij de redactie bekende contactpersoon wilde geen namen noemen omdat het niet om een of twee mensen gaat, maar om een breed gedragen gevoel. De groep zegt dat het manifest is ontstaan na een aantal openbare discussiebijeenkomsten.
Lees op de site van Ad Valvas meer over deze kwestie. Op 16 mei verscheen een reactie van rector Lex Bouter: “Ik ontken de kritiek dat we de universiteit als een koekjesfabriek organiseren. Ons werkkapitaal is het enthousiasme en de motivatie van de docent en de wetenschapper. Niemand heeft de bedoeling om dat kapot te maken”.
VU-bestuurder Bernadette Langius reageerde in de Volkskrant dat “de reorganisatie nodig is vanwege teruglopende overheidsfinanciering en de gestegen studentenaantallen. Ook moet de ‘concurrentiepositie’ van de VU verstevigd worden”.
De details van de bezuinigingen zijn op 16 mei gepresenteerd.
Dekoloniseer de VU. We zijn geen koekjesfabriek, Ad Valvas, 8 mei 2012: https://www.advalvas.vu.nl/opinie/dekoloniseer-de-vu-we-zijn-geen-koekjesfabriek (Niet meer beschikbaar)
Zie: Manifest: Dekolonisatie van de VU, 12 mei 2012: https://verontrust.wordpress.com/2012/06/11/manifest/
Verontruste VU’ers: https://verontrust.wordpress.com/about/