Naar een gezamenlijke aanpak van een meer op ‘skills’ gerichte arbeidsmarkt

Praktische vaardigheden en vakkennis behoren beter gewaardeerd te worden. Dus niet louter focussen op cognitieve intelligentie. De Actie-agenda leven lang ontwikkelen (LLO) van de Sociaal Economische Raad (SER) richt zich op het versterken van de leercultuur in Nederland. Eén van de kernthema’s daarvan is het beter zichtbaar maken en waarderen van vaardigheden, competenties en kennis (skills) van werkenden en werkzoekenden. Het is belangrijk om goed te kunnen duiden welke waarde mensen hebben opgebouwd voor de arbeidsmarkt en wat eventueel nodig is om tegemoet te komen aan de vraag. Het meer op skills^*) gericht zijn komt niet in de plaats van regulier onderwijs als basis voor scholing en ontwikkeling, het is een verrijking ervan ten behoeve van de gehele beroepsloopbaan.

Mentale ommezwaai nodig

Ter ondersteuning van de ambitie om tot een meer op skills gerichte arbeidsmarkt te komen heeft de SER een document gepubliceerd, getiteld: Samen toewerken naar een meer skillsgerichte arbeidsmarkt.
Mariëtte Hamer, voorzitter SER zegt daarover dat het zowel voor werknemers als werkgevers een must is in te zetten op een arbeidsmarkt die gericht is op praktische vaardigheden en competenties. Het is belangrijk dat men scherp gaat kijken naar wat mensen al in huis hebben, welke mogelijkheden zij hebben. Het inspiratiedocument levert een bijdrage voor een gezamenlijke aanpak én voor een doorbraak. Dat is door de coronacrisis urgenter dan ooit. Het document biedt een stevig fundament voor de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt van morgen. Het is essentieel om de waarde van skills uit te drukken. Er is een mentale ommezwaai nodig.

Er staat in het document dat er wordt gestreefd naar een gemeenschappelijke skillstaal:

Standaardisatie
Om (beroeps)onderwijs en scholing beter aan te laten sluiten op de arbeidsmarkt, is dezelfde taal spreken een belangrijke voorwaarde. Dit betreft enerzijds de skills en anderzijds de onderwijs- en beroepskwalificaties of delen daarvan. Dit proces van standaardisatie en onderlinge uitwisselbaarheid (‘mapping’) van skillstalen en kwalificaties vindt op dit moment in veel landen plaats, bijvoorbeeld in Canada en het Verenigd Koninkrijk. In Nederland wordt gewerkt aan de skillsontologie CompetentNL. In dat verband werken UWV en SBB gezamenlijk aan het tot stand brengen van een standaard voor het beschrijven van skills. Bestaande beroepenkundige taxonomieën (onder andere Competent, O*Net en ESCO) worden door het UWV, CBS en TNO onderling verbonden en gekoppeld aan bestaande kwalificatiestructuren, zoals die van het mbo, in samenwerking met SBB of landelijke afspraken onder regie van de sectorale adviescolleges in het hbo7.

Het is misschien een goed idee voor dat doel competente, vaardige journalisten of tekstschrijvers in dienst te nemen. Vakmensen dus die kunnen schrijven en het in elk geval beter doen dan de schrijver(s) van het SER-inspiratiedocument. We hebben mensentaal nodig, goed en helder Nederlands taalgebruik en geen kunstmatige, bij elkaar geharkte bedrijfseconomische technotaal voor gebieden die daarvoor niet geschikt zijn. Geen vakjargon van experts die zijn afgedreven van de werkelijkheid. Een voorbeeld van hoe het niet moet is het taalgebruik dat de  gezondheidszorg is binnengeslopen. Daar is de taal van de zorgmanagers bepalend geworden, onpersoonlijk en afstandelijk. Men heeft het over maatstafconcurrentie, vraaggestuurde zorg, care industry in plaats van een ziekenhuis waar wordt geopereerd of over de zorgconsument in plaats van de patiënt. Elk vakgebied, elke beroepsgroep, elke vorm van (technisch) onderwijs heeft zijn eigen taal, net zoals de economie, de arbeidsmarkt en de financiële wereld dat hebben.

Het document van de SER is samengesteld door onder meer het UWV, VNO-NCW, MKB-Nederland, regionale samenwerkingsverbanden, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), EVC-aanbieders (Erkenning van Verworven Competenties), en mensen werkzaam in het onderwijs

De kern achter het idee van de skillsontologie CompetentNL is ‘skills boven beroepen’. Meer daarover in de kennisbrief van het UWV Inzicht in skills met CompetentNL: https://e-mail.uwv.nl

Meer info over de “skills-ontologie, een hybride AI-systeem om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter te matchen” op: www.samenvoordeklant.nl
SKILLS ONTOLOGIE – Verfijning en verbinding in de arbeidsmarktbemiddeling voor Nederland en over de grens, VDAB, CBC, UWV, 2019: www.euroguidance.nl

Downloaden Samen toewerken naar een meer skillsgerichte arbeidsmarkt, SER, 2021: www.ser.nl

Bericht Inspiratiedocument: Samen toewerken naar een meer skillsgerichte arbeidsmarkt, SER, 22 april 2021: www.ser.nl

Leven lang ontwikkelen: www.ser.nl/nl/thema/leven-lang-ontwikkelen

Noot
*) In het document wordt de term ‘skills’ gebruikt in plaats van vaardigheden, competenties en kennis. Skills omhelst daarbij bijvoorbeeld ook het verbeteren van de afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en het in kaart brengen van (ontbrekende) skills van werknemers.