Kunnen ambtelijke gedragscodes bijdragen aan integer ambtelijk handelen in de praktijk?
Luc Janssen en Gerard van Nunen hebben voor het Tijdschrift voor Ambtenarenrecht (TAR) een artikel geschreven over het belang van ambtelijke gedragscodes. De auteurs behandelen relevante wet- en regelgeving en jurisprudentie, maar gaan ook uitgebreid in op de vraag hoe ambtelijke gedragscodes kunnen bijdragen aan integer en goed ambtelijk handelen in de praktijk.
De Raad van State heeft geconstateerd dat er in toenemende mate onzekerheid bestaat bij ambtenaren over hun precieze rol en over de spelregels die gelden in hun relatie met bewindslieden en hun ambtelijke meerderen. Als oplossing daarvoor adviseert de Raad van State een gedragscode of protocol op te stellen met spelregels die gelden tussen ambtenaren en bewindslieden in hun onderlinge verhouding.1)
De bijdrage van Janssen en Van Nunen gaat niet over ministeriële verantwoordelijkheid of over de in het advies van de Raad van State beschreven knelpunten daaromtrent, maar over het nut en de noodzaak van ambtelijke gedragscodes. De Ambtenarenwet 2017 (AW 2017) kent immers de verplichting voor overheidswerkgevers om zorg te dragen voor de totstandkoming van een gedragscode voor goed ambtelijk handelen. In een dergelijke gedragscode zou ook aandacht geschonken kunnen worden aan de politiek-ambtelijke verhoudingen. Dat geldt niet alleen op rijksniveau, maar ook ten aanzien van decentrale overheden en organisaties die een wettelijke overheidstaak uitvoeren. Voordat nieuwe gedragscodes of protocollen worden gecreëerd of bestaande gedragscodes worden uitgebreid, is het wijs te bezien hoe ambtelijke gedragscodes op dit moment worden gebruikt. Is een ambtelijke gedragscode slechts een (verplichte) set regels of is het een ‘levend document’?
In het artikel wordt allereerst gekeken naar de juridische grondslag van ambtelijke gedragscodes en het belang ervan in de jurisprudentie na invoering van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Vervolgens wordt uiteengezet hoe ambtelijke gedragscodes daadwerkelijk invloed kunnen hebben op integer en goed ambtelijk handelen in de werkpraktijk.
Klik hier voor het volledige artikel Nut en noodzaak van ambtelijke gedragscodes, door mr. drs. L.H. Janssen en drs. G.P.M. van Nunen, Tijdschrift voor ambtenarenrecht, 11 november 2020: https://beroepseer.nl
Noot
1) Bijlage Kamerstukken II 2019/20, 35 300, nr. 78
Mr. drs. L.H. (Luc) Janssen is werkzaam bij Capra Advocaten
Drs. G.P.M. (Gerard) van Nunen is werkzaam bij Stichting Beroepseer
Afbeelding bovenaan is van Mary Pahlke