Meer dan 40% van de ouders in Nederland ervaart problemen op het gebied van wonen, schulden of gezondheid, wat directe gevolgen heeft voor de gezinssituatie. Kinderen die opgroeien in kwetsbare omstandigheden lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van problemen, niet alleen tijdens hun jeugd maar ook op latere leeftijd. Jeugdhulp is niet altijd het meest passende antwoord op reële problemen; vaak ligt de oorzaak op andere domeinen.

Nieuwe aanpak

Om kinderen gezond en veilig te kunnen laten opgroeien, is het nodig meer oog te hebben voor de belangen van kinderen. In het advies ‘Kinderen uit de knel’ stelt de Raad voor de Volksgezondheid & Samenleving dat dit geen zaak is van professionals in het jeugddomein alleen. De Raad pleit voor een nieuwe aanpak in de hulpverlening aan ouders. Enerzijds behoren de belangen van kinderen consequent te worden meegewogen bij beslissingen over ouders die van invloed zijn op bijvoorbeeld wonen, schulden en zorg. Anderzijds behoren hulpverlening zo te worden ingericht dat sociale netwerken worden versterkt. Deze nieuwe aanpak met betrekking tot de hulpverlening aan ouders zal het beroep op jeugdhulp verminderen. De RVS heeft het advies opgesteld op verzoek van demissionair staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het advies is op 6 december 2024 aan hem aangeboden.

Nieuwe focus

Het advies richt zich specifiek op de levensdomeinen van ouders, zoals wonen, inkomen, en gezondheid. Deze vernieuwde focus is essentieel voor het slagen van de doelstellingen van de Hervormingsagenda Jeugd 2023-2028. De Raad bepleit voor borging van kinderrechten in wetgeving en beleid, introduceert de Kinderrechtentoets als concrete stap, en benadrukt de noodzaak om sociale netwerken van ouders te versterken. Dit alles met als doel een preventieve aanpak te implementeren die kinderen helpt gezond en veilig op te groeien. Nu en in de toekomst.

Samengevat verkent de RVS in het advies Kinderen uit de knel hoe men het ‘gewone leven’ van kinderen kan versterken:

• Hoe andere domeinen (dan jeugdhulp) kunnen bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien van een nieuwe generatie, ook als kinderen nog niet kampen met problemen die om de inzet van jeugdhulp vragen.
• Hoe informele netwerken en structuren kunnen worden geactiveerd, versterkt en benut om bij te dragen aan het versterken van het alledaagse leven.

Jet Bussemaker, voorzitter RVS in het Voorwoord:

”De hele samenleving is gebaat bij het voorkómen van problemen bij kinderen. En zoals het Afrikaanse gezegde luidt: It takes a village to raise a child. Beschouw dat als opdracht om collectieve verantwoordelijkheid te nemen voor het creëren van een stabiele context waarin kinderen veilig en gezond kunnen opgroeien. Dat gun ik de kinderen en hun ouders, maar ook de medewerkers in de jeugdhulp die soms in heel moeilijke situaties perspectief proberen te creëren. Het verlichten van hun werk, door niet alleen naar de zorgprofessionals, maar ook naar de samenleving als geheel te kijken, is cruciaal om te voorkomen dat we straks omkijken en wederom moeten constateren dat kinderen nog steeds in de knel zitten”.

Downloaden Kinderen uit de knel, door Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, 2023: https://beroepseer.nl/wp-content/uploads/2024/01/Kinderen_uit_de_knel_raadrvs.pdf

Kinderen uit de knel, Raad RVS: https://adviezen.raadrvs.nl/kinderen-uit-de-knel/

Zie ook de vijf aanbevelingen van RVS Kinderen uit de knel: https://beroepseer.nl