Journalisten en mediakenners voorspellen wat de journalistiek in 2024 te wachten staat

Voor de zevende de keer kijkt een twaalftal journalisten, onderzoekers en mediakenners naar de toekomst. Wat staat de journalistiek in 2024 te wachten? Hun voorspellingen staan vermeld op de site van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek (SVDJ):  www.svdj.nl/nieuws

De twaalf voorspellers

1. Lisa Bouyeure, moderedacteur bij de Volkskrant.
2. Coen van de Ven, politiek redacteur van De Groene Amsterdammer.
3. Simon van Teutem,  columnist bij De Correspondent en bezig met een promotieonderzoek aan de Universiteit van Oxford.
4. Irene Costera Meijer nam in november afscheid als hoogleraar journalistiekwetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
5. Folkert Jensma, trad in november 2023 aan als voorzitter van de NVJ, na drie jaar vice-voorzitterschap.
6. Mandy Woelkens, hoofdredacteur van LINDA.meiden.
7. Irene Hollebrandse, hoofdredacteur van Bureau Spotlight.
8. Kwennie Cheng, freelance data-illustrator en grafisch vormgever.
9. Hassnae Bouazza, journalist, researcher en programmamaker.
10. Chris de Waard, hoofdredacteur streekomroep die per 2024 wordt gevormd door Leidse lokale omroep Sleutelstad en Unity.
11. Eva Cukier, Rusland-correspondent voor NRC.
12. Tomás Dodds, universitair docent Journalistiek & Nieuwe Media aan Universiteit Leiden.

Enkele voorspellingen in het kort

Coen van de Ven (31) is politiek redacteur van De Groene Amsterdammer. Samen met Jan Tromp schreef hij het boek Wantrouwen in de wandelgangen, over de afstand die er is ontstaan tussen politici en journalisten.
Coen van de Ven: “Ik ben optimistisch over de verhouding tussen journalistiek en politiek voor komend jaar. Ja, de politiek is geharnast geworden, politici omringen zich met spindoctors. Dat betekent: journalisten, step up your game, en dat dóen we dus ook. De parlementaire journalistiek wordt steeds controlerender. Aan de hand van Woo-verzoeken wordt er een hoop onthuld, de politiek wordt echt aan de tand gevoeld. Heel goed, dat is onze taak”.

Irene Costera Meijer nam in november 2023 afscheid als hoogleraar journalistiekwetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze deed veel onderzoek naar de ervaringen en wensen van nieuwsgebruikers: “Ik hoop dat 2024 het jaar van de gebruikersethiek wordt. Daarmee bedoel ik dat mensen zich bewust worden van de consequenties van hun nieuwsgebruik. Ze moeten zich realiseren dat waarop zij klikken deels bepaalt welke media blijven bestaan”.

Chris de Waard (58) is hoofdredacteur van de streekomroep die per 2024 wordt gevormd door de Leidse lokale omroep Sleutelstad en Unity, de radiozender voor Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Wassenaar en Zoeterwoude: “2024 wordt voor ons natuurlijk het jaar van de nieuwe omroep, die we voor nu ‘Unity, met het nieuws van Sleutelstad’ noemen. We hebben afgesproken dat we komend jaar de beide namen blijven gebruiken, net als de twee studiolocaties. En na een jaar gaan we evalueren om te kijken of we iets gaan veranderen. Deze fusie sorteert voor op wat ons staat te wachten over een paar jaar: de echte steekomroepvorming” (het organiseren van fusies of samenwerkingen tussen lokale omroepen met als doel de professionaliteit en kwaliteit van de lokale journalistiek te vergroten, red SVDJ).

Tomás Dodds (33) is universitair docent Journalistiek & Nieuwe Media aan de Universiteit Leiden. Daarnaast werkt de Chileense onderzoeker bij het Berkman Klein Center for Internet & Society van Harvard University. Hij doet onderzoek naar de manier waarop nieuwe technologieën en kunstmatige intelligentie (AI) het werk van journalisten beïnvloeden: “‘AI gaat ons werk overnemen’. Die zorg leeft bij veel journalisten. Heel eerlijk: we weten niet of dat gaat gebeuren. Maar tot nu toe blijkt uit de literatuur dat kunstmatige intelligentie een minder grote invloed op de journalistiek heeft dan we in eerste instantie dachten. Bijvoorbeeld omdat media zelf besluiten AI niet overal voor in te zetten”.

Irene Hollebrandse (34) is hoofdredacteur van Bureau Spotlight, een onderzoeksredactie in de Gelderse Vallei. Daarnaast is ze freelance onderzoeksjournalist en item-regisseur: ­“Het voelt soms alsof we gemeentes in de regio aan het opvoeden zijn. Burgemeesters zijn vooral druk met hun eigen imago en dat van hun medewerkers. De transparantie is op sommige thema’s ver te zoeken. Dat vind ik zorgwekkend. Mensen hebben al zo weinig vertrouwen in de overheid. Dat wordt er zo niet beter op”.

Hassnae Bouazza (50) is journalist, researcher en programmamaker. Daarnaast schrijft ze columns voor NRC en LINDA. In 2022 verscheen haar boek Een koffer vol citroenen: “Komend jaar kunnen de grote kranten wat leren van de vrouwenbladen. Dan denk ik bijvoorbeeld aan LINDA., waar ik zelf voor schrijf, en Harper’s Bazaar. Die publiceren soms heel gedegen stukken over de actualiteit, gespeend van sensatiezucht. Ze lijken meer gericht te zijn op verbinding dan op kliks. Er lag daar een terrein bloot, nieuws brengen voor een groot lifestylepubliek. Mooi om te zien hoe ze dat verkennen, ik hoop dat ze daarmee doorgaan”.

Folkert Jensma (66) is juridisch redacteur en oud-hoofdredacteur van NRC. In november 2023 trad hij aan als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Journalisen (NVJ), na drie jaar vice-voorzitterschap. Namens de vakbond zet hij zich in voor een eerlijke betaling van journalisten, in het bijzonder van freelancers: ”Freelancers hebben de afgelopen jaren een veel grotere betekenis voor het journalistieke product gekregen. Het vak vraagt nu veel meer deskundigheden dan schrijven. Er zijn podcastmakers bij gekomen, datajournalisten, beeldredacteuren. En niet te vergeten de mensen die, sinds we digital-first werken, lange dagen maken op 24-uurs-nieuwsdiensten. Sommige van die diensten bestaan voor driekwart uit freelancers”.

Lees verder over de voorspellingen van de twaalf journalisten –  De Voorspellers: Wat staat de journalistiek in 2024 te wachten? Stimuleringsfonds voor de Journalistiek, 11 december 2023: www.svdj.nl/voorspellers-2024

Ander voorspellingen m.b.t. de journalistiek

Een blik op de toekomst van de journalistiek aan de hand van vier scenario’s voor het jaar 2025, Blogs Beroepseer, 13 december 2015: https://beroepseer.nl/blogs/een-blik-op-de-toekomst-van-de-journalistiek-aan-de-hand-van-vier-scenario-s-voor-het-jaar-2025/

Hoe ziet de journalistiek eruit in Nederland anno 2035?, Blogs Beroepseer, 3 december 2021: https://beroepseer.nl/blogs/hoe-ziet-de-journalistiek-eruit-in-nederland-anno-2035/

Afbeelding bovenaan van Irene Hollebrandse, een van de twaalf  voorspellers, gemaakt door Rosa Snijders