Is de rechtsstaat gered?

We hoorden een zucht van verlichting. De noodwet is van tafel, de rechtsstaat is gered.
Vervolgens worden de voorbereidingen ter hand genomen van de maatregelen waar de noodwet voor bedoeld was, en die grotendeels ook al in het hoofdlijnenakkoord stonden. Zoals: vluchtelingen krijgen nog maar voor een beperkte duur (3 jaar) een vergunning, de Spreidingswet wordt ingetrokken, de verplichting voor gemeenten om statushouders te huisvesten vervalt.
Voor ieder redelijk en rationeel mens is het helder wat het effect van deze maatregelen zal zijn. De integratie van vluchtelingen in de Nederlandse samenleving zal worden bemoeilijkt. Beeld je de situatie in van een gezin dat hier voor oorlogsgeweld naar toe is gevlucht en dat iedere paar jaar weer door de beoordelingsmolen moet of ze nog mogen blijven. Nog afgezien van de humanitaire kant van de zaak en los van de extra werklast voor de IND,
Is dit wel in het belang van de Nederlandse samenleving? Ja, wel als je ervan uitgaat dat het noodzakelijk is om vreemdelingen te weren omdat anders de zuiverheid van onze raciale en culturele identiteit zou worden aangetast.
Net nu de Spreidingswet zijn eerste positieve effecten laat zien zal die worden ingetrokken. De druk op de grote, duurdere en slechtere opvangvoorzieningen zal daardoor toenemen en ook de sociale spanningen die daarmee gepaard gaan.
Een groot aantal lokale en provinciale bestuurders verzekert ons dat de maatregelen die nu worden ingezet de crisis in de opvang zullen vergroten.
Dat is irrationeel beleid, tenzij je de extreem rechtse Verelendung-strategie hanteert die erop rekent dat overlast rondom vreemdelingen helpt om de onverdraagzaamheid en de radicale (stembus) stemming te vergroten.

Rechtsstatelijk smalspoor
Nu volgen deze maatregelen de normale rechtsstatelijke weg: advisering Raad van State, beoordeling door beide Kamers, enz. Het NSC (Nieuw Sociaal Contract) dat zich ziet als waakhond voor de rechtsstaat binnen de regeringscoalitie, steunt de maatregelen, sterker nog: is in deze coalitie medeverantwoordelijk voor het initiëren ervan. De NSC heeft kennelijk een smal–procedurele opvatting van wat rechtsstatelijk is. Onze rechtsstaat omvat toch wel meer dan alleen de staatsrechtelijke procedures? Maken algemene juridische en humanitaire beginselen van medemenselijkheid, rechtvaardigheid, evenredigheid niet ook deel uit van onze rechtsstatelijke orde? Die rechtsstaat verdraagt diversiteit, sterker: waardeert en omarmt diversiteit. De algemene rechtsbeginselen die aan het rechtsstatelijk functioneren inhoud geven zijn immers gericht op het overbruggen van verschillen. Of het nu gaat om verschillen in (particuliere) belangen, om verschillende in culturele en religieuze identiteiten of om de politieke ideologieën en opvattingen met betrekking tot wat de overheid te doen staat op diverse terreinen.
Dat klinkt zo zwaar als het is, het stelt hoge eisen aan zowel het burgerschap als aan het bestuur. In de VS werkt dat bijna niet meer en worden de politieke verschillen als onoverbrugbare identiteiten beleefd door de burgers en vaak ook zo gepresenteerd in de campagnes. Dat maakt goed en rechtsstatelijk bestuur haast onmogelijk, wie er ook straks als president gekozen wordt.

Echter, met ideologieën die verborgen of openlijk uit zijn op het versterken van de zuiverheid in de ‘eigen’ raciale of culturele identiteit en die een begrip van het ‘eigen volk’ hanteren dat uitsluiting van andere identiteiten vooronderstelt, is binnen de kaders van de rechtsstaat geen compromis denkbaar. Daarin te lang meegaan kan uiteindelijk leiden tot een moedwillig onbehoorlijk bestuur waarbij de toeslagenaffaire en het drama rond de gaswinning slechts kleine ongelukkige ontsporingen lijken.

Deze blog is deel 11 in de serie over een rechtsstatelijk onderwerp.

Voorbij boos en achteloos. Rechtsstatelijk besef
als kompas voor overheid en burger, door Hans Wilmink: https://beroepseer.nl

Is de rechtsstaat gered?

Geef een reactie Reactie annuleren