Ondernemers en bestuurders klagen over passieve en krampachtige houding van accountants

BNR Nieuwsradio had in de ochtend van 26 augustus 2016 een gesprek met ondernemer Bert Jonker van ingenieursbureau Clafis. Aanleiding is het krantenartikel van Jeroen Piersma Heimwee naar de accountant als sparringpartner in het Financieele Dagblad. Daarin staat dat een van de uitgangspunten van het hervormingsplan dat de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) twee jaar geleden heeft opgesteld, luidt dat de accountant niet op aarde is om zijn klant blij te maken. Het rapport dat in september 2014 is gepubliceerd droeg niet voor niets de titel: ‘In het publiek belang’. De accountant is er in de eerste plaats om zekerheid te verschaffen aan de gebruikers van de jaarrekening. Of zoals accountants dat noemen, hij is de vertrouwenspersoon van het maatschappelijk verkeer.

Daar zijn de (financieel) directeuren van Nederlandse ondernemingen het niet helemaal mee eens, zo blijkt uit gesprekken met een aantal van hen. “De accountant heeft een maatschappelijke functie, zeker”, zegt Ton Van Veen, financieel directeur van supermarktconcern Jumbo. “Maar ik geloof ook dat de accountant een toegevoegde waarde heeft voor het bedrijf zelf. Door een kritisch gesprek te voeren met het bestuur. Als de accountant alleen voor de maatschappij werkt, dan moet de maatschappij hem ook gaan betalen. Maak er dan maar ambtenaren van, al wordt niemand daar beter van”.
Van Veen vindt dat de accountant ook niet een keer per jaar een controle moet doen, maar door het jaar heen in gesprek moet zijn met het bestuur van de onderneming over de risico’s die de onderneming loopt en hoe die gemitigeerd kunnen worden.

Jos Nijhuis, president-directeur van Schiphol wil van zijn accountant horen wat hij er echt van vindt, wat zijn gevoel hem zegt. “Neem afstand en deel je mening”, is zijn boodschap richting accountants. Nijhuis vindt daarom ook dat de accountant er niet alleen is voor de maatschappij. “Het is èn èn. Een accountant moet kritisch zijn en uiteindelijk rapporteren aan de raad van commissarissen, maar het is voor mij net zo belangrijk om te weten of mijn organisatie ‘in control’ is”.

Radiogesprek met Bert Jonker

In het BNR radiogesprek vertelt Bert Jonker tegen welke problemen hij regelmatig aanloopt: “Elf jaar geleden ben ik mijn bedrijf gestart en in het begin kon ik nog zakendoen met een soort van administratiekantoor. Maar als je een bepaalde omvang van je bedrijf hebt, dan moet je naar een controlerende accountant toe. Dan krijg je allereerst te maken met hele hoge tarieven en dan vraag je je af, oké wat krijgen we daarvoor? Daar is bijgekomen een bepaalde soort van economische crisis en toestanden in de financiële sector. Dan zie je in een keer dat ze zichzelf eigenlijk compleet hebben lopen verlammen”.

Interviewer: Verlammen, u noemt het zelf bijna apathisch hé?

“Ja kijk, wat ik verwacht van externen, en daar hoort een accountant ook toe, is dat je ongevraagd advies krijgt. Door de situatie die er ontstaan is, kijken zij op het moment van als je een vraag stelt, zo van: kunnen wij hier wel op antwoorden? Ze komen dan in een soort van apathische toestand terecht ja”.

En wat is de oorzaak van die apathie van de accountants denkt u?

“Ik denk dat het nogal eens te maken heeft met het strengere toezicht en de verscherpte regels. Ik moet toch helaas wel bekennen dat zij gewoon niet meer hun taak die zij eigenlijk zouden moeten hebben, op de juiste manier uitoefenen. Als ik bijvoorbeeld een jaarrekening heb, en natuurlijk, het is mijn eigen bedrijf, al die cijfertjes, en het enige dat ze doen is een handtekening zetten… Maar als je daar enige tienduizenden euro’s voor neer moet leggen, dan vraag ik, wat hebben jullie nu gedaan?”

U had liever advies gehad. Wat voor advies had u bijvoorbeeld graag gehad? U houdt zich o.m. bezig met het renoveren van vastgoed.

Jonkger renoveert oude panden. Bijvoorbeeld de voormalige Technische school in Heerenveen. Het bleek dat hij subsidie had kunnen krijgen voor o.m. aardwarmteboringen. Maar “achteraf kun je geen subsidie aanvragen, mijn accountant had mij dus vantevoren erop moet wijzen dat die mogelijkheid op subsidie bestond. Dan hadden ze nog geen enkel risico genomen”.

U wilt dat uw accountant goed in gesprek met u gaat en u wijst op zaken, met iemand met wie u kunt sparren?

“Ja precies, en het is ook nog een keer zo dat ik aan hun gevraagd heb: oké dit is jullie prijs. Ja Bert, eigenlijk moet er nog wat geld bij, want eigenlijk is dit een soort van bodemprijs. Ja maar, waar ligt dan jullie toegevoegde waarde? Kijk, op het moment dat jullie toegevoegde waarde leveren, kunnen we ook over de prijs praten. Dat was eigenlijk een beetje raar. Ze hebben geen enkele toegevoegde waarde. Sterker nog, ze hebben juist geld gekost”.

Heimwee naar de accountant als sparringpartner, door Jeroen Piersma, Het Financieele Dagblad, 26 augustus 2016: http://fd.nl

Accountants verkeren in angstpsychose, Gesprek met ondernemer Bert Jonkger, BNR, 26 augustus 2016: www.bnr.nl