Drie reportages over gezag in de praktijk

Daan Musters, adviseur van de Raad van het Openbaar Bestuur (ROB), onderzocht het gezag van de overheid door in reportagevorm drie casestudies uit te voeren. Resultaat is de bundel Gezicht geven aan gezag.
Wat zijn de lessen?

Uit het Voorwoord:

Besturen draait – zie bijvoorbeeld beleidsdossiers als stikstof, corona, de opvang van vluchtelingen of de gaswinning in Groningen – steeds vaker op een conflict uit. Hoe komt dat? Waarom treden mensen hun overheid steeds vaker met wantrouwen
tegemoet? Wat is nodig om de relatie tussen overheid en burger te herstellen?
Het waren deze vragen die de ROB hebben aangezet om in de zomer van 2021 een verkenning naar het gezag van de overheid op te starten. Die heeft geleid tot de publicatie Gezag herwinnen. Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur in november 2022. Hierin komen drie onderzoekslijnen samen die de ROB tijdens haar verkenning heeft uitgezet.

Allereerst is er een een brede filosofisch-historische literatuurstudie uitgevoerd. Ten tweede is op basis van sociaal-psychologisch onderzoek nagegaan wat de staat is van het huidige overheidsgezag in meer kwantitatieve zin. En als derde zijn drie praktijkgevallen bestudeerd.

Schetsen van de verschillende belevingswereld van burger en overheid

Gezicht geven aan gezag bevat drie reportages over gezag in de praktijk, alle met een ander soort casuïstiek. De eerste reportage Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald? De Emmalaan op Texel, betreft een casus in de ruimtelijke ordening en laat zien hoe de versterkte kennispositie van burgers besturen complexer heeft gemaakt.

De tweede reportage De wet of de moraal? Een casus in het sociaal domein, betreft een casus in het sociaal domein waarin de spanning tussen de publieke moraal en de moraal van wet- en regelgeving centraal staat.

De derde reportage Gemiste kans of te grote verwachtingen? De Dialoogtafel Groningen, gaat over het Groningse aardgasdossier en geeft inzicht in de spanning tussen de parlementaire democratie en democratiseringsinitiatieven van onderop.

De reportages zijn gebaseerd op gesprekken met betrokkenen en relevant archiefmateriaal. Het is nadrukkelijk niet de bedoeling van de Raad voor het Openbaar Bestuur om een oordeel te vellen over de individuele casussen en het handelen van overheidsfunctionarissen of burgers; zo zijn de reportages ook niet opgebouwd. Het doel van de reportages is het schetsen van de verschillende belevingswerelden van burgers en overheden en de complexe dilemma’s waar burgers en overheden bij de ontwikkeling en uitvoering van beleid mee te maken krijgen.

Downloaden Gezicht geven aan gezag – Drie reportages uit de praktijk door Daan Musters, ROB, 82 p., november 2022: www.raadopenbaarbestuur.nl/documenten/publicaties/2022/11/28/gezicht-geven-aan-gezag

Tekorten hebben ervoor gezorgd dat overheid aan gezag heeft ingeboet. Hoe gezag te herwinnen? Blogs Beroepseer, 16 november 2022: https://beroepseer.nl/blogs/tekorten-hebben-ervoor-gezorgd-dat-overheid-aan-gezag-heeft-ingeboet-hoe-gezag-te-herwinnen

De Raad voor het openbaar bestuur (ROB) is een onafhankelijk adviesorgaan van de regering en het parlement