Boerenverstand^*) ging vrijdag 7 oktober 2022 in gesprek met minister Wiersma van Onderwijs in Debatcentrum De Balie^**) in Amsterdam. Het was een goed gesprek in een fijn klimaat, en oké ik ben bevooroordeeld maar dit klopt.

De minister kreeg in willekeurige volgorde vragen voorgeschoteld. Hij ging er open en eerlijk in en gaandeweg bekroop mij de indruk dat hij een makkelijker leven zou hebben als hij de problemen in het Onderwijs niet zo graag zou willen repareren. Het is een beetje de Titanic voorkomen met een theelepeltje, hij wil wel maar kan hij? Het is erg veel, erg belangrijk, iedereen heeft extreem hoge verwachtingen en het gaat om kinderen. Het is dus sjefsache en de sjef heeft waarschijnlijk wel een paar theelepeltjes maar of hij er genoeg heeft is niet waarschijnlijk.

West Wing

De hele avond deed mij denken aan een scène in de voortreffelijke serie West Wing, Leo komt de president een dosis peper in zijn derrière schuiven. Hij heeft in het begin van de aflevering nog 365 dagen en vergelijkt wat de plannen waren aan het begin van het mandaat met wat er van terecht is gekomen en dat valt bar tegen. Om 10 uur ’s avonds resteren er nog maar 364 dagen. De president gaat met zijn hele staf naar Leo en dan gebeurt het. Leo vraagt wat ze vandaag gedaan hebben en daarna vraagt hij wat ze eigenlijk nog willen doen met de resterende 364 dagen. Ze beginnen te glunderen en komen met louter essentiële dingen. Ineens is duidelijk waar ze mee bezig zouden moeten zijn.  https://www.youtube.com/watch?v=Di7Izwv0q-I Kijk dit. Leo zegt: “Wij kunnen in 1 dag meer dingen veranderen nu we in het Witte Huis zitten dan in de rest van ons leven zodra we weer buiten staan. Wat wil je met de rest van de dagen doen?”

Als ik terugdenk aan afgelopen vrijdag dan is Wiersma president, Leo de commissie Boerenverstand en bestaat de staf uit alle docenten en ouders van Nederland die Onderwijs willen verbeteren. Het is een ENORME klus maar waar begin je? Wat moet gebeuren op de korte termijn om de lange termijn mogelijk te maken en hoe hak je de mosselen van de boeg die geld kosten en zichzelf onterecht essentieel achten?

Tien stappen

Het kan niet goed komen zonder vijanden te maken. Een extreem groot deel van het Onderwijsbudget gaat niet naar essentiële zaken maar naar prietpraat die essentieel wordt geacht door lobbyisten. Die groep verwijderen is stap 1. Een groot deel van deze mensen had ooit hart voor Onderwijs en heeft carrière gemaakt door uit de klas te gaan. Zij mogen met behoud van salaris terug de klas in. Dit lost het lerarentekort op en trekt de loonschalen weer de goede kant op.

Stap 2 is de besturen van alles rond het Onderwijs uitleggen dat zij nog even goed naar het geld op de plank mogen kijken want alles wat overmatig is moeten ze terugstorten in de schatkist. Een normale reserve is prima, de rest gaat terug. Voor 1 juli 2023.

Stap 3 is het verwijderen van de salarissen uit de Lumpsum. Ieder die werkt voor of aan het primaire proces staat op de loonlijst van OCW. We gebruiken de software van de huursubsidie. Zo heeft OCW de mogelijkheid om voor een gemiddelde school 2 conciërges, 2 secretaresses, 1 roostermaker, 20 docenten en 1 directeur te budgetteren. Ideaal. Nu heeft OCW een magistraal compleet register (haha) waar iedere docent vrijwillig in wil staan, want anders krijgt hij geen salaris. OCW weet voortaan welke de tekortvakken zijn, kan heel precies zien waar de pensioenpieken zitten, welke scholen sjoemelen met tijdelijk contracten etc. OCW kan met een druk op de knop schakelen met het functiebouwwerk, de indexatie met alles eigenlijk, Mooier overzicht is niet denkbaar.

Stap 4 is het benoemen van een staatssecretaris Speciaal Onderwijs die ook leerlingenvervoer moet oplossen. Ik denk aan Johan Remkes.

Stap 5 is het bij wet verbieden van #Girfec, iedere overtreding van de privacy kost de overtreder 30.000 per incident en het verlies van de bevoegdheid van wat ze dan ook aan het doen waren.

Stap 6 is het omdopen van Veilig Thuis naar Kinderbescherming en ervoor zorgen dat het systeem weer zo wordt dat docenten het weer durven te gebruiken. Meldingen gebeuren in een veilige omgeving zonder registratie in online-structuren. Iedere overtreding van de privacy kost de overtreder 30.000 per incident en het verlies van de bevoegdheid van wat ze dan ook aan het doen waren (dit herhaal ik niet per ongeluk)

Stap 7 is de focus terugleggen op de basisvaardigheden, de discussie niet vervuilen met andere belangrijke dingen, die zijn pas belangrijk als we weer geletterd zijn, tot die tijd moet het zwaartepunt van het curriculum liggen bij lezen, schrijven en rekenen.

Stap 8 We streven weer naar kleine scholen waar iedereen gezien kan worden, waar het niet nodig is om de helft van de klas dyslectisch of dyscalculisch te verklaren, klassen met 20 leerlingen en docenten die 20 uur werken en de rest van de tijd kunnen besteden aan het voorbereiden van de lessen en scholing. Ook voor leraren geldt een Leven Lang Leren en omdat zij kennis moeten overdragen mogen zijn gratis studeren aan alle erkende opleidingen.

Stap 9 Maak van de lerarenopleidingen traineeships, je bent in dienst van een school waar je vanaf het begin meedraait. Je krijgt salaris en je kunt in alle rust je ervaring opbouwen terwijl je studeert. Je mag natuurlijk pas zelfstandig voor de klas als je bevoegd bent!

Stap 10 is een stapje terug doen en kijken naar de rust in het veld. Als alle stof is gaan liggen en de 2e termijn begint dan gaan we in 10 stappen eens rustig kijken naar het curriculum. Dat er iets moet gebeuren is duidelijk maar hoe en wat kunnen we pas overzien als het veld uit gedenderd is.

Met dit kleine lijstje adresseren we de grootste problemen en komt er ruimte voor de rest van de issues die nu ondergesneeuwd zijn en die ook aandacht verdienen. Het zou mooi zijn als 1 van deze stappen zou kunnen worden gezet.  Maar ik maak me geen illusies, ik denk niet dat meer dan 1 realistisch gezien haalbaar is, maar het zou mooi zijn. Ik denk dat Dennis Wiersma wil. En dat is hoop. Wellicht ga ik heel hard op mijn neus, maar voor zolang als het duurt, kan ik uit betrouwbare bron melden dat het heel fijn is om niet cynisch over OCW te denken. Ik vind het eng maar ik geniet er ook van. Dennis Wiersma heeft mogelijk nog 3 of zelfs 7 jaar te gaan. 7 x 365 dagen…. Wie weet!

Charlotte Goulmy is lerares Frans en voortrekker van Stichting Beroepseer

Noten
*) Burgerinitiatief #Boerenverstand is ontstaan uit een groep docenten en bezorgde ouders, om een halt toe te roepen op de oeverloze stroom vernieuwingen in het onderwijs. De commissie onderzoekt en zet aan tot meer praktische oplossingen ter verbetering van het onderwijs.
In mei 2021 lanceerde #Boerenverstand de 95 stellingen voor beter Funderend Onderwijs,  een platform waar docenten problemen in het onderwijs konden agenderen en mogelijke oplossingen aandragen. Moties als ‘kansengelijkheid zou vanzelfsprekend moeten zijn’, ‘leerrecht moet voor iedereen gelden’ en ‘de werkomstandigheden voor leraren moet goed zijn’ werden geïnitieerd.

**) Zie: De Balie Leert: Dennis Wiersma in gesprek met #Boerenverstand: https://beroepseer.nl/event/de

Hieronder video Onderwijscommissie Boerenverstand in gesprek met Dennis Wiersma