Jongeren maken zich zorgen over hun toekomst. Goed onderwijs, werk, een betaalbaar huis, kinderen krijgen en een leefbare planeet, maar ook hun gezondheid en gelijke kansen: allemaal dingen waarover jongeren nu en in de toekomst onzeker over zijn.
Veertien adviesraden van de regering en het parlement werkten samen aan een inspiratiebundel van artikelen, waarin zij de samenleving en politiek oproepen om te zorgen dat de huidige én toekomstige jonge generaties een hoopvolle toekomst tegemoet kunnen gaan. Titel: Jongeren en het zorgen voor hun morgen.

Aan de bundel is meegewerkt door: Raad voor Volksgezondheid & Samenleving; Nederlandse Sportraad; Sociaal-Economische Raad; Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, Adviescollege ICT-toetsing, Adviesraad Migratie; Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie; Gezondheidsraad; Raad voor Cultuur; Raad voor de leefomgeving en infrastructuur; Raad voor Dierenaangelegenheden; Raad voor het Openbaar Bestuur en Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Daarnaast is er op verzoek van de Onderwijsraad ook een bijdrage van vier jongerenonderwijsorganisaties, namelijk: het Landelijk Aktie Komitee Scholieren, Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs, Landelijke studentenvakbond en Interstedelijk Studenten Overleg.

Politieke betrokkenheid van jongeren vergroten

Als we kijken naar de politieke betrokkenheid van jongeren, lijkt er sprake van een tegenstelling. Enerzijds hebben veel jongeren de afgelopen tijd hun betrokkenheid laten zien, bijvoorbeeld door de straat op te gaan voor het klimaat. Anderzijds zijn er over hun betrokkenheid ook zorgen, zoals over hun opkomst bij verkiezingen. Hoe deze tegenstelling te verklaren?

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) leverde met het essay De jeugd van tegenwoordig vertegenwoordigt de toekomst een essentiële bijdrage aan de bundel. Hierin beargumenteert de ROB het belang om de politieke betrokkenheid van jongeren te vergroten. Dat is van grote maatschappelijke waarde, want de jongeren van vandaag zijn de dragers van de democratie van morgen.

De conclusie van ROB

“Het is hoopvol dat er allerlei voorstellen zijn om de politieke betrokkenheid van jongeren te vergroten en uit te breiden, zoals het invoeren van een jongerenparlement en generatietoets. Dat er over een jongerenparlement wordt nagedacht en de generatietoets wordt genoemd in het nieuwe coalitieakkoord biedt een wenkend perspectief. Het zou mooi zijn als we deze lijn kunnen doortrekken door ook de stemleeftijd te deconstitutionaliseren, zodat hier op provinciaal of lokaal niveau experimenten mee mogelijk zijn. Deze maatregel heeft ten opzichte van de andere twee voorstellen ten minste twee voordelen. Ten eerste leren jongeren door op jongere leeftijd te mogen stemmen niet alleen beter wat een democratie is, maar ook wat het betekent om aan een democratie deel te nemen. De beste kweekschool voor de democratie, is de democratie zelf. Daarbij kan deelname aan verkiezingen voor lagere overheden jongeren klaarstomen voor die van hogere overheden en hun levenslange politieke participatie bevorderen. Het voorstel van de ROB maakt het mogelijk hiermee te experimenteren en stelt veel meer jongeren in de gelegenheid om dit te doen dan een jongerenparlement.

Ten tweede zou in lijn met het onderzoek naar de psychologie van rechtvaardigheidspercepties de daadwerkelijke deelname van jongeren aan de democratie de kans kunnen vergroten dat zij bereid zijn om solidair te zijn en blijven met andere generaties. Het laat hen, meer dan een generatietoets die kijkt naar de gevolgen van beleid voor verschillende generaties, daadwerkelijk participeren.
Daarnaast biedt deelname aan verkiezingen jongeren ook de gelegenheid zich te verzetten tegen distributieve of procedurele onrechtvaardigheid.
Wij denken daarom dat een eerdere deelname van jongeren over de volle breedte van de samenleving de beste manier is om jongeren te vormen tot democratische burgers. En dat is uitermate belangrijk, want de jongeren van vandaag zijn de dragers van de democratie van morgen”.

Downloaden hele essay De jeugd van tegenwoordig vertegenwoordigt de toekomst, door Sarah de Lange en Jasper Zuure, Raad voor het Openbaar Bestuur, 23 mei 2022: https://www.raadopenbaarbestuur.nl

Bundel: Jongeren en het zorgen voor hun morgen, 23 mei 2022: www.raadopenbaarbestuur.nl/

Adviesraden hebben zorgen over de morgen van jongeren, Raad voor het Openbaar Bestuur, 23 mei 2022: www.raadopenbaarbestuur.nl/