Dagelijkse ervaringen van zorgverleners en zorgvragers waardevolle kennisbron voor nieuw beleid gezondheidszorg

In april 2017 publiceerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) De Zorgagenda voor een gezonde samenleving. Die publicatie was tevens het startsein voor een grootschalig gesprek over de uitwerking van zes in De Zorgagenda opgenomen kernopgaven. In de zomer van 2017 volgde een raadpleging. Een groot aantal mensen werd gevraagd naar hun ervaringen en ideeën over zorg en hulp, over wat er goed gaat en wat er nog beter kan. Dankzij de samenwerking met ruim veertig ledenorganisaties in de zorg en het sociaal domein heeft RVS veel mensen kunnen benaderen. Het resultaat van deze raadpleging is gepubliceerd in de achtergrondstudie Talrijke ideeën over een gezonde samenleving, die hoort bij het essay Gezien en gehoord.
De achtergrondstudie bevat een analyse van de unieke ervaringen en ideeën van ruim 17.000 cliënten, patiënten, mantelzorgers, vrijwilligers, zorg- en hulpverleners, bestuurders en gemeenten. Al die verschillende ervaringen en ideeën vormen een waardevolle kennisbron.

De publicatie bevat tevens een uitwerking van de zes kernopgaven uit De Zorgagenda. Die uitwerking bestaat uit een schets van de ideeën en ervaringen van de geraadpleegde deelnemers..Het betreft dus een beschrijvende studie, waarin verschillende perspectieven op een zelfde vraagstuk de revue passeren. De studie is daarmee een weergave van de meningen van de deelnemers en als zodanig niet de visie van de RVS.
RVS vroeg de deelnemers een onderwerp te kiezen dat zij het belangrijkst vonden, waarna een aantal vragen volgden.
1. Wat (is de grootste belemmering of het grootste knelpunt)?
2. Wie (is als eerste aan zet om daar iets aan te veranderen)?
3. Hoe (kan diegene of die organisatie dat doen)?

De drie principes

In het essay Gezien en gehoord presenteert de RVS drie principes voor toetsing van nieuwe beleidsplannen, maatregelen en initiatieven in de komende jaren. De drie principes zijn eenvoud, grenzenwerk en leren. Deze principes zijn gebaseerd op de dagelijkse ervaringen van de 17.000 deelnemers aan de raadpleging.

Neem het principe eenvoud. Deelnemers geven aan dat ze vaak verdwalen in de complexiteit van zorg en hulp. Cliënten en patiënten hebben nog te vaak moeite om de zorg te vinden die ze nodig hebben. Zorg- en hulpverleners, mantelzorgers en vrijwilligers verdwalen in de overdaad aan regels en formulieren. De RVS vindt daarom dat de betrokkenen bij een nieuw plan of een nieuwe maatregel zich moeten afvragen: voor wie maak ik het nu eenvoudig? En begrijpen burgers het?

Het werken met de drie principes maakt het mogelijk dat politici, beleidsmakers, bestuurders en professionals elkaar kunnen aanspreken op hun afwegingen. Ze bieden een toets: zijn we met de goede dingen bezig? Is er draagvlak te verwachten voor dit plan of deze aanpak? Gezien en gehoord is dan niet langer alleen de titel van het essay, maar een manier van werken die zorgt voor een actieve verbinding tussen de ‘tekentafel’ en de ervaringen van mensen.

Pauline Meurs, voorzitter van de RVS over De Zorgagenda: “De overheid staat voor grote puzzels in zorg en hulp waar geen eenvoudige oplossingen voor zijn. Wij hebben die vraagstukken verbonden met de taal en belevingswereld van burgers. Het was indrukwekkend om te zien hoeveel mensen met ons meedachten. Er zijn zoveel mensen die mee willen werken aan een gezonde samenleving. Daar kunnen politici, beleidsmakers en bestuurders de komende jaren echt op bouwen”.

De dagelijkse ervaringen van burgers blijken een waardevolle en onmisbare kennisbron voor het maken van beleid op alle niveaus. Ook toekomstige adviezen komen in samenspraak tot stand. De RVS zet de dialoog met de samenleving de komende jaren voort.

Download hier de uitgebreide editie van De Zorgagenda voor een gezonde samenleving, met het essay Gezien en gehoord, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, februari 2018: www.raadrvs.nl

Download hier de Achtergrondstudie Talrijke ideeën over een gezonde samenleving .17.000 ervaringen met zorg en hulp, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, februari 2018: www.raadrvs.nl