Er is een lange brief gestuurd naar de vaste Tweede Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) door Maaike van der Aar, bestuurder FNV Jeugdzorg. De kern van de brief van 22 november 2021 is het weren van FNV Jeugdzorg van de Hervormingstafel die aan het eind van 2021 met een hervormingsagenda voor de jeugdzorg komt. Aan de Hervormingstafel zitten het ministerie van VWS, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd, cliëntenorganisaties en beroepsverenigingen. De expertise en de achterban van FNV – de medewerkers in de jeugdzorg – ontbreken dus, en dat is onbegrijpelijk.

Passages uit de brief

Hervormingstafel – werk aan systemische oplossingen

FNV is voorstander de jeugdzorg in systemische samenhang aan te sturen en uit te voeren. De jeugdzorg lijdt echter al een te lange tijd onder gefragmenteerde oplossingen, te vaak afhankelijk van geld en politieke zittingstermijn en bovendien regelmatig ad hoc vanwege de gevoelde noodzaak een politiek antwoord te formuleren op schrijnende actualiteiten. Deze aanpak heeft bewezen niet geleid
tot de wezenlijke wijzigingen, noch langetermijnbeleid, perspectief en rust waar de sector dringend aan toe is. Sterker, het leidt tot veel schade als er te ondoordacht en te weinig systemisch wordt nagedacht en gehandeld over en in de jeugdzorg.

Dit is geen nieuwe stellingname van FNV. Maar met het uitblijven van werkende en werkbare systemische oplossingen heeft FNV gemeend zich te moeten mengen in het helpen bij oplossingen en daar haar brede netwerk en samenwerkingspartners bij in te zetten.

• Zo schreven wij met werkgevers het advies van de SER; adviezen die binnen de huidige kaders vandaag gerealiseerd kunnen worden.
• We schreven met vele mensen en partijen samen met Stichting Beroepseer ‘De Jeugdsprong’; een lange termijn advies vanuit breed perspectief. Deze is via een petitie nota bene gedragen door velen.
• En omdat andere partijen uit het veld inmiddels ook rapporten en adviezen schreven over de jeugdzorg, hebben we deze met deze partijen gebundeld tot een gezamenlijk advies: Toekomst Jeugd- De Samenvatting’.

De nota “Toekomst Jeugd – De Samenvatting” is als laatste nota in oktober breed verspreid onder alle belanghebbenden, waaronder u. Omdat deze nota voortkomt uit nota’s die allen voortkomen uit partijen met achterban en draagvlak, blijkt hiermee dat partijen uit de gehele jeugdzorgketen met elkaar al tot systemische oplossingsrichtingen zijn gekomen. Om tot deze gezamenlijke lijn te komen hebben wij als opstellers van dit document allemaal al ingeleverd op onze eigen wensenlijstjes. Dit gezamenlijke kerndocument is zo bezien een pakket met minimale eisen waaraan de hulp voor de jeugd zal moeten voldoen. Meer mag, minder niet. Wij willen ‘Toekomst Jeugd – De Samenvatting’ dan ook gerealiseerd zien in de hervormingsagenda en het coalitieakkoord.

Belangenbehartiging medewerkers

Hervormingen suggereren (vergaande) veranderingen. Wij zijn van mening dat de expertise en achterban van FNV niet kan ontbreken bij de inhoud, noch bij de besluitvorming over hervormingen. Daarbij achten wij het zeer onverstandig (vergaande) veranderingen in te zetten, of zelfs slechts te communiceren, zonder de ‘hoe’ en de ‘wat betekent dat voor mij’ Medewerkers zijn niet rechteloos. En ze willen terecht weten wat dit alles betekent voor hun
(rechts)positie en de inzet van hun vakmanschap. Vakbonden zijn de enige en unieke partij met de expertise en formele positie voor het formuleren van een degelijk antwoord op die vraag. Deze vragen onbeantwoord laten zorgt in alle voorgaande voorbeelden voor veel onrust en veel verloop. Men wacht het niet af, en vertrekt. En altijd met meer tegelijk dan we willen. De ‘wat’ moet daarom vergezeld zijn met de ‘hoe’ als de arbeidsmarkt in de sector Jeugd ons lief is. En dat kan niet zonder FNV.

VWS weigert belangenbehartiging voor medewerkers aan tafel. Zij zegt met de beroepsverenigingen de professionals aan tafel te hebben. Maar dit is rol en taakverwarring van VWS. Beroepsverenigingen gaan over (beroeps)inhoud en kwaliteit. Vakbonden over de (rechts)positie van medewerkers. Beiden zijn noodzakelijk en kunnen elkaar niet vervangen.

Niet wachten

We zien en ervaren dat sinds de start van de hervormingstafel en de cao-onderhandelingen alle oplossingen die gerealiseerd moeten worden naar die tafel worden verschoven. Dit creëert een schijn dat er dan nu ook gewerkt wordt aan verbeteringen in de jeugdzorg. Dit is niet het geval; alle ontwikkelingen en veranderingen in de jeugdzorg liggen stil in afwachting op de cao en de hervormingstafel. Ondertussen zinkt het schip en is er een totale impasse.

De cijfers liegen niet, de problemen in de jeugdzorg nemen per dag toe. Er is op steeds meer plekken sprake van code zwart en relaties tussen partijen en ingezette oplossingen en trajecten imploderen. We willen benadrukken dat de problemen in de jeugdzorg geen dag langer kunnen wachten op verlichting.

Administratie

In 2018 heeft FNV haar acties opgeschort onder de belofte van Hugo de Jonge de administratieve lasten fors te verminderen. Sindsdien heeft FNV 500 van haar leden (onbezoldigd) aan het werk gezet in het programma Ontregel de Zorg en zijn er talloze gesprekken en onderhandelingen gevoerd. Nu, 3 werkjaren later, blijkt uit onderzoek van FNV en Pointer dat 94% van de medewerkers aangeeft dat de administratie is toegenomen en professionals ruim 60% van hun tijd bezig zijn met administratie in plaats van met de zorg aan kinderen. De cijfers van dit onderzoek zijn schokkende uitkomsten na een tijd, -en geldverslindend programma als Ontregel de Zorg.

Als laatste wapenfeit in het programma Ontregel de Zorg, Rita Verdonk zal stoppen einde dit jaar, werken professionals nu samen aan het verminderen van productcodes (nu ‘prestatiecodes’). Voor het einde van dit jaar levert de groep de inhoud voor een Ministeriële Regeling, waarmee het aantal prestatiecodes drastisch vermindert en gemeenten en aanbieders verplicht worden om deze codes te gebruiken. Dit hebben we eerder zo afgesproken met dhr. Blokhuis, waarna alles op alles is gezet door deze professionals.

Naast het feit dat de uitkomsten enorm veel gaan schelen in de administratie, zijn we trots op de manier waarop dit model tot stand is gekomen. Professionals hebben samen dit model gemaakt en daar breed draagvlak voor gevonden. Helaas begrijpen wij ook nu weer dat er achter de schermen bestuurlijke en politieke tegenkrachten en onwil van werkgevers en gemeenten leeft om dit model dan nu ook, zoals beloofd, op te nemen in een Ministeriële Regeling. Het behoeft geen betoog dat wij na 3 jaar werken en inzet van professionals deze ene beloofde uitkomst op zijn minst gerealiseerd willen zien voor het einde van dit jaar.

Conclusie

In het licht van de huidige miljardeninvestering en de aanstaande hervormingen is er nog één kans om het goed te doen. En om het goed te doen, hebben we u nodig voor de nodige druk op bestuurlijke en politieke processen.

Hoogachtend,

Maaike van der Aar,
Bestuurder FNV Jeugdzorg

Lees de hele brief van Maaike van der Aar, bestuurder FNV Jeugdzorg, 22 november 2021: https://beroepseer.nl

Zie ook: Brief aan Vaste commissie VWS over hervormingen jeugdzorg. Maak Jeugdsprong volwaardig onderdeel van hervormingstafel, Blogs Beroepseer, 30 september 2021: https://beroepseer.nl

Samenvatting 5 rapporten: ‘Toekomst jeugd’. Gezamenlijke visie jeugdexperts op hervorming jeugdzorg, Blogs Beroepseer, 19 oktober 2021: https://beroepseer.nl