Basisvaardigheden for Dummies: LEZEN SCHRIJVEN EN REKENEN
Gabriel Attal, minister voor Onderwijs en Jeugd, gaf tijdens Sinterklaas een persconferentie over zijn aanpak voor Onderwijs. Hij was al voorbereid op de ellende die uit het PISA onderzoek zou komen. Nederland en Frankrijk staan precies op hetzelfde sneue niveau: https://www.sudouest.fr/politique/education/classement-pisa-2023-la-france-23e-enregistre-une-baisse-historique-en-mathematiques-singapour-en-tete-17709538.php
We kunnen dus profiteren van het voorwerk dat Frankrijk al gedaan heeft.
Ik vond de begeleidende brief; van de Minister aan het Onderwijsveld. Het was ellenlang en niet helemaal van toepassing op ons want het systeem is anders maar in grote lijnen zijn het wijze woorden van een piepjonge minister die er wel klaar mee is. Het moet anders en ZO gaan we het doen. Ik hoor in de echo Ton van Haperen die zegt een bom eronder en opnieuw beginnen want dat is het wel een beetje. De basisvaardigheden eerst, daarna de basisvaardigheden en als dat staat, dan de basisvaardigheden. Ik werd er een beetje moe van maar hij heeft wel gelijk. Als je niet kunt lezen en schrijven dan kun je de rest ook niet. Zijn passie voor wiskunde maakt me een beetje duizelig (lees misselijk) maar lijkt oprecht.
Ik ben het niet met alles eens maar ik bewonder het heilige vuur. En let op. Frankrijk gaat dit doen. De methodes staan in bestelling, docenten krijgen extra geld en ondersteuning, geen geintjes. In 2017 hebben ze al zo’n ingreep gedaan in groep 3 en uit alle onderzoeken blijkt dat die generatie goed op schema is. Als enige.
Er gaat in de bovenbouw van de eindexamenklassen van de Lycea gewerkt worden met een AI programma dat gratis thuis en op school mag worden gebruikt. Dat lijkt me wel een beetje ver gaan maar laat ze het maar proberen. Wij kunnen er alleen maar van leren. Ook als het een leerpleinramp blijkt. Nuttig om te weten dat je er niet aan moet beginnen. Vraag maar aan Paula van Manen
Het plan draait dus om de basisvaardigheden LEZEN SCHRIJVEN EN REKENEN, ik schrijf het maar even in hoofdletters om te voorkomen dat lobby’s daar burgerschap en digitale geletterdheid in proberen te vlassen maar dus LEZEN SCHRIJVEN EN REKENEN moeten eerst op orde en daartoe moet alles uit de kast worden gehaald.
Nederland weet dat al en ik ben dan ook Robbert Dijkgraaf zeer dankbaar dat hij de intentie heeft om bijvoorbeeld op de Mbo’s van Nederland ervoor te zorgen dat die vakken voortaan worden gegeven door hoger bevoegde docenten dan nu:
“We moeten de lijn die we in het funderend onderwijs hebben ingezet, absoluut doortrekken in het mbo. Ik ga dan ook in op de stappen die we gaan zetten om de kwaliteit van docenten te verhogen. In het mbo wordt op dit moment niet gewerkt met specifieke bevoegdheden, maar ik ga wel kijken wat passende eisen zijn voor docenten basisvaardigheden. Het plan is om in het voorjaar van 2024 een besluit te nemen over de eisen die moeten gelden voor docenten basisvaardigheden in het mbo.”[i]
Hier onder staat wat die lijn in het funderend is en die dus zal worden doorgetrokken naar MBO:
“Het uitgangspunt is en blijft natuurlijk dat we waar mogelijk bevoegde leraren voor de klas hebben. Wat betreft basisvaardigheden willen we geen water bij de wijn doen. We hebben dus in het wetsvoorstel afgesproken dat voor de basisvaardigheden, dus voor taal, rekenen en wiskunde, altijd bevoegde leraren voor de klas staan. Het sluit daarom uit dat leraren die niet bevoegd zijn die kernvakken kunnen gaan geven. In het voortgezet onderwijs heeft het schoolbestuur ruimte om een leraar zonder bevoegdheid tijdelijk te benoemen. Die ruimte is er al, bijvoorbeeld in het geval van een tijdelijke afwezigheid van een leraar of een onvervulbare vacature. Daar is in het wetsvoorstel geen verdere beperking voor opgenomen.” [ii]
We hebben dus ook een minister in Nederland die goede plannen heeft. Nu wil het toeval dat we in Nederland ook een MBO-Raad hebben die denkt dat ze de baas is dus we gaan het zien. Ik ga er eigenlijk gewoon vanuit dat als een Onderwijscommissie die bestaat uit democratisch gekozen Kamerleden gefocust op Onderwijs samen met de Minister voor Onderwijs beslist dat er bevoegde docenten komen voor de Basisvaardigheden in het Onderwijs dat er dan bevoegde docenten Basisvaardigheid komen in het Nederlandse Onderwijs maar het schijnt dat mijn naïviteit vertederend is.
Attal wil trouwens ook kijken naar schooluniformen. Ik zou het fijn vinden als de MBO-Raad daar wél voor zou willen gaan liggen…
Hieronder de brief. Ik hem het in grote lijnen vertaald. Ik heb het eerst met Translate geprobeerd maar dat werd koeterwaals. Toen heb ik het maar gewoon uit de losse pols gedaan. Er zullen wel subtiele verschilletjes in zitten maar wat er staat klopt wel zo ongeveer. Ik heb dus geen beëindigde vertaling afgeleverd en ik heb zelfs soms een zin bladvulling weggelaten. Alles wat tussen (haakjes) staat is verduidelijkend bedoeld.
We gaan het niveau van ons Onderwijs opkrikken,
Brief aan de hele onderwijsgemeenschap,
Op 5 oktober kondigde ik aan dat ik een allesomvattende actie zou lanceren om het niveau van onze leerlingen te verbeteren; als het ware een “schok van kennis”.
Gedurende twee maanden hebben deskundigen, docenten en andere actoren op het gebied van Onderwijs zich over deze cultuurschok gebogen en meer dan 230.000 docenten uit het veld hebben gereageerd op de online raadpleging. Dank u voor uw bijdragen.
Deze input heeft mij geholpen bij het nemen van een reeks beslissingen die ik rechtstreeks met het veld deel en pas in tweede instantie zal delen met de pers. Zoals altijd zal ik uiteraard vragen van journalisten beantwoorden, die zijn immers essentieel voor het debat, maar eerst deel ik dit met u. Dat is zowel een kwestie van respect als een uiting van mijn sterke overtuiging dat het alleen samen met leraren en docenten kan lukken.
Ik weet dat jullie ondersteuning nodig hebben in jullie dagelijkse werk en carrièreontwikkeling. Ik heb dat onderwerp dan ook nadrukkelijk en met prioriteit neergelegd bij de vakbonden in een soort werkgroep om het vak aantrekkelijker te maken. Ik verwacht dat zij in 2024 de randvoorwaarden een stuk aantrekkelijker hebben weten te maken. Ook gaan we binnen de kaders van de inclusieve school het onderwijs passend maken voor kinderen met een handicap. Het ministerie is het u verschuldigd om duidelijk te communiceren zodat u weet wat we van u in uw sleutelrol verwachten om het niveau van onze leerlingen te verhogen.
Met iedere onderwijshervorming werd er aan uw expertise geknaagd. Dat is onterecht want niemand weet beter waar een kind staat dan u en toch gaat u niet over bevorderen of blijven zitten. De slaag/zak regeling is zo opgesteld dat u er geen grip meer op heeft wie door kan en wie niet. Jullie moeten de pedagogische touwtjes weer in handen krijgen.
Vanaf het begin van schooljaar 2024 zal ik een decreet implementeren dat het mogelijk maakt voor het docententeam om te beslissen wie er over gaat en wie blijft zitten. Inspraak van het thuisfront is dan niet meer aan de orde. Ook haal ik de “academische correctie” uit het systeem (In Nederland zijn dat bij de eindexamens de N-termen die alles wat krom is rechtbreien, hij bedoelt hier nadrukkelijk ook de schoolexamens maar die regelen wij niet met N-termen) Van nu af aan zijn het de cijfers die de docent toekent, en alleen die, die zullen op alle scholen bepalen hoe de scores worden verdeeld. Dus geen compenserende correcties achteraf.
Ik wens het niveau op alle niveaus te verhogen met wetenschap en gezond verstand als kompas. Alles staat of valt met het Primair Onderwijs. Studies tonen aan dat de meeste kinderen die afhaken het al moeilijk hadden aan het einde van groep drie. Daarom hebben we in 2017 de keuze gemaakt om fors te investeren in ons Primair Onderwijs. We beginnen die resultaten ook terug te zien gelukkig: Afgelopen mei gaf het internationale PIRLS-onderzoek aan dat onze CM1-studenten de enigen waren die aantoonbare stappen hadden gemaakt binnen Europa op schrijfvaardigheid en uit de meest recente nationale evaluaties is gebleken dat het aandeel van de leerlingen die nog worstelen aan het begin van het 6e leerjaar is afgenomen. We moeten dus verder gaan op deze ingeslagen weg, we moeten doorpakken.
Nieuwe curricula gelden vanaf september voor de onderbouw van het Primair Onderwijs; twee duidelijke beginselen zullen als leidraad dienen voor de werkzaamheden: we gaan veel schrappen uit het verplichte programma en we gaan verhelderen door meetbare, duidelijke stappen en pedagogisch onderbouwde inzichten.
Net als in Japan en Portugal gaan we beginnen met aantoonbaar efficiënte leeslesmethodes die wij goedkeuren. Uit vele studies blijkt dat leerboeken een sleutelrol spelen. 60% van de groep drie-leerlingen werkt momenteel niet met een goedgekeurde leesmethode. Deze boeken werden tot nu toe betaald door de gemeenten, de staat neemt dat over. Voor de onderbouw van het Primaire Onderwijs betalen wij voortaan de schoolboeken voor taal en wiskunde, en ik plaats de orders nu voor schooljaar 2024-2025.
Omdat leraren voortaan beslissen over overgaan en doubleren krijgen zij eveneens de mogelijkheid om extra lessen of stages of oefeningen voor te schrijven in de zomervakantie. Zij kunnen die verplicht stellen als ze een leerling voorwaardelijk willen bevorderen. Deze zomercursussen bieden reëele kansen voor onze kinderen. Vorig jaar hebben 40.000 leraren dit willen doen en dit jaar verdubbel ik hun salaris tot €156 voor drie uur.
De organisatie van ons college (zeg maar de middenschool van vier jaar ) verzwakt nu veel van onze studenten; 80% van de respondenten gaf dat aan: een te grote heterogeniteit van het niveau belemmert voor de uitblinkers de mogelijkheid om vooruitgang te boeken. Vanaf de start van het volgende schooljaar moeten leerlingen in de ‘brede meerjarige brugklas’ worden verdeeld in drie groepen van niveaus voor hun Franse onderwijs en wiskunde. Deze groepen zullen flexibel zijn en hun grootte zal worden aangepast: we gaan hiertoe docenten werven. Zo maken we het mogelijk om de groep studenten die het meest in moeilijkheden verkeert te beperken tot ongeveer vijftien per les. Dit zal vanaf het begin van het komend schooljaar van toepassing zijn voor de eerste twee collegejaren en voor het 4e en 3e leerjaar dus vanaf september 2025. (Ingewikkeld, college gaat van 6e naar 5e, 4e en 3e)
Daarnaast kunnen middelbare scholieren die de grootste moeilijkheden hebben op het gebied van Frans en wiskunde, profiteren van een aangepaste scholing: het aantal uren basisvaardigheden kunnen aanzienlijk worden uitgebreid door een tijdelijke vermindering van het aantal lessen bij de andere vakken
Ik ga ook het nationale diploma van het Brevet zeer veeleisend willen maken. (een soort examen na de brede brugklas waarna je doorstudeert in de algemene vakken of naar een MBO gaat, dat idee) Het gecompenseer met normeringen is dus afgelopen en het volgende jaar gaan we de schoolexamens minder zwaar laten wegen, 40%. Het overgangsexamen gaat 60% wegen. Met het Brevet op zak mag je naar het Lyceum. Zonder dat brevet mag je naar een voorexamenklas om het niveau te verbeteren, de achterstand in te halen en beter uitgerust te zijn voor de toekomst.
Alle leerlingen die naar de middelbare school gaan, worden voortaan begeleid door een AI-tool voor bijles of verdieping in Frans en wiskunde. Deze software is gebouwd met onderzoekers en docenten, is eigendom van het Ministerie van Nationaal Onderwijs en Jeugd en zal de komende jaren gratis ter beschikking worden gesteld aan Lyceumkandidaten. Frankrijk zal daarmee het eerste land ter wereld zijn dat over het hele land een tool ter beschikking stelt, gebaseerd op kunstmatige intelligentie.
Tot slot, zoals u weet, de hervorming van het MBO heeft tot doel de band van onze studenten met de professionele omgeving te versterken en hun niveau te verhogen in de algemeen vormende vakken. Daarom hebben we besloten om vanaf de start van het volgende schooljaar het aantal lesuren in de algemene vakken sterk te verhogen en worden de vakken wiskunde en taal voortaan gegeven in zeer kleine klassen.
Tot slot wil ik nog een specifiek punt maken over wiskunde. Te lang betreuren we een daling van het niveau van onze studenten, een verlies van enthousiasme voor dit onderwerp. Terwijl het vak absoluut fundamenteel is voor het structureren van ieders denken en voor de technologische soevereiniteit van onze natie in de toekomst. De terugkeer van anderhalf uur verplicht Wiskunde in het kerncurriculum van alle eerstejaars studenten is dit jaar een belangrijke stap, maar we moeten beslist nog verder gaan. Ik wil u betrekken bij een grote wiskundige sprong voorwaarts voor ons Onderwijs.
Vanaf het begin van het volgende schooljaar zal de herziening van het curriculum van het PO ons in staat stellen om de Singapore-methode voor wiskunde te implementeren, hiermee vooruitlopend op bijvoorbeeld het leren van breuken en decimalen vanaf de PO. Deze methode, reeds toegepast door zeventig landen, heeft zijn waarde bewezen. Laat me u eraan herinneren dat deze methode is gebouwd op basis van internationale inspiratiebronnen, en in het bijzonder Ferdinand Buisson, die pleitte voor het concrete, het beeldende en pas dan het abstracte.
De inzet van de CNR-NEFLE heeft de financiering van meer dan 5.000 onderwijsprojecten mogelijk gemaakt waaraan is bijgedragen door docenten. Een groot deel daarvan heeft te maken met wiskunde, met bijvoorbeeld de inzet van ‘math labs’. (nee NIET meth labs!) We moeten dit voortzetten en versterken!
Ik ben ervan overtuigd dat de wiskundegroepen op de middelbare school ons zullen helpen het schip weer op koers te krijgen. Dit programma zal de meest kansarme leerlingen de mogelijkheid geven om in kleine groepjes hun lacunes weg te werken en de draad weer op te pakken. Onze hoogvliegers zullen hiermee de kans krijgen om boven het verplichte programma uit te stijgen.
Het algemene en technologische baccalaureaat omvat nu een vervroegd Frans examen omdat dit terecht wordt beschouwd als het fundament van onze cultuur. Ik heb besloten dat vanaf het schooljaar 2025-2026 een nieuw onderdeel van dat voorexamenjaar zal worden afgesloten met een examen wiskunde en wetenschap.
Geachte professoren,
Dames en heren leden van de onderwijsgemeenschap,
U volbrengt, vaak onder moeilijke omstandigheden, de nobelste missie van allemaal: die van uw kennis delen, eenieder kansen bieden en burgers op weg helpen naar de maatschappij. Uw roeping is de lijm die het land bij elkaar houdt, de levensverzekering van de Republiek.
Elke dag verricht u wonderen, verslaat u voorspellingen, laat u studenten hun leven in handen te nemen, bewijst u dat pedagogiek sociologie omver kan werpen.
Mijn wens, mijn enige wens, is dat u door deze verbeteractie de manier kunt vinden om uw lessen verder te versterken voor onze studenten.
U zult mij, net als voor al het andere, altijd aan uw zijde vinden, met volledig respect en oneindige bewondering.
Gabriël Attal
Minister van Nationaal Onderwijs en Jeugd’
https://www.pisa-nederland.nl/
https://www.youtube.com/watch?v=6fxx7m9pf5A
https://fr.wikipedia.org/wiki/Gabriel_Attal
Noten
[i] Jaarverslag en slotwet Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 2022 | Tweede Kamer der Staten-Generaal
[ii] Wijziging van de Wet op het primair onderwijs en Wet voortgezet onderwijs 2020 in verband met de inrichting van tijdelijke nieuwkomersvoorzieningen voor leerplichtige nieuwkomers en het versterken van de regierol van gemeentebesturen bij het aanbod van nieuwkomersonderwijs (Wet tijdelijke nieuwkomersvoorzieningen in het onderwijs) | Tweede Kamer der Staten-Generaal
Charlotte Goulmy is lerares Frans en voortrekker van stichting Beroepseer