Geen ranglijsten meer voor Duitse wetenschappers

Het in 1946 opgerichte belangrijkste financieel-economische dagblad van Duitsland, Handelsblatt heeft de gewoonte jaarlijks in september een ranglijst te publiceren van de beste hoogleraren in Duitsland, de zogenaamde BWL-Ranking (Betriebswirtschafslehre-Ranking).
Maar, op 29 augustus 2012 is er een aan het Handelsblatt geadresseerde Open brief gepubliceerd, ondertekend door ruim driehonderd hoogleraren in de bedrijfseconomie met de mededeling dat ze niet langer genoemd wilden worden op deze ranglijst.

Het eerste van de vijf argumenten die de hoogleraren aanvoeren om op te houden met de ranglijst is de “eendimensionaliteit van de prestatiemetingen”: Es wird nur das gemessen, was gemessen werden kann, schrijven ze: Gemeten wordt alleen wat gemeten kan worden.

Een tweede argument betreft de methodologische tekortkomingen. Ook zou er geen neutraliteit betracht worden jegens vakgebieden. Het vierde argument betreft de verkeerde werking van stimulansen voor de wetenschap. Ranglijsten beïnvloeden het gedrag van wetenschappers op dusdanige wijze dat ze de wetenschap schaden. Ze onderzoeken niet meer wat hun interesseert en wat belangrijk is voor de ontwikkeling van de wetenschap, maar kiezen onderwerpen die meer punten op de ranglijst opleveren. Een systeem waarin iedereen zich richt op dezelfde criteria, verliest zijn innoveringsvermogen. Wetenschappers beginnen niet meer aan riskante projecten maar brengen wat variaties aan in wat al bekend is.
Ook proberen zij uit hun onderzoeksprojecten zoveel mogelijk artikelen te persen en gebruiken ze bijvoorbeeld identieke of bijna identieke tekstpassages in meerdere artikelen.
Het vijfde argument betreft het schaden van de maatschappij door verkeerde stimulansen. Voor “lokale” onderwerpen is weinig belangstelling. Dat is schadelijk voor de lokale en regionale situering van universiteiten en voor de daarmee gepaard gaande positieve uitwerking op de maatschappij, zoals bijvoorbeeld de wetenschappelijke analyse van lokale problemen en het vinden van oplossingen.

Kortom, ranglijsten van namen zijn niet het geschikte instrument om de kwaliteit van wetenschappers te meten. De tijd is voorbij van dwangmatig presteren met het oog op een hoge plaats op de ranglijst.

Klik hier voor website Handelsblattranking en lees de Open brief Warum wir aus dem Handelsblatt BWL-Ranking ausgestiegen sind, alsmede de namen van de ondertekenaars en de doorwrochte commentaren en reacties van hoogleraren e.a.
Lees bijvoorbeeld de stellingname van de professoren Alfred Kieser en Margit Osterloh die de BWL-ranglijst vergelijken met het niveau van televisieprogramma’s als Duitsland zoekt zijn Superstar. Anderen daarentegen, zoals professor Udo Steffens, directeur van de Frankfurt School of Finance and Management zijn lovend over de BWL-ranglijst: https://handelsblattranking.wordpress.com

Sinds de publicatie van de Open brief is er een heftig debat losgebrand in Duitsland over de transparantie en de betekenis van wetenschappelijk onderzoek dat door de een een frisse bries en door de ander een vernietigende tyfoon wordt genoemd. De ene na de andere universiteit in Duitsland haakt af en weigert nog langer enquêtes in te vullen en gegevens te sturen naar ranglijsten samenstellende organisaties.

Er is nog een andere website van het Handelsblatt, Handelsblog, met nieuws over het ranglijstdebat van professoren: http://blog.handelsblatt.com/handelsblog/2012/09/05/so-wirkt-sich-der-boykott-aufruf-auf-das-bwl-ranking-aus/(Niet meer beschikbaar).

Lees ook de door Dieter Lenzen, rector magnificus van de Universiteit van Hamburg, gehouden voordracht op 21 september 2012: Ranking, Rating – Steuerung und Motivation. Erfahrungen und Befunde zum Forschungsrating aus Sicht einer Universitätsleitung: www.uni-hamburg.de