De Denker of de Stereotypeerder des Vaderlands?

René ten Bos, hoogleraar filosofie aan de faculteit der managementwetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen en sinds april 2017 Denker des Vaderlands, schreef in het Financieele Dagblad (FD) van 15 oktober 2017 in zijn artikel Hoe nauwer het contact, des te groter het vertrouwen een commentaar op de Veracity Index 2016 van het Britse onderzoeksbureau van de publieke sector, het Ipsos Mori’s Social Research Institute.
Uit dat onderzoek bleek dat slechts 15% van de ondervraagden vertrouwen heeft in politici. Zij vinden dat deze beroepsgroep niet erg geloofwaardig is. Wel geloofwaardig zijn de verpleegkundigen: 93% van de ondervraagden sprak zijn vertrouwen uit in hen; op plaats twee staan dokters met 91% en de leraren met 91%. Wetenschappers en rechters scoren eveneens relatief goed.

Ten Bos gebruikt deze enquête om de Stichting Beroepseer nog eens even lekker stereotiep neer te zetten. Als aanloopje neemt hij het gegeven dat de beroepsgroepen die de goed scorende professionals moeten controleren in de genoemde enquête slecht scoren: “Die controles worden meestal gedaan door managers of economen en die scoren, u raadt het al, een stuk lager. Beide groepen halen een magere 48%. Dat betekent dus dat de Britten minder vertrouwen hebben in mensen wier professionele taak het is wel betrouwbare mensen te wantrouwen”. En vervolgens loopt ten Bos de laagste rangen na: “Voor de lezers van deze krant mag niet onvermeld blijven dat bankiers nog lager scoren (37%). In politici en ministers hebben de Britten het minste vertrouwen en een beroepsgroep, die het ook vaak van het schrijven moet hebben, namelijk journalisten, scoort ook heel slecht: 24%. Er is in de samenleving dus een soort platonisch wantrouwen tegen de journalistiek”.

Ten Bos noemt het ‘verbazingwekkend’ dat de journalist zo laag scoort, “want de journalist geldt veel meer dan de manager of een politicus toch als een professional en die Britten geven juist blijk van een groot vertrouwen in andere professionals”. En daar komt de sneer naar onze Stichting dan… refererende aan een blog van december 2016 waarin we rapporteerden over dit Veracity-onderzoek. Ten Bos schrijft dan: “De Stichting Beroepseer was niet voor niets laaiend enthousiast over de uitkomsten van het onderzoek en zag er meteen een goede mogelijkheid in om managers weer eens flink te bashen. Maar zouden ze ook journalisten willen bashen?”

Pardon!? In twee zinnen drie onjuistheden. Ten eerste viel in onze blog niet te lezen dat Beroepseer ‘laaiend enthousiast was’ over de uitkomst. Ten tweede stond er geen enkel woord in dat wees naar een ʻgoede mogelijkheid om managers weer eens flink te bashen’. Blijkbaar associeert de Denker des Vaderlands onze Stichting nog steeds uitsluitend met het boek Beroepszeer uit 2005 waardoor managementkringen zich nu al meer dan een decennium gekwetst zeggen te voelen door het succes van de uitspraak van filosoof Ad Verbrugge uit dat boek dat “het procesdenken van de managers de wereld van zijn bezieling berooft”. Daarna zijn sommige managers, maar vooral hun zelfverklaarde academische zaakwaarnemers blijven mokken en gemakzuchtig terug gaan bashen. Het is hen gedurende al die jaren niet opgevallen dat de Stichting sinds 2006 het gedachtegoed sterk verder ontwikkeld heeft met boeken als Beroepstrots. Een ongekende kracht (2009), Sturen op vertrouwen. Goed leidinggeven aan goed politiewerk (2010), Het alternatief. Weg met de afrekencultuur in het onderwijs (2013), Het alternatief voor de zorg. Humaniteit boven bureaucratie (2015). In december 2017 verschijnt het volgende deel in de reeks over de beroepseer van – nota bene – de accountant. Kijk verder ook eens op onze site naar onze groep voortrekkers, waartoe ook bestuurders en managers behoren.

Misschien is het tijd voor een inhaalslag mijnheer Ten Bos? Ten derde nog een antwoord op de vraag “zouden ze ook journalisten willen bashen?” Het directe antwoord is: nee, want wij doen niet aan bashing van beroepsgroepen. Wat we wel doen is onderzoeken hoe het staat met de beroepseer van verschillende beroepsgroepen en voorstellen doen ter verbetering. In onze reeks is nog geen boek aan de journalist gewijd. Ik heb mij er echter in het verleden wel intensief mee beziggehouden. Zie daarvoor mijn publicaties met Nico Drok: Even geen Den Haag Vandaag. Naar een Nederlandse civiele journalistiek (2003) en Op zoek naar vertrouwen in de pers: https://dnpprepo.ub.rug.nl/10446/1/CDV_2005_lente.pdf; en zie Claude-Jean Bertrand en Thijs Jansen Zes manieren om de journalistiek ‘aanspreekbaar’ te maken: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/zes-manieren-om-de-journalistiek-aanspreekbaar-te-maken~bf651448/

Ook in deze publicaties geen gemakzuchtige ‘bashing’, maar aanbevelingen en alternatieven op basis van grondig onderzoek en degelijke argumentatie.
Kortom, Ten Bos heeft wat huiswerk te doen: als we hier echt te maken hebben met de Denker des Vaderlands zal hij moeten bijlezen en toegeven dat hij met zijn stereotypering onze Stichting onrecht doet.

Hoe nauwer het contact, des te groter het vertrouwen, door René ten Bos, Het Financieele Dagblad, 15 oktober 2017: https://fd.nl/opinie/1221652/hoe-nauwer-het-contact-des-te-groter-het-vertrouwen
Verpleegkundigen worden het meest vertrouwd, politici het minst, in enquête over beroepen en geloofwaardigheid, Blogs Beroepseer, 4 december 2016: https://beroepseer.nl/blogs/publieke-en-semi-publieke-sector/verpleegkundigen-wekken-het-meeste-vertrouwen-politici-het-minste-in-enquete-over-beroepen-en-geloofwaardigheid/

——————————————–
Ter kennisname
De recentste Veracity Index betreft een onderzoek onder circa 2300 scholieren in de leeftijd van 11 – 16 jaar, de Young People Omnibus 2017 Veracity Index die werden geïnterviewed in de periode 6 februari – 1 mei 2017. Dokters worden het meest vertrouwd, journalisten en de gewone man en vrouw het minst. De scholieren vertrouwen hun leraar en de gewone man en vrouw minder dan hun ouders dat doen.
Zie: https://www.ipsos.com/ipsos-mori/en-uk/doctors-are-most-trusted-profession-among-school-children