Alarm in de thuiszorg. Negentig procent zorgverleners kan zich niet voldoende beschermen

Nu het coronavirus door Nederland heen trekt wordt pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar de structuur rondom de ‘wijkverpleging’, oftewel thuiszorg in de praktijk is. Nog niet zo lang geleden werden verzorgingshuizen halsoverkop gesloten en ouderen moesten zo lang mogelijk thuis blijven wonen.
Ziekenhuizen willen uiteraard hun bedden beschikbaar houden voor nieuwe corona-geïnfecteerden. Verpleeghuizen zijn erop uit opnames te voorkomen en mensen door te laten stromen naar de thuissituatie.

De brancheorganisatie voor zzp’ers in de zorg Solo Partners wijst erop dat door die bewegingen het werk neer komt op de thuiszorg en juist daar staat de zorg enorm onder druk en houden zorgorganisaties er hun eigen individuele aanpak op na.

Tekort aan beschermingsmateriaal

Solo Partners schrijft in een artikel dat er chaos heerst is de thuiszorg. Er is een tekort is aan beschermingsmateriaal. Negentig procent van de zorgverleners kan zich niet beschermen. Ouderen worden in de steek gelaten, zorgorganisaties trekken zich terug en zorgverzekeraars houden zich ook nu niet aan de spelregels.
In een overzicht van de huidige toestand geeft Solo Partners de reacties van zorgverleners op een oproep om ervaringen uit de praktijk te delen naast een online-onderzoek onder de negenduizend zorgprofessionals die binnen de thuiszorg en verpleeghuizen werkzaam zijn en onderdeel uitmaken van de achterban van Solo Partners.

De reactie van een een zorgprofessional die werkzaam is bij een grote gecontracteerde thuiszorgorganisatie:

– “Geen enkele bescherming voor mij of de cliënten. Geen handalcohol, geen handschoenen, geen mondkapjes en geen overschorten. Al deze zaken waren op lokatie 2 weken geleden maar toen zijn alle materialen verplaatst naar een depot. Het enige dat wij krijgen is een poster met een stappenplan. Als zzp-er kan ik mijn mond niet open doen zonder mijn opdracht in gevaar te brengen. De ENIGE beschermende maatregel die wij hebben is handen wassen. Ik weet niet hoe andere thuiszorginstanties hiermee omgaan maar wat ik hier bij deze thuiszorgorganisatie meemaak is schandalig.”

Resultaten onderzoek

Het algemene beeld is dat de thuiszorg, na ziekenhuizen en verpleeghuizen, het ondergeschoven kindje is in de aanpak rondom het coronavirus. Dit frustreert enorm, aangezien juist in die thuissituatie zeer kwetsbare ouderen zitten die geen plek kunnen krijgen in het verpleeghuis door wachtlijsten, omdat opname door de organisatie vermeden wordt of doordat zij te ‘goed’ zijn om een plek in het verpleeghuis toebedeeld te krijgen.

Solo Partners heeft de resultaten van hun onderzoek verdeeld in vijftien punten. We noemen de eerste vijf:

1. Van de zorgprofessionals die reageerden op onze online survey, werkt ongeveer de helft als onderaannemer bij een reguliere thuiszorgorganisatie, zo’n 5% heeft een eigen contract bij een zorgverzekeraar, zo’n 15% werkt niet-gecontracteerd en zo’n 30% werkt voor cliënten met een Persoons Gebonden Budget;
2. Het rapportcijfer 4, een dikke onvoldoende dus, wordt gegeven aan de huidige aanpak van het coronavirus in de thuiszorg.
   90% van de respondenten geeft aan dat zij zichzelf niet of onvoldoende kunnen beschermen als dat nodig is. De helft van de honderden respondenten geeft aan dat er onvoldoende of geen materialen beschikbaar zijn. De andere helft geeft aan dat middelen slechts in beperkt mate aanwezig zijn;
3. Het universele signaal dat we ontvangen is dat er onvoldoende middelen zijn om jezelf te beschermen in de thuiszorg.
4. Zonder uitzondering is dit het eerste onderwerp dat de honderden zorgverleners in de thuiszorg aanreiken. Voorbeelden van zorgverleners die uit wanhoop van stofzuigerzakken, maandverband, keukenrollen of ventilatiemateriaal van een afzuigkap tot mondkapjes maken bereiken ons. Zorgverleners struinen bouwmarkten af in de hoop zichzelf op een of andere wijze te kunnen beschermen. 55% van de respondenten geeft aan niet te weten waar zij terecht kunnen voor materialen en deze zelf aan te schaffen. De personen die wel weten waar ze moeten zijn, krijgen over het algemeen te horen dat er geen of nauwelijks materialen zijn;
5. We horen voorbeelden van medewerkers (in loondienst) van zorgorganisaties die zichzelf willen beschermen door het dragen van een mondkapje en deze zelf meenemen omdat de werkgever hier niet in kan voorzien, een verbod krijgen om deze te dragen. In één geval ook als er sprake is van een situatie bij Bijzonder Resistent Micro-Organisme (BRMO);

Solo Partners doet een oproep ter bescherming van de zorgprofessional die een enorm risico loopt en ditmaal met gevaar voor eigen leven, en geeft als oplossing:

• Een klankbord van zorgprofessionals uit de praktijk organiseren dat in direct contact staat en regelmatig – wekelijks – overleg voert met de ministers en het ministerie.
• Waar banken ondernemers helpen in tijden van crisis, laten zorgverzekeraars de afgelopen twee weken zien dat zij geen intrinsieke motivatie hebben om álle zorgverleners en hun organisaties garanties te bieden. Regisseer de financiering van zorg tijdens deze crisis op een stevige en sturende manier. De maatschappelijke rol van zorgverzekeraars is fictie gebleken;

Intussen heeft Solo Partners zelf het een en ander ondernomen om de situatie het hoofd te bieden. In samenwerking met andere organisaties is onder meer een noodoproep gedaan aan zorgverzekeraars om te komen met concrete maatregelen voor alle zorgaanbieders, dus ook voor zorgaanbieders zonder contract.

Lees het hele artikel Chaos in de thuiszorg: 90% zorgverleners kan zich niet voldoende beschermen, Solo Partners, 30 maart 2020: https://www.solopartners.nl/nieuws/chaos-in-de-thuiszorg-90-procent-zorgverleners-kan-zich-niet-voldoende-beschermen/ (Artikel is niet meer beschikbaar)

Persbericht Noodoproep aan zorgverzekeraars, 27 maart 2020: www.solopartners.nl/wp-content/uploads/Persbericht-Zorgthuisnl-SPOT-KenniZ-BVKZ-SoloPartners.pdf