Waarheidsvinding als ambacht – De feitenvrije wereld en het alternatief van beroepseer

‘Wetenschap is ook maar een mening’.Het onderscheid tussen feiten en meningen lijkt steeds vager te worden in het publieke debat, de politieke arena en de media. Deskundigheid op basis van (wetenschappelijke) kennis neemt af aan betekenis doordat zij in toenemende mate als mening wordt bestempeld.

Deze actuele ontwikkeling is het thema van het symposium Waarheidsvinding als ambacht – De feitenvrije wereld en het alternatief van beroepseer dat wordt georganiseerd door Stichting Beroepseer en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) op 18 april 2018.
Tijdens het symposium worden de achtergronden en gevolgen van deze tendens geduid door experts die actief werken aan waarheidsvinding. Daarnaast wordt er gezocht naar een mogelijk antwoord: het alternatief van beroepseer.

Programma

Het programma bestaat uit drie blokken. Het thema wordt ingeleid door Gabriël van den Brink. Hij was hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en doceert nu over lijnen van filosofische bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Moderator is Louise Gunning-Schepers, voorzitter van de KHMW, universiteitshoogleraar Gezondheid en Maatschappij aan de Universiteit van Amsterdam, kroonlid van de SER en president-commissaris van de Schiphol Group

Blok 1: Professionals en waarheidsvinding

♦ Frits van Exter gaat in op de belangrijke rol van de journalistiek in deze tijd en hoe zij die rol beter kan vervullen. Hoe kan de journalistiek vertrouwen herwinnen nu de waarheid er minder toe lijkt te doen? Frits van Exter is voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, een onafhankelijk instantie van zelfregulering voor de media. Hij is tevens bestuurslid van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Daarvoor was hij o.a. hoofdredacteur van Trouw en Vrij Nederland.

♦ Peter van Koppen spreekt over waarheidsvinding binnen de rechtspraak. Sinds 2003 is Van Koppen hoogleraar Rechtspsychologie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij publiceert veelvuldig over gerechtelijke dwalingen en bewijslast binnen het strafrecht. Hij is in een groot aantal zaken als getuige-deskundige opgetreden en adviseerde de politie in verschillende moordzaken.

Blok 2: Digitale media en waarheidsvinding

♦ Jelle van Buuren is als universitair docent verbonden aan het Instituut Security and Global Affairs. Hij treedt regelmatig in de media op als terrorisme-expert. Van Buuren behandelt tijdens zijn voordracht de vraag hoe wij in het licht van contraterrorisme moeten omgaan met internet, desinformatie, nepnieuws en gestook van buitenlandse inlichtingendiensten.

♦ Marc Tuters spreekt (in het Engels) over ontstaan en gevolgen van onwaarheden in de digitale werkelijkheid. Welke patronen zijn er zichtbaar? Tuters is universitair docent Nieuwe media en digitale cultuur aan de Faculteit der Geesteswetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

Blok 3: Wetenschap en waarheidsvinding

♦ Tim de Zeeuw is hoogleraar Theoretische Sterrenkunde bij Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich op de vorming, structuur en dynamica van sterrenstelsels, waaronder ons eigen stelsel, de Melkweg. Tijdens zijn presentatie vertelt De Zeeuw hoe sterrenkundigen “de waarheid” proberen te zoeken in de enorme hoeveelheden data die zij tot hun beschikking hebben. Hoe verkrijgen sterrenkundigen data en hoe interpreteren zij die?

♦ Leendert Louwe Kooijmans is emeritus-hoogleraar Prehistorische Archeologie bij Universiteit Leiden. Hij is de auteur van het in 2017 verschenen boek Onze vroegste voorouders. Louwe Kooijmans gaat in op de vraag hoe archeologen uit ongelijksoortige dan wel overvloedige maar tegenstrijdige data komen tot plausibele verklaringen. De archeologie bevindt zich tussen de waarheden van waarnemingen en metingen van de materiële overblijfselen enerzijds en de wil om de toenmalige maatschappij te doorgronden anderzijds.

Klik hier voor een Preview van de lezingen.
Klik hier voor het volledige programma.

De middagbijeenkomst op woensdag 18 april duurt van 13.00 tot 17.00 uur. Inloop vanaf 12.30 uur.
Klik hier voor downloaden van het volledige programma.

Het symposium vindt plaats bij de KHMW in het bijzondere rijksmonument, het Hodshon Huis, Spaarne 17 in Haarlem. Het stijlvolle pand werd gebouwd in 1794 en is bezocht door grootheden als Albert Einstein en Madame Curie.^*)

Er is een maximumaantal van 125 kaarten beschikbaar. U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar secretaris@khmw.nl. Vermeld in uw e-mail de volgende gegevens: voornaam, achternaam en de organisatie waar u voor werkt.

Voor vragen of meer informatie, neem contact op met Gerard van Nunen van Stichting Beroepseer: g.vannunen@beroepseer.nl

^*) De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen is het oudste ‘Geleerde Genootschap’ in Nederland en werd op initiatief van een zevental vooraanstaande burgers van Haarlem opgericht in 1752, met als doel ‘het bevorderen van de wetenschap’ in de ruimste zin. Aanvankelijk was de belangrijkste activiteit het uitschrijven en honoreren van prijsvragen inzake actuele wetenschappelijke vraagstukken. De Maatschappij is sinds 1841 gevestigd in het Hodshon Huis, Spaarne 17 te Haarlem, recht tegenover het Teylers Museum. Het predikaat Koninklijk werd verleend ter gelegenheid van haar 250-jarig bestaan in 2002.

Links op de foto het Hodshon Huis, een monumentaal, neoclassicistisch patriciërshuis, gebouwd in 1794  door de Amsterdamse stadsbouwmeester Abraham van der Hart voor Catharina Cornelia (‘Keetje’) Hodshon. De stijlkamers van dit gebouw zijn juweeltjes van eind achttiende-eeuwse interieurarchitectuur. Zij vertegenwoordigen alle grote Europese interieurstijlen uit die tijd. De stijlkamers ondergingen een vijf jaren durende restauratie, die in november 2001 is afgesloten.

Zie voor meer info over het Hodshon Huis: https://khmw.nl/hodshon-huis
Meer over de geschiedenis van de De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen: https://khmw.nl/over_ons

Groepsfoto gemaakt bij het diner ter ere van het gouden doctoraat van Hendrik Anton Lorentz in 1925. Lorentz was een van Nederlands grootste natuurkundigen en winnaar van de Nobelprijs voor Natuurkunde 1902. Hij was gepromoveerd aan de ‘Hoogeschool te Leiden’ op 11 december 1875 op het proefschrift Over de theorie der terugkaatsing van het licht.
Direct te herkennen is Albert Einstein. Hij staat achter de vrouw op de linker leunstoel. Op de rechter leunstoel zit Lorentz met naast hem zittend – vierde van rechts – Marie Curie. Achter Einstein staat de natuurkundige Niels Bohr.
Na de bijeenkomst in het Leidse Academiegebouw werd de dag in stijl besloten met een diner in het Hodshon Huis in Haarlem.