Veertien jaar na publicatie van het boek Intensieve menshouderij van Jaap Peters en Judith Pouw zien we in Het Financieele Dagblad (FD) een verrassende kop boven het commentaar op een artikel: Einde aan de intensieve menshouderij.  Je eerste reactie is als een reflex: “Het is niet waar. Zou het dan toch?”

Bedrijfsmodel grote kantoren

Het betreft een commentaar op het artikel: Werk is belangrijk, maar we hebben ook nog een léven’ van Jeroen Piersma in het FD van zaterdag 3 november 2018. Het artikel behelst o.m. interviews met zeven jonge accountants (gemiddeld 25 jaar) over hun leven op de werkvloer. Het blijkt dat de nieuwe generatie accountants steeds meer bezwaar maakt tegen het bedrijfsmodel van de grote kantoren. Ze ervaren hoge werkdruk en een teveel aan overwerk.

Eind mei 2018 publiceerde de Vereniging van Accountancy Studenten een manifest^*). Daarin beklagen de studenten zich, aldus Piersma, niet over hun studie, maar over hun werk. Zij hebben kritiek op de balans tussen werk en privé, het gebrek aan aandacht van het management voor hun werk, de checklist-cultuur en het grote verloop onder hun collega’s. “Het is tijd om onze stem te laten horen. Het is tijd voor actie”.
De interviews zijn anoniem. Met naam en toenaam praten over hun werk en hun werkgever willen zij niet. Drie van de zeven hebben onlangs de accountancy verlaten.

Werkvloer heeft ander beeld van organisatie dan top

De commentator op het artikel: “Jonge accountants schetsen in het FD van afgelopen zaterdag een beeld van hoge werkdruk en organisaties die piepen en kraken door de krappe bezetting. Gevraagd naar de ultieme oorzaak van die situatie zeggen zij dat partners om commerciële redenen nog steeds te veel klanten aannemen.

Om de concurrentie af te troeven offreren zij een lage prijs. Het gevolg is dat de controlebudgetten en werkplanningen vaak niet realistisch zijn. Alleen door structureel overwerken kan het controlewerk in het drukke seizoen gedaan worden. Het is een model dat wel eens ‘intensieve menshouderij’ is genoemd.

Bestuurders van de grote accountantsorganisaties herkennen het beeld van werkdruk en nemen het serieus. Te hoge werkdruk kan immers ten koste gaan van de kwaliteit of ertoe leiden dat talentvolle mensen voortijdig afhaken.

[ … ]

Maar wat de bestuurders niet herkennen is dat commercie nog steeds een grote rol speelt. Sinds 2014 werkt de sector aan de uitvoering van een groot hervormingsplan en sturen op kwaliteit neemt daarin een prominente positie in, zeggen zij. Zij wijzen op nieuwe regels en procedures, waaronder beloningsprikkels, die partners ertoe moeten aanzetten kwaliteit te laten prevaleren op de jacht op omzet.

De werkvloer heeft dus een ander beeld van de organisatie dan de top. Een verklaring voor deze kloof zou kunnen zijn dat de juiste regels en procedures er zijn gekomen, maar dat het gedrag van de partners er tot nog toe nog niet wezenlijk door veranderd is. Het zijn bureaucratische maatregelen voor de oplossing van een cultuurprobleem”.

Reacties

Mensen die reageerden op het commentaar merkten op dat de kritiek natuurlijk niet alleen de accountancy betreft: “Hetzelfde speelt bij de banken, universiteiten, ziekenhuizen… Wat nodig is, is een diepgaande heroriëntering”.
Of: “In de advocatuur is het niet anders; dramatisch slechte organisatie van veel partners op projecten, overnames, due diligence etc. Gaan klanten niet lang meer pikken m.i.”
Of: “dit hoor ik al een aantal decennia”.

Noot
^*) ‘In het belang van iedereen’. Jonge accountants presenteren maatregelen ter verbetering kwaliteit van hun beroep, Blogs Beroepseer, 1 juni 2018: https://beroepseer.nl

Lees het hele commentaar Einde aan de intensieve menshouderij, Het Financieele Dagblad, 4 november 2018: https://fd.nl

‘Werk is belangrijk, maar we hebben ook nog een léven’ , door Jeroen Piersma, Het Financieele Dagblad, 3 november 2018: https://fd.nl

Intensieve menshouderij, door Jaap Peters en Judith Pouw, Scriptum, 1e druk 2004. Meer info op Managementsite:  www.managementsite.nl/intensieve-menshouderij-20-deel-1

Zie ook het boek Artikel 5 – De beroepseer van de accountant, onder redactie van Margreeth Kloppenburg en Thijs Jansen, een uitgave van Stichting Beroepseer, 2017: https://beroepseer.nl/artikel-5/