Eerst zand toevoegen aan pannenkoekendeeg, daarna docenten leren de korrels uit de gebakken pannenkoek te verwijderen

“Bij discussies over onderwijs is er dikwijls sprake van een clash tussen progressief en traditioneel onderwijs. Kritiek op traditioneel onderwijs ervaar ik al vanaf mijn opleiding. Na veertig jaar lesgeven oogt die kritiek voor mij nu zélf erg traditioneel. De kunstmatige tweedeling van progressief tegenover traditioneel heeft echter weinig te maken met de werkelijkheid, maar veel met ideologie en macht. Het zou goed zijn als we beide wat kunnen inperken en redelijk houden”.

Aan het woord is Trudo Herman in het artikel De Staat van het Onderwijs en zand in de pannenkoek op Komensky Post, onafhankelijk online onderwijsplatform. Herman noemt zich een ‘polyfoon gekweekte antieke lesgever’ in Vlaanderen.

De titel van zijn artikel is ontleend aan de reactie van een docente op het jaarlijkse, in april 2022 gepubliceerde rapport De Staat van het Onderwijs door de Inspectie van het Onderwijs, dat gaat over over trends en ontwikkelingen in het onderwijsstelsel en binnen de onderwijssectoren. Zij reageert op de stelling in het rapport dat de neergaande trend voor taal en rekenen in twee jaar kan worden gekeerd door vooral veel aandacht te besteden aan het vergroten van de kennis en kunde van leraren.^*)

Eerst het ambacht afleren, en dan weer aanleren

Zij maakte een treffende vergelijking en beschreef hoe enerzijds wordt gevraagd zand toe te voegen bij het deeg, en anderzijds bijles kan worden georganiseerd voor leerkrachten om te leren hoe ze krakende korrels uit de gebakken pannenkoek moeten verwijderen. Zo beschreven komt dit neer op het afleren van een ambacht om het dan weer aan te leren. Op de werkvloer worden inderdaad al lang vraagtekens geplaatst bij enkele nog steeds dominante maar helaas falende onderwijstheorieën die twintig tot dertig jaar geleden door overheden werden gepropageerd en opgelegd. Veel veldwerkers vinden dat net deze theorieën ervoor hebben gezorgd dat steeds meer gediplomeerde mensen, waaronder ook leraren, niet het onderwijs hebben gekregen dat ze verdienden.

In Vlaanderen is in maart 2020 de commissie Beter Onderwijs opgericht. Aan zeven academici en zeven praktijk mensen was gevraagd zich te buigen over de oorzaken van de niveaudaling. De Commissie werkte iets langer dan een jaar aan een rapport met adviezen dat eind oktober 2021 is gepubliceerd: Naar de kern: de leerlingen en hun leer-kracht.

Zandvrije pannenkoeken

Herman hoopt op beter onderwijs… minder in het belang van ideologie of macht, maar meer in het belang van onze kinderen… “Laat ons paraplu’s dichtvouwen om de schadelijke gevolgen van een teveel aan ik-gerichte pedagogie en didactiek te helpen wegspoelen”.
Hij merkt aan het slot van zijn artikel op dat er “gelukkig nog veel zandvrije pannenkoeken gebakken worden in het onderwijs. Je kan het elke dag constateren op werkvloeren waar lesgeven wordt beschouwd als een stiel waarbij men mag blijven zoeken hoe men zoveel mogelijk leerlingen hoger kan tillen, met degelijke en voldoende instructie, los van enig dogma of doctrine”.

Noot
^*) De Staat van de Pannenkoek, door Charlotte Goulmy, 14 april 2022: https://sites.google.com/view/destaatvandepannenkoek/homepage

Lees het hele artikel van Trudo Herman: De Staat van het Onderwijs en zand in de pannenkoek, Komensky Post, 11 november 2022: https://komenskypost.nl/?p=7753

Rapport De Staat van het Onderwijs, Inspectie van het Onderwijs, 13 april 2022:
www.onderwijsinspectie.nl/documenten/rapporten/2022/04/13/de-staat-van-het-onderwijs-2022

Commissie Beter Onderwijs in Vlaanderen presenteert tien speerpunten om onderwijskwaliteit te verhogen, Blogs Beroepseer, 2 november 2021: https://beroepseer.nl