Noah Smith vraagt zich na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 af of hij niet anders moet gaan denken over de economie. Smith is columnist bij Bloomberg View, onderdeel van Bloomberg L.P., een in 1981 door de Amerikaanse ondernemer Michael Bloomberg opgericht financieel dienstverleningsbedrijf dat gespecialiseerd is in software, media en statistische data over financiële markten. Bloomberg News Bureaus brengt nieuws vanuit 150 locaties in de wereld en produceert duizenden artikelen per dag. Bloomberg was burgemeester van New York van 2002 tot 2013.

Smith schrijft dat hij lange tijd heeft geloofd dat geld het belangrijkste ingrediënt was van economisch welzijn. Een gemiddeld inkomen, consumptie, salarissen: “Al die dingen waar ik het meest om gaf worden gemeten in geld. Door deze houding heb ik veel politieke programma’s gesteund, gericht op meer geld voor de gemiddelde verdiener. Ik heb Japan opgeroepen zijn markten te liberaliseren en de VS arbeiders te laten verhuizen naar plaatsen met betere kansen. Ik heb vaak gedacht dat herverdeling van een overheidsdollar net zo goed was als een dollar aan loon.
Het begint me nu te dagen dat ik het mis heb. Misschien niet helemaal, maar ik heb een grote en belangrijke bron van economisch welzijn over het hoofd gezien: banen”.

Een baan heeft waarschijnlijk een belangrijke symbolische waarde

In de economie wordt een baan niet gezien als iets van waarde an sich, vervolgt Smith. Een baan is hooguit een kanaal waardoorheen geld stroomt van werkgever naar werknemer. De meeste mensen bekommeren zich waarschijnlijk niet zozeer om het bedrag dat ze ontvangen, als wel om de wijze waarop ze het ontvangen. Zien ze zichzelf als mensen die hun dagelijks brood verdienen, dan voelen ze zich beter dan wanneer ze hun hand moeten ophouden voor een uitkering. Een baan heeft waarschijnlijk een belangrijke symbolische waarde, en stuurt een boodschap de wereld in, namelijk dat de maatschappij om jou geeft en een plek voor jou heeft.

Smith: “Ik zeg ‘waarschijnlijk’ omdat dit niet iets is waarover economen veel nadenken. Het is dus ook niet echt een onderwerp van onderzoek. De meeste mensen komt het idee dat banen mensen een gevoel van waardigheid en eigenwaarde geven ronduit belachelijk voor. Sociologen hebben dit waarschijnlijk ook onderzocht. Ik zou daarom willen beweren¹⁾ dat de VS meer kennis van sociologen nodig hebben en minder van economen. Helaas gaan economen maar door met het negeren van het belang van waardigheid en sociaal respect”.

Er zijn evenwel een paar uitzonderingen. David Blanchflower en Andrew Oswald hebben de invloed van werkloosheid op menselijk geluk gemeten²⁾ en ontdekt dat een baan hebben van beslissende invloed is op een gevoel van voldoening, ongeacht hoeveel geld men bezit. Bovendien heeft sociologisch onderzoek uitgewezen dat een baan hebben belangrijk is voor in het stand houden van een huwelijk³⁾.

Ze willen geen geld, ze willen werk

Ondertussen lijden in de echte wereld Amerikanen eronder dat ze geen baan hebben. Een paar keer diep duiken in de geest van Donald Trumpkiezers, zowel voor als na de presidentsverkiezingen van november 2016, onthulde statusverlies en verlies van zelfrespect⁴⁾ van lager opgeleide, in vervallen industriegebieden wonende mensen. Overheidsuitkeringen zijn daar in de plaats gekomen van banen. Je kunt dat onder meer zien in de officiële statistieken: het percentage van de Amerikaanse beroepsbevolking neemt af.
Het dramatische verlies van de Democraten in het Middenwesten zou ons wakker moeten schudden, vindt Smith. De Democraten waren immers altijd de partij van het sociale vangnet. Lange tijd vraagt men zich nu al af⁵⁾ waarom zoveel Amerikaanse arbeiders de voordelen daarvan niet op prijs weten te stellen.

Trump stevende af op de overwinning in het Middenwesten, ten dele door te fulmineren tegen globalisering. Economen David Autor, David Dorn en Kaveh Majlesi hadden ontdekt⁶⁾ dat regio’s die te maken hebben gekregen met concurrentie van Chinese import waarschijnlijk op Trump zouden stemmen. Ander onderzoek door Autor en Dorn wees uit dat diezelfde importconcurrentie verantwoordelijk was voor banenverlies van veel Amerikanen en dat er niets voor in de plaats was gekomen. Het schijnt dat veel kiezers in het Middenwesten geen geld wilden, ze wilden werk. Ze stemden daarom op een kandidaat die hun banen beloofde, zelfs als was hij vaag over plannen om die belofte waar te maken.

Waarden die op geen enkele markt verkocht worden

Wat voor concrete plannen zouden Amerikanen aan banen kunnen helpen? Smith noemt een aantal mogelijkheden zoals fiscale voordelen en het afschaffen van regels die het in dienst nemen van werknemers bemoeilijken en kostbaar maken. Een drastischer verandering zou zijn het aanpakken van de bedrijfscultuur in de VS en het herstel van de waarde van werkgelegenheid op lange termijn. Nu kun je daarin ook makkelijk te ver gaan, waarschuwt hij, kijk naar Japan, maar het is mogelijk dat de arbeidsafspraken in de VS teveel worden gemaakt voor de korte termijn. Ze zijn te onzeker om de sociale uitkeringen te kunnen verschaffen zoals in Japan, Zuid-Korea en in de meeste Europese landen gebeurt. Belastingvoordeel voor arbeidsafspraken op de lange termijn, of arbeidsoppotting⁷⁾ tijdens een recessie, zou voordelig kunnen zijn voor de werkgelegenheid.

Welk beleid het meest geschikt is, is niet helemaal duidelijk. Wel duidelijk is volgens Smith dat economische experts en intelligente beleidsmakers ons denken in een andere richting moeten duwen: “We zouden niet zo snel moeten accepteren dat elke dollar aan inkomsten hetzelfde betekent voor mensen. We moeten meer over sociologie te weten komen, meer met arbeiders praten en meer aandacht schenken aan zaken als waardigheid, respect en gemeenschapsgevoel. Ongrijpbare waarden die op geen enkele markt worden verkocht .
Misschien zullen op een dag economen deze dingen ook in hun modellen opnemen”.

————————-

^Noten
1) Calling All Sociologists: America Needs You: www.bloomberg.com/view

2) Well-being over time in Britain and the USA: https://cpb-us-e1.wpmucdn.com/sites.dartmouth.edu/dist/5/2216/files/2020/06/jpube.pdf

3) Husband’s employment status threatens marriage, but wife’s does not, study finds: www.sciencedaily.com

4) What So Many People Don’t Get About the U.S. Working Class: https://hbr.org

5) What’s the Matter with Kansas?: How Conservatives Won the Heart of America: www.amazon.com

6) Jump in Chinese Imports Gave Trump Election Boost, Study Finds: www.wsj.com

7) Safeguarding Jobs through Labour Hoarding in Germany: www.wiwiss.fu-berlin.de

————————–

A job is more than a paycheck, door Noah Smith, Bloomberg View, 2 december 2016: www.bloomberg.com

Zie ook Noahpinion blog: http://noahpinionblog.blogspot.nl
Noahpinion.substack.com: https://noahpinion.substack.com/