Politieke zorghypes over fraude leiden tot negeren van de feiten

Zorgfraude en het sociaal domein is een steeds terugkerend onderwerp in de media. Op Sociaalweb geeft Niels Uenk zijn visie op de berichtgeving daarover in zijn artikel Politieke zorghype van de maand. De landelijke politiek reageert steeds vaker ongenuanceerd op dergelijke berichten en dat is bepaald schadelijk te noemen.
Sociaalweb biedt nieuws op het gebied van Wmo, jeugd, langdurige zorg, zorgverzekering, werk & inkomen en schuldhulp, en wil een bijdrage leveren aan de discussie over een inclusieve samenleving en positieve gezondheidszorg.

Een Twents geval

Uenk neemt een geval uit Twente als voorbeeld. In de Twentse krant Tubantia stond een artikel over de toelating van dubieuze zorgaanbieders tot open-house overeenkomsten voor veertien Twentse gemeenten. Deze gemeenten hanteren een zogenaamd barrièremodel voor toetsing of zorgaanbieders wel zuiver op de graat zijn: is het personeel goed geschoold, is de kwaliteit van zorg op orde, kortom: wordt het zorggeld goed ingezet? Kort gezegd houdt dit model in dat er bij het afsluiten van het contract slechts een lichte toets plaats vindt. Direct na gunning van de contracten (die overigens nog geen omzet garanderen aan de zorgaanbieders) vindt een nadere screening plaats met een stoplicht-systeem. Bij vermoedens van malafide praktijken gaat het licht op rood, en gaan de gemeenten echt de diepte in. Bij bewezen malafide praktijken wordt het contract opgezegd en – waar relevant – zorggeld teruggevorderd.

Op 7 maart 2018 schreef Tubantia nog optimistisch: ‘Het Twents Barrièremodel, zoals de aanpak gedoopt is, heeft inmiddels ook elders in Nederland navolging gekregen’, maar de teneur van de berichtgeving in mei was van een hele andere orde: onbegrip voor de situatie waarin foute zorgondernemers toch een contract kregen (Tubantia, 2 mei 2019). Twee Twentse gemeentes (Almelo en Hof van Twente) deden op onderdelen niet mee met de regionale inkoop, maar organiseerden een eigen aanbesteding – juist met een stevige controle vooraf. ‘Bij ons moest iedereen zes formulieren en zes bewijsmiddelen inleveren. We hebben afgelopen zomer met een heel team al die papieren diepgravend gecheckt’ aldus de wethouder van Almelo in het artikel in Tubantia. Aanbieders die bij twaalf van de veertien gemeentes (met barrièremodel) inmiddels ‘op rood’ stonden, waren in Almelo en Hof van Twente niet door de selectie in de aanbesteding gekomen. Kortom, het contrast kon niet mooier.

De keerzijde

Het Twentse geval werd onderwerp van gesprek in de Tweede Kamer. Minister De Jonge van VWS liet ook van zich horen en prees tijdens een bezoek aan Almelo de aanpak van Almelo en Hof van Twente.
Natuurlijk is het onwenselijk, aldus Uenk, dat zorggeld naar malafide zorgbureaus gaat. Dat is uiteraard niet de bedoeling.

Maar, er is ook een keerzijde aan de aanpak van Almelo en Hof van Twente. Uenk: “Die gemeenten lieten uiteindelijk 160 zorgaanbieders toe – en die 160 bonafide zorgaanbieders hebben in het kader van deze aanbesteding dus allemaal twaalf documenten moeten opvragen, invullen en opsturen. Vervolgens ging de gemeente ‘met een heel team die papieren diepgravend checken’. Ook dat kost geld; geld dat dus niet aan hulpverlening wordt uitgegeven. En dat is een mooie brug naar de politieke zorghype in de voorafgaande maand. Want hoe zat het ook alweer met die administratieve lasten: wilden we er daar méér of minder van? Juist… nog niet zo lang geleden zagen we politici en branchevertegenwoordigers de bühne op gaan met paarse krokodillen onder de arm, om te ageren tegen de regeldruk in de gezondheidszorg. Natuurlijk is dat ook een zinnig streven – alleen druist het regelrecht in tegen de roep op méér controle en monitoring op zorgfraude”.

Uenk gaat vervolgens in op een aantal genegeerde feiten betreffende de ‘verplichte aanbesteding van de zorg’ en de kritiek van minister De Jonge op de toepassing van het open-house model voor sociale diensten.
Feiten worden genegeerd als het politiek gelegen komt.

Lees het hele artikel van Niels Uenk: Politieke zorghype van de maand, Sociaalweb, 17 juni 2019: https://sociaalweb.nl/nieuws/politieke-zorghype-van-de-maand/